تبریز آذربایجان تئاتری
ایلهام رحیملی- کؤچورن: احمد عسگرپور- (۸)

باکیدا آکادمیک میللی درام تئاتریندا رئژیسور آسیستانتی، رئژیسور و قورولوشچو رئژیسور کیمی تجروبه توپلامیش، مشترک و موستقیل قورولوشلاردا تاماشالار حاضیرلامیش شمسی بدل‌بئی‌لی 1942-۱۹۴۱ (۱۳۱۹-۱۳۲۰) -ینجی ایللرده ایراندا اعزامیتّده اولوب. او، ۱۵-ینجی حربی کورپوسون “وطن یولوندا” قزئتینده مسئول کاتیب ایشله ییب و “قیزیل شرق “ین مخبری اولوب. شمسی بدل‌بئی‌لی تروپّا ایله سیخ یارادیجیلیق علاقه‌سی ساخلاییب. “آذربایجان اینجه صنعت خادیمی کیمی اونو جنوبی آذربایجان، خصوصن قدیم اورمو و تبریز شهرلرینده کی اینجه صنعتینین دورومو چوخ ماراقلاندیریردی. تبریزده اولاندا او، یئرلی درام درنه‌یینین عضولرینین ایشتراکیله اوزئیر بی حاجی بی اوون “آرشین مال الان “ذوالفقار بی حاجی بی اوون”اللی یاشیندا جاوان” “ائولیکن سوبای” کومئدیالارینی تاماشایا حاضیرلاییب (۱۶).

آذربایجان دولت اوپئرا و بالئت تئاتری ۱۹۴۱(۱۳۱۹) -ینجی ایل اوکتیابر آیی‌نین اوللریندن دئکابرا قدر تبریزده گاسترول سفرینده اولوب. تئاترین اوزئیر بی حاجی بی اوون “لیلی و مجنون”، “اصلی و کرم و “کوراوغلو”، مسلم موقامایوفین “شاه ایسماعیل “اؤپرالاریندا، “آرشین مال آلان “اوپئرتتاسیندا عیبارت ماراقلی رئپئرتووارلا چیخیشی شهرین تئاتر حیاتیندا موحتشم جانلاما یارادیب.

کوراوغلونون ایلک تاماشاسی اوکتیابرین ۱۲سینده گؤستریلیب. “لیلی و مجنون” ایله “اصلی و کرم ” ده حقیقت رضایووانین و یاور کلانترینین (لیلی و اصلی)، الاوسط صادیق اوون (مجنون و کرم )، ممدتقی باقیروفون (نوفل و کشیش)، شیرزاد حسین اوون (ابن سالام و صوفی) “شاه اسماعیل” ایله “کوراوغلی “دا الاوسط صادیق اوون (شاه اسماعیل و ایواز )، بولبولون (کوراوغلو)، آغابابا بنیادزاده نین (اصلان شاه و حسن خان)، سونا موصطفایووا ایله سلطنت قلی اوانین (گول زار و نیگار) حقیقت رضایوانین (عرب زنگی و خواننده  قیز)، آرشین مال آلاندا بولبولون (عسگر) ممدتقی باقیر اوون  (سولیمان)  مریم بابایووانین (جهان خالا) علی اکبر حسین زاده نین (سولطان بی) حقیقت رضایووانین(تئللی) غلام ایسکندراوون (ولی)سلطنت قلی اووانین (آسیه) شوقله ایفا ائتدیکلری پارتیالار، قمر الماس زاده نین مختلیف تماشالاردا اعجازکار رقص‌لری تبریز تاماشاچی‌لارینی حیران قویوب. اوپئرا آرتیستلری تبریزده‌کی تئاتر دسته‌لری ایله معین یارادیجیلیق اونسیت‌لری یارادا بیلمیشدیلر. تجروبه‌لی صحنه اوستالاری یئرلی آکتیورلارا مصلحتلر وئریردیلر.

آز سونرا ضیالیلارین جمع اولدوقلاری “آذربایجان جمعیتی” نین تشبوثوایله تبریزده “آذربایجان آکتیورلاری هئیتی” یارادیلیب. تبریزده چیخان “آذربایجان” قزئتی تئاتر پروسسینی جانلاندیرماق و پراکنده قوه‌لری جمعلشدیرمک مقصدیله ۱۱ نفردن عیبارت مدیریت هئیتی تعیین ائدیب. تئاتر صنعتینه تزه گلن هوسکار آکتیورلاری سئچمک اوچون ایسه ۹ نفردن عیبارت کومیسیا فعلیته باشلاییب.

۱۹۴۲ آدربایجان دولت اوپئرا و بالئت تئاترینین محتشم گاسترولوندان روحلانان تبریزین تئاتر هوسکارلاری “آرشین مال آلان” اوپئرئتتاسینی اویناماغی قرارا آلیبلار. بیر نئچه گونلوک مشقدن سونرا تاماشا ضعیف‌ده اولسا، حاضیرلانیب و فئورال آیی‌نین ۱۷ده “شیر و خورشید” تئاتریندا تاماشاچیلارا گؤستریلیب.

“فردوسی” تئاتر دسته‌سی حسین عرب‌اوغلونون رئژیسورلوغوندا اوزئیر بی حاجی بی اووون”آرشین مال آلان” ذوالفقار بی حاجی بی اووون “اللی یاشیندا جاوان” ، “ائولیکن سوبای” اوپئرئتتالارینی، محمد بی‌ریانین “چتیربازلار” وودئویلینی، عباسعلی اسدی‌نین “آی جان آی جان” مضحکه‌سینی تاماشاچیلارا تقدیم ائدیب. “آرشین مال آلان” تاماشاسی نسبتا داها اوغورلو اولوب. آدلاری چکیلن تاماشالاردا رول‌لاری اساسن آرسالوس، گوللو، حبیبه، مهدیخان شفیع‌زاده، ایرج احمدزاده، محمدعلی رشدی، اسماعیل مزدوری، بؤیوک محمدی، عباسعلی اسدی اویناییبلار.

حسین عرب اوغلو “فردوسی” تروپپاسی یله غلام عرب اوغلونون “سیاه پوش” (قارا گئییم و (یاس لیباسی کیمی ده یازیلیب ) پیئسین ده تاماشایا حاضیرلاییب. تاماشادا چوخلو آکتیور ایشتراک ائدیب (۱۷)

همین دؤرده “فردوسی” “تبریز” “آذربایجان” “حقیقت” “ایران” تئاتر دسته‌لرینین دائمی تروپاّالاری یوخ ایدی. آکتیورلار دعوتله بوتون دسته‌لرین تاماشالاریندا اویناییردیلار. جماعت آراسیندا رقیب قازانان اساس صحنه هوسکارلاری آشاغیداکیلار ایدیلر.

آکتریسالار: سارا علیزاده، سارا حیدرزاده، رعنا مقتدر، پرنسا جوود پور(جودپوردا یازیلیب)، لیلا محسن پور، گل نسا، ارشالوس، عفیفه.

آکتیورلار: مهدی خان شفیع زاده، عباسعلی اسدی، حسین عرب اوغلو (هم ده رئژیسور) صمد صباحی (هم ده رئژیسور) محمدعلی رشدی، پرویز پرویزی (قارا پرویزی) اسماعیل مزدوری، علعسگر مزدوری، علعسگر رضوان، چنیک، ایرج احمدزاده، هدایت رحیمی. عبدالهّ پاشازاده، کیچیک خان نیهوسی. محمد رحیمی، بویوک محمدلی. یداله نباتی .

۱۹۴۳(۱۳۲۱) بو ایلین سونوندا صمد صباحی نین یئنی قورولوشوندا ذولفقار بی حاجی بیگوفون “ععاشیق قریب”اوپئراسی حاضیرلانیب. تاماشادا اساس رول لاری علعسگر رضوان (قریب ) لیلا محسن پور (شاه صنم)، محبوبه جمشیدی (قاراجا قیز)، اسماعیل دلبرپور (سوفیا)، اسماعیل مزدوری (اصفهان شاهی) اویناییبلار. تاماشانین سوفلوری صابر امیروف اولوب.

همین ایللرده تبریزده حاضیرلانان تاماشالاردا آکتیورلار سؤزلرینی یاخشی ازبرله میردیلر. بونا گورادا سوفلور تئاتردا واجیب وظیفه ساییلیردی. اورایا موطلق گور سسی، آیدین دانیشیقی و ساوادی اولان گنجلری قبول ائدیردیلر. سوفلورون کووشکو  دئمک اولار، صحنه نین اورتاسیندا یئرله شیردی.

۱۹۴۶  (۱۳۲۴)  -یینجی  ایلین آپرئلینده باکی یا گلمیش، بورادا فیلولوق عالیم کیمی تانینمیش صابر امیروف ایکی ایلدن چوخ تبریز تئاتریندا سوفلور ایشله‌ییب. صابر موعللیم منه دانیشیب کی “عاشیق قریب” تاماشاسینین اوچونجو پرده سی اولاندا تئاترین بوتون آکتیورلاری صحنه نین ساغینا و سولونا ییغیشیب محبوبه جمشیدی نین اعجاز کار رقصینه حیرانلیقلا باخاردیلار.

محبوبه خانیم همین ایللر تبریزده یاشایان و آرا –سیرا تئاترین تاماشالاریندا چیخیش ائده‌ن غلامرضا جمشیدی نین ائکیز تایی ایدی .

۱۹۴۶(۱۳۲۴)-یینجی  ایلده میللی آذربایجان حکومتی سقوط ائده‌ندن سونرا غلامرضا جمشیدی باکیا گلیب، بورادا لقمانلیقلا مشغول اولسا دا “اقا کریمین آیا سیاحتی ” (ابوالفضل حسینی ایله موشترک )”خیانت(حسن بیجاری ایله بیرلیکده)” بیزه بیرجه خال لازیمدیر” (بشیر سفراوغلو ایله هم مووّلیفدیر ) پیئسلرینی یازیب.

تبریز تئاتر هوسکارلاری حسین عرب اوغلونون رئژیسورلوغوندا ذوالفقار بی حاجی بیگ اوفون “ائولی کن سوبای” و محمد بی ریانین “چتیربازلار”درامی نی بیر نئچه دفه عینی گونده اویناییبلار. روللارین ایفاچیلاری هر دفه ده دییشیب. بونونلا بئله اساس اوبرازلارین ایفاسیندا مهدی خان شفیع زاده، محمد علی روشدی، عالیه جفردایی، عاباسعلی اسدی، صدیقه خانیم، حبیبه خانیم، لاجین زاده، ششگلانی، اسماعیل دلبر پور، حسین عرب اوغلو چیخیش ائدیب لر.

***

۱۹۴۱(۱۳۱۹)ایلدن ۱۹۴۴″۱۳۲۲″-ینجی ایلین اوگوستینا کیمی تبریزده تئاتر پروسئسینین معیّن چتینلیکلری اولوب.

شیخ محمد خیابانی نین (۱۸۷۹/۱۸۸۰-۱۹۲۰) واختیندا “خئیرّیه” بیناسیندا تاماشا گؤستریلن سالوندا اورتادان پرده چکیله ره ک بیر طرفده قادینلار  دیگر طرفده کیشی لر عینی واختدا تاماشایا باخا بیلیب‌لر. خیابانی نین وفاتیندان سونرا بو جهدلره قاداغا قویولوب. ۱۹۴۱-۱۹۴۵-ینجی  ایللرده مترقی فیکیرلی ضیالیلارین تاکیدیله قادینلار ایچون آیریجا تاماشا گوستریلمه‌سی قرارلاشدیریلیب. جمعه گونلری گوندوزلر قادینلار ایچون تاماشالار اوینانیلیب. اوّل کاسالاردان (پول صاندیقلاری) بلیط لرین یالنیز ۲۰-۳۰فائضی ساتیلیب. قالان بلیط لری خصوصی ایشچی‌لر و ائو – ائو گزه‌رک رئالیزه ائده‌رک یایا بیلیب لر. اوچونجو تاماشادان سونرا ایسه بلیط لرین هامیسی آچیق کاسادان ساتیلیب.

تئاتر دسته لرینین هئج بیرینین زنگین آکسئسوری یوخ ایدی.

دسته لرده رئکویزیت و بوتافور سئخ‌لری موجود دئییلدی. هانسیسا تاماشادا لازیم اولان رئکویزئتی تاماشانین ایشتیراکچیلاری ائوده‌ن گتیریر و یا کیملردنسه کیرایه گوتوروردیلر.

مشق پروسئسینده تئاتر داخیلی ائتیکا گؤزله‌نیلمیردی. باش مشق‌لر، دئمک اولار صحنه ده آپاریلمیردی. ان چتین اثر بئله بیر نئچه اوته‌ری مشق‌دن سونرا بیر گون صحنه ده سیناقدان چیخاریلیر و تاماشا حاضیر ساییلیردی.

تئاتر دسته لرینده دکورچی رسّاملار یوخ ایدی. تاماشا اوینایان تروپّانین اختیاریندا دؤرد ایلده جمعی اوچ اوتاق-دکوراسیا. اؤلوب :

دیوارلاری موختلیف آغ – قارا و رنگلی شکیلّلرله بَزَه دیلمیش طمطراقلی، کوبارلارا (بزرگان) مخصوص گؤرکملی اوتاق. بو، “شرق اوتاقی” آدلاندی :

عادی معیشت حادثه‌لرینی اویانماق ایچون ساده اوتاق. باشقا سؤزله کاسیب (فقیر) و کندلی أوتاقی :

مئشه منظره سی چکیلمیش آسما پرده. بو شکیل چوخدان چکیلمیشدی و بونا گورا دا رنگلرینین شوخلوغو دئمک اولارکی، سولموشدی. بعضی یئرلری ایسه داغیلیب سیرادان چیخمیشدی (۱۸).

تبریزده تاماشالار گؤستریلن بینالارین ایشیق سیستئمی پریمیتیو ایدی، واجیب پرئژئکتورلار یوخ ایدی .

صحنه نین تئکنیکی تجهیزاتیندا سون درجه جیّدی قصورلار واریدی .

دسته لردن هئچ بیرینین گئییم کاردروبو(نومایش گئییمی) یوخ ایدی. هئچ هانسی تاماشا ایچون مخصوصی گئییملر تیکیلمیردی. لازیمی لیباسلاری تاپماق زاوّاللی آکتیورلارین و تاماشایا قورولوش وئرمیش رئژیسورون عُهده‌سینه دوشوردو.

عوض صادیق یازیر کی، تاماشالارین خرجی حددّیندن آرتیق اولدوقوندان دسته لرین هئچ بیری ایسته دیکلری زامان بئله یاخشی تاماشا حاضیرلایا بیلمیردیلر. هر تاماشادان چوخو خرجه گئدیردی. بیلیط لر آز ساتیلان زامان تاماشانین مداخیلی مخاریجینی اؤده‌میردی. هر تاماشا ایچون بینا کرایه‌سی (تخمینا مداخیلین دؤرددن بیری)مالیات وئرگیسی (مداخیلین بئشدن بیری) ایشیق پولو، پالتار پولو صحنه ایچون گتیریلن شیئلرین کیرایه‌سی، دعوت اولونان چالقیجیلارا، سوپورگه چیلره، دئکور قوران خرّاط لارا وئریلن امک حاقّی و سایره مداخیلین بؤیوک حیصه‌سینی اؤدوردو. قاپیدا دایانیب اینتیظام گؤزله‌ین پلیس‌لر بئله تئاتر وئره‌ن دسته دن امک حاقّی آلیردیلار. بوتون بونلارین نتیجه سینده تاماشادان هئچ بیر پول گلمیر و آرتیست لرین چوخو احتیاج ایچریسینده یاشادیقلاری حالدا تئاتردان هئچ بیر مادّی کومک گؤرموردولر .(۱۹)

عمومی لیکده تاماشاچی مدنیّتی آشاغیدی. بعضا باشلانان تاماشانین ایلک بئش اون دقیقه سی اوزوندن موشتبئه تاماشاچیلاری ساکیتلشدیرمه‌یه صرف اولوردی. “ارک اویون”تاماشاچیلار ایسته نیلن واخت صحنه یه رئپلیکا آتیر. اوجادان دانیشیر و آکتیورلارین اویونلارینا کئفلری ایسته دیکلری کیمی مانع اولوردولار. بوفئت (بوفه) ایشچیلری بوتون تاماشا بویو  آلوئرلریندن قالمیر ،سالوندا و اساسا لوژلاردا چای پیوه (آبجو)  یئمک ساتیردیلار .

دللّال و باقّقاللّار بایرام گونلرینده تاماشا بینالارینی ایجاره یه گوتورور و تئاتر دسته لرینه باها باها قیمته کرایه وئرمکله پول قازانیردیلار. بئله موناسیبتلره گورا تاماشا اویناماقدان قازانج گؤرمه ین هوسکار آکتیورون نووبتی چیخیشا گلمه یه ماراقی اولموردو. صحنه‌یه چیخان قیزلارا حقارتلی سؤزلر دئییلیردی. بونا گورادا محبوبه جمشیدی، پرنسا جودپور، عزیزه سارا علیزاده کیمی استعدادلی گنج‌لر صحنه ده آز موّدت چیخیش ائدندن سونرا تئاتردان اوزاقلاشماق مجبوریتّیندن قالیبلار.

تئاتر دسته لرینده ارکئستر یوخ ایدی. موسیقی دسته سی تارزن دن کامانجا و دف چالانلاردان عیبارتیدی. تبریزده پئشه کار موسیقی ساوادی اولان دریژوردان صحبت گئده بیلمزدی. اونا گورادا اوپئرا و اؤپئرتّالارین مورکّب، لیریک دراماتیک، حزین و موختلیف اوقاتلی موسیقی پارچالارینین طراوتینی، گوزه‌لّلینی، حوسنونو تاماشاچیلارا چاتّدیرماق موشکولّلشیردی .

۱۹۴۴(۱۳۲۲) تئاتر  هوسکارلاری ئییون و آوگوست آیینین ایلک گونلرینده “آرشین مال آلان”(یئنی قورولوشدا)، مشهدی عیباد اؤپئرئتاّ لارینی “اصلی و کرم ” اؤپئراسینی اویناییبلار.

بو ایل اوگوست آیینین ۱۲سینده تبریزین بلدیّه ایداره‌سینین سالونوندا ایراندا سووت دولتی ایله مدنی علاقه لر جمعیّتینین تبریز شعبه سی یارادیلیب. بونونلا باغلی تبریزده سووت مدنیّت ائوی آچیلیب.

سوویت ایتفاقّی ایله مدنی رابیطه ساخلایان ایران جمعیتینین تشکیلی تبریزده تئاتر ایشلرینه تمامیله یئنی ایستیقامت وئرمیشدیر. تبریزده اولان آیری آیری ضعیف هوسکار دسته‌لرینین عوضینه بو تشکیلاتلارین یانیندا قووّتلی  بیر تئاتر یارادیلمیش. جنوبی آذربایجان ضیالیلارینین و تبریزده اولان سوویت آداملارینین یاخیندان یاردیمی ایله تئاتر هیئتی رسمی بیر شکیل آلمیشدیر(۲۰)

دئکاتر آییندا ایسه تبریزده کی معیّن پئشه‌کارلیق سجیّه‌لری قازانمیش، صحنه تجروبه‌سی توپلامیش “آذربایجان”  “فردوسی” “هنر” “ایران ”  “تبریز”  “حقیقت”  تئاتر دسته لری واحد تروپّادا بیرلشیبلر. مدنی رابیطه جمعیتیّنین  تشبوثو ایله ۱۹۴۵(۱۳۲۳) -ینجی  ایلین فئورالیندا تبریز شهرینده بیرلشمیش آکتورال (آکتیور) بیرلیگی‌نین (جمعیّتینین) اجلاسی کئچیریلیب. بیرلشمیش آکتیور هیئتینه ۴۰ آکتیور داخیل اولوب. “درام هیئتینه درام، اوپئرا تئاترینین بدیعی شوراسی رهبرلیک ائدیردی” (۲۱)

تروپّادا تجروبه‌لی صحنه هوسکارلاری و استعدادلی گنج‌لر جاواد شفیع زاده، محمد علی رُشدی، بویوک محمّدی، علعسگر رضوان، محّمد علی ولیزاده، اسماعیل مزدوری، محّمد رسولی، صمد دبّاغ زاده، عباسعلی اسدی، چوهره پرداز، رسّاملار معزیزّاده و فیوضات واردی. آکتیور هیئتینه قبول اولانلارین اون ایکیسی قیز ایدی. اونلاردان ان استعدادلیلاری و اوزون مودّت صحنه ده چالیشانلاری لیلا محسن پور (سونرالار تهران دولت تئاترینداایشله ییب ) سارا حیدرزاده، صفوره سنبورانی، عالیه جعفردائی، نجیبه جعفری، فاطمه زرگری، آذربایجان میللّی تئاترینین اینکشافیندا فداکارلیقلا چالیشیبلار. بو آکتریسالار  آراسیندا سونرالار مشهور شاعره کیمی تانینان، باکی دا یاشایان، آذربایجانین خالق شاعره‌سی فخری آدینا لاییق گورولموش مدینه گولگون (علی اکبرزاده) ده واردی.

مدینه خانیم کولگونون حیات یولداشی، آذربایجانین خالق شاعری بالاش آذراوغلو منه دانیشیب کی، تبریزده قیزلارین صحنه یه چیخماسینین چوخ  چتین واختلاری ایدی. مدینه خانیم بیر نئچه رولدا قازاندیغی اوغرولارلا تئاترین اونجولو (پیشرو) صنعتکارلاری سیراسیندا یئر توتوب .تئاتر اجتماعیّتینین سئویملی‌سینه چئوریلیب. اونلارین  عائله‌سی تبریزده بیر باققّالین ائوینده کرایه قالیرمیشلار. بیرگون همین باققّالین‌دا گوذاری تئاترا دوشور. “سئویل” تاماشاسینا باخاندا مدینه خانیمی تانییر. آخشام تاماشا قورتاراندان سونرا ائوه گلیب ایکی آیاقین بیر باشماغا دیره‌ییر کی کرایه‌نشین‌لز ائودن چیخسینلار. سؤزوده بو اولورکی صحنه یه چیخان آدامین منیم ائویمده قالماسی کفرودو. نه قدر یالواریب – یاخاریبلارسا خئیری اولماییب.  گئجه ایکن مدینه خانیم گیلین عائله سی ، تئاترین آکتریساسی لیلا خانیم محسن پورگیله گئدیبلر. بیر گئجه گوندن سونرا ایسه یئنی ائو کرایه‌له‌ییبلر. بو حادثه دن سونرا مدینه خانیمین عائله سی اونون صحنه یه چیخماسینا ایجازه وئرمه‌ییب …

تبریزده اولان سوویت قوشونلاری نزدینده ۱۹۴۴-۱۹۴۶(۱۳۲۳-۱۳۲۵) -ینجی  ایللرده قوللوق ائده‌ن عوض صادیق (صادیق اوو) تئاترین بدیعی رهبرلیینه دعوت آلیب ،اونون باکیدا توپلادیغی تئاتر تجروبه سی، میللی دراماتورقیامیزی دریندن بیلمه‌سی، دونیا تئاتر پروسئسی باره ده معیّن معلومات صاحیبی اولماسی یئنی یارانان تئاتر دسته‌سینین فعالیتینی جدّی نیظام – اینتظام، پئشه کار تئاتر ائتیکاسی زمینینده قورماغا ایمکان یارادیردی.

گئت -گئده یارادیجیلیق سرریشته‌سینی آرتیران، پئشه کارلیغین واجیب ائستئتیک سجیّه‌لرینی منیمسه ین تئاتر دسته‌سی اؤز رئپئرتوارینی الوانلاشدیرماقلا یاناشی، تروپّایا یئنی – یئنی باجاریقلی صحنه هوسکارلارینی دا جلب ائدیب. بونا گورادا یاراناندان آز سونرا تروپّادا  آکتیورلارین سایی ۶۰آ چاتیب.

تبریز تئاترینین بدیعی رهبرلییی تجروبه‌لی صحنه هوسکاری عبدولله فریوره (عابدوللاه زاده) تاپشیریلمیشدی. تئاترین اساس قورولوشچو رئژیسورو اصلن شیمالی آذربایجانین گنجه باسار بولگه سیندن اولان صمد صباحی ایدی. او، بیر مدّت باکیدا یاشاییب، باکی تورک ایشچی تئاتریندا آکتیورلوق ائدیب. آز دا اولسا گنجه دولت درام تئاتریندا ایشله ییب. رئژیسورلوق ایچون اونون کیفایت قدر صحنه تجروبه سی واردی .

دسته نین ایلک تاماشاسی ۱۹۴۴(۱۳۲۳) -ینجی  ایل نویابر آیینین ۷سینده گؤستریلیب. اوولجه آذربایجانلی آکتیورلار فارس دیلینده “دهقانین” معشوقه‌سی تاماشاسینی اویناییبلار. سونرا آذربایجان دیلینده عاشیق، رقص، موغام موسیقی سیندن، آیری – آیری تاماشالارین پارچالاریندان عبارت کنسرت – کومپوزیسیا گؤستریلیب. تاماشاچیلار جعفر جبّارلی نین ۱۹۰۵ (۱۲۸۴)-یینجی  ایلده پیئسینین تاماشاسیندان و اوزئیر بی حاجی بیگ اوین “آرشین مال الان اوپئراتاسیندا ” پارچالاری داها ماراقلا قارشیلاییبلار.

ثمره لی مشق آپاریلدیغینا گورا تئاتر دسته سینین ایلک چیخیشی اوغورلو آلینیب. اونلارلا تاماشاچی یئر اولمادیغینا گورا باییردا قالیب. خالقین تاکیدیله ایکینجی کنسرت – تاماشا داها زنگین و داها الوان رئپئرتووارلا دئکابرین ۵ده گؤستریلیب.

گوندن گونه پئشه‌کارلیق یونومونده فورمالاشماق ایستیقامتینده ده‌یرلی ایشلر آپاران تئاتر تروپاسی جلیل محمد قلیزاده‌نین دوغوم گونو شرفینه داها سانباللی تدبیر حاضیرلاییب. ناصر دراماتورقون “اوستا زینال “حکایه سی “سیزی دئییب گلمیشم موسلمان قارداشلاریم” پوبلیسیستیازیسی و “منی نه اوچون دؤیورسونوز؟” “مرحمتینیز آرتیق” فئلیتون‌لاری اساسیندا تاماشا قورولوب. مستقل سوژئتلی ائپیزودلارین آراسیندا میرزه علی‌اکبر صابرین ” “ایکی هپند” ، “تزه و کؤهنه”، “بیر بئله” ساتیریک شعرلری اوخونوب.

تبریزلی آکتیورلارین صحنه اوستاسی کیمی یئتیشیب فورمالاشمالاریندا اوزئیر بی حاجی بی اوون اوپئرا و اوپئراتتالارینین بؤیوک رولو اولوب. تبریز تئاترینین تجروبه‌لی صنعتکاری جواد شفیع‌زاده بو باره‌ده اؤز فیکیرلرینی ایفاده ائده‌رک یازیر کی، “من اییرمی ایلدن بری صحنهده اولدوغوم مدتده همیشه موسیقی اوستادی اوزئیر بی حاجی بی‌اوون اوپئرا و موسیقیلی کومئدیالاری ایله یاخیندان علاقه‌دار اولدوغوم اوچون اؤزومو خوشبخت حساب ائدیرم. من بو مدتده اونون “مشدی عیباد “، ” آرشین مال آلان” موسیقیلی کومئدیالاریندا “لیلی و مجنون”، “شاه عباس و خورشید بانو”اوپئرالاریندا دفعه‌لرله اوینامیشام. بو تاماشالاردا اوینادیغیم رول‌لار همیشه منی روحلاندیرمیش و منه ایلهام وئرمیشدیر.۲۲