کنایه‌لر، دئییملر
میر هدایت حصاری
|
کنایه‌لر، دئییملر |
ایضاح |
|
ائله بیل یئردن تاپمیشیق |
چوخ اوجوز ایسته‌ییر، ائله بیلیرکی بونو تاپمیشیق |
|
آغزی آجیلیق سالماق |
ائوده داعوا سالماق |
|
آلتدان اوستدن آچیلماق |
قیدادان زهرلنه‌رک هم قوسوب هم اسهالا دوشن آدام |
|
ایندیکی کیمی یادیمدادی |
نقل ائتدیگیم قضیه‌نین دوز اولدوغونا هئچ شوبهم یوخدور. اؤزوم اؤز گؤزوم ایله گؤرموشم |
|
ایکی گؤیوللو اولماق |
شک‌ده, شوبهه‌ده اولماق, تصمیم توتا بیلمه‌مک |
|
بابالینی یودوق |
اونا تهمت ووردوق. بو ایشی او گؤرمه‌میشدی |
|
بابالینی یومورام |
دئدیگیم سؤز باره‌ده چوخدا مطمئن دئییلم. اونا نسبت وئردیگیم سؤزه چوخدا امین دئییلم |
|
باختیوا داش آتما |
اله‌گلن موقعیتین قدرینی بیل, الد‌ن وئرمه |
|
باشی الحد داشینا ده‌یمک |
پئشمان اولماق |
|
باشینی پیچاغا سورتور |
اؤزونه اؤلوم, خلقه دردسر آختاریر |
|
بال کیمی |
چوخ شیرین… بیر قووون آلمیشدیم لاپ بال کیمی‌ایدی |
|
برکت‌دیر |
قوتاریب, بیرزاد قالمامیشدی |
|
بوغاز اولماق |
دیشی داوار یا مالین حامیله اولماسی |
|
بوغاز دان کسمک |
قناعت ائتمک |
|
پئهین کیمی |
توت چوخ بوش اولاندا دئیه‌رلر |
|
پاپاغین اوجا قوی |
سن‌کی بو مسله‌دن خیجالات چکمیرسن, غئیرتـین یوخدور |
|
پاپاغی‌نین آلتی بوش اولماق |
آغیلسیز |
|
پادار (دی) |
وضعی چوخ یاخشیدی, دولتلیدی |
|
پامبیق‌کیمی |
چوخ یوموشاق |
|
پمبلوت کیمی |
چوخ دولودور |
|
پوفله‌سن ییخیلار |
چوخ ضعیف و آریقدی |
|
پول- پول اولماق |
بیرشئیین سینیب, نارین- نارین اولوب داغیلماسی |
|
پول‌کیمی |
اوددا قیزارمیش فیلیز پارچاسی, سینیب نارین تیکه‌لره بؤلونموش شوشه قاب. |
|
تاباق اوروجو |
اوروجلوقدا اوشاقلارین دمبه‌دم گلیب چوره‌ک ایسته‌مکلرینین قاباغینی آلماق اوچون, اونلارا دئیه‌رلر کی کیچیک اوشاقلار ناهارا جان اوروج توتمالیدیرلار. بونا تاباق اوروجو دئیه‌رلر |
|
تابیت (تابوت) زینقیرووو |
قوجا واختیندا اوشاق صاحابی اولماق. بو اوشاغی بئله آدلاندیرارلار |
|
تات کیمی |
ساده و دوشونمز و دیل قانماز (اوشاق). |
|
تلبه‌کیمی |
تلبه قاوالا بنزه‌ر بیر شئی دیر آمما دریسی توکلودور زیر- زیبیل ییغیب آپارماغا ایشله‌نر. قارنی تلبه کیمی دیر. قولاقلاری تلبه کیمی دی |
|
تنی یئلله‌نیب (یا یئلینی شیشیب) |
اینه‌گین دوغماق واختی یاخینلاشدیقدا تنی (آلت-ی- تناسولو‌سو) شیشر |
|
توپ وورسان داغیلماز |
چوخ اثاث‌لی بیر ائودن تعریف ائدنده دئیه‌رلر |
|
توپونا وورماق |
نئچه نفر لازیم اولان آداملاری یا دوستلاری بیر یئرده جمع اولدوقلاری حالدا گؤرمک |
|
تورک سؤزو (تورکون سؤزو) |
بعضی کلمه‌لر اصل معنالاریندان علاوه آیری پیس و رکیک معنالاردا وئریلسه بو عبارت ایله سؤزو قبیح معنایه یورماغا مانع اولارلار. مثلن «چایین سویو چوخ ایدی اوشاقلاری تورکون سوزو دالیما میندیریب گئچیرتدیم» یا: «من بو امانتی نئجه‌کی تورک سؤزو سیزین الیزه وئریرم. سیزده او جور سالیم گتیریب, منیم الیمه وئرمه‌لیسیز». |
|
توکون پوزمادی |
بو خبردن هئچ‌ده ناراحات اولمادی… |
|
جئیران کیمی |
ماشاللاه اوشاقلاری وار جئیران کیمی, گوزلری جئیران کیمی دیر |
|
جان به‌سر اولماق |
اولو جان وئره‌نده سس کوی سالینسا جان قاییدیب بیر نئچه دقیقه آرتـیق قالاراق زجیر چکیب اؤلر |
|
جان جاندان آیریلماق |
آرواد دوغاندا چوخ درد چکر. چونکی جانی, جاندان آیریلیر |
|
جانیم بوغازیما ییغیشیب |
داها زارا گلمیشم |
|
جانیمی بوغازیما گتیریب |
چوخ اذیت ائدیب, منی زارا گتیریب |
|
جانیمی توتدوم دیشیمه |
ناچار قالیب, هر زحمته حاضیر اولاراق فیلان ایشی گؤردوم |
|
جانیمی ییغدیم بوغازیما |
آخیر رَمَقیمی و گوجومو ایشه توتوب, بو ایشی گؤردوم |
|
جوهود کیمی |
چوخ پوللودور |
|
جین کیمی |
چوخ شیطان, جوواللاهی بیر اوشاق |
|
جین‌لی اولماق |
ده‌لی اولماق |
|
جین‌لی باخمالی اولماق |
ده‌لی اولماق (گویا جین‌لر بو ایشه‌سبب اولموشلار) |
|
جییاریم اود توتوب(پوشله‌نیب) |
چوخ سوسوزام, اوره‌ییم یانـیر |
|
چوره‌کدن‌ده واجیب‌دی |
ان واجیب اولان |
|
چیچه‌گی چاتدادی |
چوخ خوشحال اولدو, سئویندی |
|
چیراق یاندیرماق |
هامان جان به سر اولماق, بیر نئچه دقیقه دیریلمک |
|
چیراغ کیمین (یانیر) |
فرش‌دن تعریف ائدنده دئیه‌رلر |
|
حاتم‌طایی اولوبدور |
اؤزونه لازیم اولان شئیی اوزگه‌یه باغیشلاییر. الینده اولانی اونا- بونا وئریر |
|
حاشا بوردان |
رکیک یا توخونان سوز دئیه‌نده حاضیر اولانلارا توهین اولماماق اوچون دئیه‌رلر (سیزدن ایراق). |
|
حامام کیمی |
چوخ ایستی یئر |
|
خزل کیمی |
چوخلو آدام گوﻟﻟﻪله‌نیب قیریلاندا دئیه‌رلر: خزل کیمی تؤکولدولر |
|
خلعت |
کفن |
|
خوروزلانما |
جاوان اوشاقلار کیشی‌لیگ ائدنده دئیه‌رلر |
|
دئمک اولمور قاشین اوسته گؤزون وار/ دئمک اولمور یئرین ایری‌دی دوز اوتور |
سوز تئز دییر. توقّعسی چوخدور |
|
دابان چکمک (قورشاماق) |
بیری‌نین قولتوغونا قارپیز وئره‌رک داعوایا سالماق |
|
داش قیزلار باغیرینا |
آز بیر ناراحات لیقدان شکایت ائدنده دئیه‌رلر کی بلکه بیزیم یئریمیزه اولاسان… |
|
داش کیمی |
برک و قیشا ساخلامالی قووون. چای ایچمه‌یه صرف اولان برک قند |
|
داشدان یوموشاق |
هئچ خوره‌گه ایراد توتمایان, دئیه‌رلر داشدان یوموشاق هر نه اولدو یئیه‌رم. |
|
داشین آتماق |
کیمسه‌نین ترکینی قیلماق و رابطه‌نی کسمک |
|
دامارلی‌دی |
عنادلی و لج بازدی |
|
دامارینا دوشوب |
لج بازلیغا دوشوبدور |
|
دامدا باجا گلدی |
اوشاقلاری قورخوتماق اوچون دئیه‌رلر |
|
دده‌سی‌نین قانینی ایسته‌ییر |
چوخ باها دئییر |
|
دمیرین گئدیب یا کومورون؟ |
بیر توکانچی آسانلیقلا اله گلن بیر شئیی چوخ باها دئیه‌نده مشتری دئیه‌ر |
|
دوره جاناب (دور از جناب) |
بودا حاشا بوردان, تورک سؤزو کیمی کومکچی کلمه‌دیر. یعنی سیزدن ایراق |
|
دولدوروبلار |
کیمسه‌نی کیمسه‌نین علیهینه چوخلو غیبت ایله دولدوروب، دوشمان ائتمک |
|
دونیانین اوزو قره اولسون |
احتیاجین آزلیغینا باخمایاراق یئنه‌ده تأمین اولمور. مثلن مین تومنیمیز اولسا هامی ایشلریمیز دوزه‌لر آمما دی‌گل کی, دونیانین اوزو قره اولسون اودا یوخدور |
|
دیبینه آند ایچمک |
یئمه‌لی شئیی کیمسه یئییب بیر آز دیبینده قویموش اولسا دئیه‌رلر. مثلن: بیر زاد قالماییبدی دیبینه آند ایچیب‌لر. |
|
دیشی‌نین دیبیندن چیخانی دئمک |
هر نه سؤیوش وارسا آغیزا گتیرمک |
|
زهر کیمی(زهر مارکیمی) |
چوخ آجیدی |
|
زورلاماق |
تجاوز به عنف- جینسی تجاوز ائتمک |
|
زیرنا چالما |
آرتیق دانیشما, موفته سؤز دئمه |
|
زیرناچینین بیری زیرناچی |
بوش بوغاز آدام, بوش سؤز دانیشان. |
|
زیندان کیمی |
اوره‌ک داریخدیریجی بیر یئر. |
|
ساعاتلار(ین) اولسون |
حامامدان چیخان آداما دئیه‌رلر. اولسون کی «صیحتلرین اولسون» دور |
|
سامان کیمی (ساپ ساری…) |
ساری رنگین تشبیهی |
|
سندن ایراق (سیزدن ایراق) |
حاشا سیزدن, دوره جاناب کیمی کؤمکچی کلمه‌دیر |
|
سو کیمی |
دادسیز, سویوق شئی, آسان ایش, درسی ازبر اولماق |
|
سوموک سیندیرماق |
تجروبه اله گتیرمک |
|
سون بئشیک |
آخیرینجی ائولاد |
|
سویو قیمتینه |
چوخ اوجوز, ده‌یرینه- ده‌یمزینه ساتماق. |
|
سویود یارپاغی کیمی |
تیتره‌مک, اسمک, اوچون گتیریلن تشبیه |
|
شوه کیمی |
قپ قره |
|
عاغلان(آغلینا) دوعا یازیم/ عاغلی پرسک (پارسنگ) آپاریر |
عاغیلیسیز دیر |
|
عاغلی توپوغوندادیر |
عاغلی یوخدور ظاهیره آلدانیر. یاخشی پیسی آراییشت (آییرد) ائده بیلمیر |
|
عزراییل ایله البه یاخا ایدیم |
برک ناخوش ایدیم |
|
عزراییل ایله پاسور اویناییردیم |
مهلکه‌یه دوشموشدوم. ناخوش ایدیم |
|
عزراییل کیمین دی |
چوخ ساواشجیل و قورخونج آدامدیر |
|
عزراییله جان وئرمز |
چوخ خسیس دیر |
|
فلک‌دن گون اوغورلاماق |
خوش و شادلیق بیر وضعییتین قاباغا چیخماسی |
|
قاخ کیمین |
قورو |
|
قارداش کیمی |
بیر- بیرینه مهرباندیلار |
|
قارکیمین |
آغ |
|
قاش- قاباق ائله‌مک |
اوز- گؤز تورشوتماق- اوز وئرمه‌مک |
|
قان ائله‌مه میشیک کی |
آدام کی اؤلدورمه‌میشیک بیر ایش دی اولوب گئچیب, ال چکین |
|
قان آپارماق |
چوخ قان گئده‌رک تهلوکه‌یه دوشن بیر آدام |
|
قان کیمی |
گون قاباغیندا قالیب یئتیشمیش قارپیزین ایچی. |
|
قره باسماق |
قورخولو یوخولار (کابوس) گؤرمک |
|
قره دوغراماق |
موهوم خطرلر ایله قورخوداراق بیر نفرین تصمیمینی ده‌ییشدیرمک |
|
قره‌چالی کیمی |
آرانی کسن, گؤروکن مطلوب منظره‌نی گورمگه مانع اولان شخص |
|
قولاق کسمک |
بورج آلیب وئرمه‌مه‌ک |
|
قوو کیمین |
چوخ یونگول |
|
قیبله دووارینا بیر چوپ تاخین |
گون هایاندان چیخیب بیزی گلیب تاپمیسان |
|
قیرغی کیمی |
چوخ یئیین و زیره‌ک |
|
قیزیل کیمی |
قیمت‌لی شئی |
|
گوپ دان باسما |
یالاندان دئمه |
|
گؤزون سو ایچمه‌مه‌سی |
بیر ایشین نتیجه وئرمه‌سینه اومودلو اولماماق. |
|
گول, گولو, دیندیریر |
ناغیللاردا صفالی چیمن‌لری گولوستانلاری تعریف ائدنده دئیه‌رلر |
|
منیم شاققیمی سیندیرما |
منیم خواهشیمی یئره سالما- منیم سؤزومو قبول ائت |
