تک حوجئیره‌لی موجودلار و استثنالاری چیخارساق، یاشام چوخونلوقلا جوتلوکلردن عبارت‌دیر و بو جوتلوکلرین بیرلشمه‌سی سونوجوندا اوخشار وارلیقلار تؤرنمیشلر. طبیعتده‌کی بیتکی‌لردن توتموش، بیر چوخ جانلی‌لار، ائله‌جه‌ده بعضی جانسیزلار بو سیستم ایچینده وارلیق قازانمیشلار. یونانلی فیلسوف هراکلیتوسون فیکریجه دونیا قارشیت و تضادلاردان، یعنی گئجه-گوندوز، ارکک- دیشی و هابئله ذهنیمیزه گلن چوخ چئشید فئنومنلردن مئیدانا گلمیشدیر. او، وارلیق و یوخلوق آنلاییشلارینا توخوناراق بو ایکی‌لیین ایلگی‌سیندن «اولماق، اولوش» دئیه بیر آنلاییشین وار اولماسینی آچیقلاییر. بو قارشی دوروملار و تضادلارین بیرلشمه‌سیندن باشقا بیر وارلیق دونیایا گؤز آچیر و بئله‌جه حیات اؤز آخارینی دواملاندیریر.
آنلاشیلدیغی کیمی، ماددی و فیزیکسل فئنومنلردن علاوه، معنا و دوشونجه ساحه‌سینده ده جوتلوک سیستمی کئچرلی‌دیر. بئله اولدوغو حالدا، شعر بیر اینسان اوره‌تیمی(محصول) اولاراق، کیم و نه‌لرین بیرلشمه‌سیندن وارلیق تاپمیش؟
ایلک ذهنه گلن و شعرین والدینینین بیری کیمی تانیا بیله‌جه‌ییمیز، شاعیرین اؤزودور. بئله ایسه بیر ارکک شاعیری شعرین آتاسی سایارساق، داها بیر بوشلوق قالیر، شعرین آناسی کیم‌دیر؟ و تَرسینه اولاراق بیر قادین شاعیری شعرین آناسی کیمی دَیرلندیردییمیزده، شعرین آتاسینین کیم اولدوغو سورغوسو ایله قارشی قارشی‌یاییق.
«شعرین والدینی و آنیما-آنیموس آرکی تایپلاری»
ایلگینج بیر دئییم و فیکیر اولاراق بیر چوخ شاعیر و یازار، اؤز اثرلرینی ائولادلاری کیمی دَیرلندیریر، اما هئچ کیمسه شعر وارلیغینین والید و یا والیده‌سی، یعنی باشقا جوتوندن دانیشمیر.
ایسوئچره‌لی(سوییس) پسیکولوق و صنعت شناس عالیم کارل گوستاو یونگ، آرکی تایپ (اسکی اؤرنک) آدی آلتیندا تانیتدیردیغی اینسان و توپلوملارین جمعی تحت الشعورونو(بیلینج آلتی، ناخودآگاه) اولوشدوران عنصرلردن دانیشیر. آرکی تایپلار بشرین تاریخ بویو نسیل‌دن نسیله کئچن آرزو و ایستکلری‌دیر کی، اؤزونو چئشیدلی اوسطوره‌لر شکیلینده گؤستریر. یونگ‌ون نظرینجه قادین و کیشی‌لر عصیرلر بویو بیرگه یاشادیقلارینین نتیجه‌سینده موخالیف و عکس جنسین اؤزللیکلرینی، روحی بیر سورج اولاراق قازانیب و اؤزلرینده داشیییرلار. عمومیتله روح بیلیمی اوزمانلاری فیکریجه، هر قادین و کیشی‌نین ایچینده عکس جنسدن بیر ایتمیش یاریسی وار کی اونلارین گوجلندیریب دَنگه‌ده ساخلاماغی، اینسانین فردیت و یئتکینلشمه‌سینه یاردیم ائدیر، هر بیر کیمسه اؤز ایتمیش یاریسینی تاپماق ایسته‌ییر، بو ایسه بیر حالدادیر کی اینسانلارین ایتمیش یاریسی ائله اؤز ایچلرینده یاشاییر.
یونگ اینسان ضمیرینی بیلینج(شعور) و آلت بیلینج(تحت الشعور) ایکی‌لیینه کاتیقوری‌لَشدیردیینده، ارککلرین بیلینج آلتیندا آنیما آدیندا قادینسال بیر روح و انرژی، ائله‌جه‌ده قادینلارین آلت بیلینجینده ارککسل روح یعنی آنیموس‌ون اولدوغونا اینانیر. هر بیر کیشی‌نین جسمینده بیر نئچه فاییز قادینسال هورمون، هر قادینین جیسمینده‌ایسه کیشی‌سل هورمونلارین اولدوغو کیمی، روح و آلت بیلینجده ده عئینی اولای باش وئردییی دوشونولور.
بئله ایسه سوالیمیزین جوابینا یئتیشمه‌میشیک‌می؟! شعر بیر وارلیق اولاراق، بیر کیشی شاعیر(آتا) واسیطه سی ایله یازیلیرسا اونون آناسی شاعیرین ایچینده‌کی آنیما و قادین شاعیر(آنا) آراجیلیغی ایلا یازیلدیغیندا، شعرین آتاسی آنیموس دئییلمی؟
«شعرین جنسیتی»
مدرن ادبیات آنلاییشی یایغینلاشان زاماندان و فمنیزم کیمی ادبیات و هنری ائتکیله‌ین مکتب اورتایا چیخدیغیندان، صنعت اثرلرینین ده جنسیتی(اؤزللیکله شعر و دیل ایله ایلگیلی صنعت اثرلری) و شعرده قادینسال دیل و اؤزللیکلر سؤز قونوسو اولور و دارتیشیلیر. طبیعی اولاراق بونون عکس طرفی ده حاکیم بیر قونوم‌دا(موقعیت) اولاراق کئچمیشدن ایندیه‌دک مختلف ساحه‌لرده سوردورولموشدور.
چاغداش دونیادا هلن سیکسو و اونونلا برابر ژولیا کریستوا دیشیل یازی(نوشتار زنانه) آنلاییشینی آچیقلاییر و تاریخ بویو بَتیملنمیش سکسیسیستی باخیشلارا قارشین بو دوشونجه‌نین یایغینلاشماسینی ساوونور. بئله‌لیکله دیل و یازی‌چیلیق ساحه‌سینده ده جنسی برابرلیک قونومونو تاپماغا جان آتیر. اونلارین قادین ادبیاتی دئیه بیر ادبیات اولوشدورمالارینین اساس آماجی گَلنک‌سل تمثیل بیچیملرینی سورغولاماق، گئنللیکله قادین سَسینی سَس‌سیزلییه گؤممه‌یه مئییللی اَرکک ائگه‌من دوزَنی پوزماق ایدی. هلن سیسکو «دیشیل یازی»نین مانیفئستی کیمی قبول اولونان «مئدوسا گولوشو» آدیندا مقاله‌سینده، قادینلاری اؤزلرینی یازماق و یازیلاریندا قادین دیلی و دونیا گؤروشونو یانسیتماق اؤنَمینی وورغولاییب قادینلاری اؤزل بیر ادبیات اولوشدورماغا چاغیریر.
۱۹- جو عصیرین اورتالاریندان اعتیبارن یازی و دیلده جنسیت‌چی باخیشلاری و یوخاری‌دا قئید ائتدییمیز کیمی شعرین آتا- آناسی اولدوغونو گؤز اؤنونه آلساق، شعرین اؤزونون ده جنسیتی اولمالی! دوغرودان شعرین ده جنسیتی وارمی؟
بیر چوخ کولتور، میف و ایدئولوژیلردن گلن گَلَنک‌لر، صنعت آداملارینین دیلی و یارادیجیلیغینا اؤز تاثیرینی قویموش. بیلیندییی کیمی تاریخ بویو آتااَرکلیک مدنیتی غالیب دوشونجه اولدوغونا گؤره صنعت اثرلری ده او مجرا و دوشونجه سیستمیندن ائتکی‌لَنیب یارانمیشدیر، بونونلا بئله بعضی آراشدیرمالارین نتیجه سینده قادین و ارکک شاعیرلرین هانسی شعر ژانرلارینا اوز گتیرمه‌لری معین‌لشمیشدیر. اسکی ادبیات تاریخینده کیشی شاعیرلرین ائپیک و حماسی ژانرلارا، قادین شاعیرلرین‌سه لیریکایا مئیل گؤستر‌مه‌لری ائله‌جه‌ده بو ایکی جنسین آراسیندا ایستعاره و بنزتمه‌لر سئچیمینده فرقلیلیکلری بیزی نسبی بیر سونوجا چاتدیرا بیلیر.
آندروژن ذهن-هرمافرودیت اثر
یوخاری دا سؤز ائتدییمیز آنیما و آنیموس و عکس جنسلردن دانیشدیغیمیز، بیزی بیر باشا پسیکولوژی و میفولوژی ایله باش باشا بوراخیر. یونان میفولوژیسینده هرمافرودیت دئیه بیر وارلیق‌دان آد آپاریلیر، هرمافرودیت آدینین ایلک بؤلومو هرمس(منطیق و سؤز تانریجاسی) ایکینجی بؤلومو ایسه آفرودیت(گؤزللیک و سئوگی تانریجاسی) آدلی بیر آتا آنادان دوغولموش کیشی و قادین آدینی بیر یئرده داشییان بیر وارلیق‌دیر. اسطوره یه گؤره، هرمافرودیت اؤز عاشیقی سالماسیس(دنیز ایلاهه سی) ایله ایکی جیسمی بیر بدن ده بیرلشدیریب بیر وارلیق اولاراق تظاهور ائدیر. بو وارلیقلا یونگ‌ون آنیما و آنیموس آرکی تایپلاری اوست اوسته دوشور. مسله‌یه دقیق یاناشدیغیمیزدا اینسانین اؤزونون ایکی جنسلی بیر وارلیق اولدوغو آیدینلاشیر؛ ساده‌جه هانسی جنسین آغیر باسدیغی و اؤزونو داها چوخ گؤستردیی اینسانلارین جنسیتینی معینلشدیریر. اینسان ایکی جنسلی بیر وارلیق‌دیر کی بعضن توپلوم، یاشام طرزی و فیزیولوژیک ندنلر اونو بیر جنسی سئچمک و بیر جنسین اؤزللییینی قبول ائتمک محبوریتینده قویور. اما دَنگه دورومدا اولدوغوندا اینسانین اصیل یاشام و لذتلری اورادان باشلاییر، اینسانین یئتکین و موکمللیینه سبب اولور. بو یئتکینلیک یارادیجیلیغا چئوریلدیکده ایسه داها جنسیت اؤز قونومونو ایتیریب و «سؤز- منطیق» ائله جه ده «گؤزللیک و سئوگی» سؤز قونوسو اولور.
ویرجینیا وولف عصیرلر اؤنجه یاشامیش فیلسوف، هراکلیتوسون ضیددلر باریشی نظریه‌سینی باشقا بیر باخیشلا یئنی‌له‌ییب «اؤزون اوچون بیر اوتاق» آدلی اثرینده یارادیجی ذهنلر «آندروژن» اولور دئیه بیر فیکیری اورتایا قویور.
آندروژن ضیدیت‌لرین وحدت و بیرلشمه‌سی و صنعت اثرینده پسیکولوژیک بیر کاراکتئر قازاندیراراق قادین و کیشینی بیلینج‌لی بیر دَنگه‌ده ساخلاییب ذِهنی دوغورقانلیق یاراتماق دئمکدیر. وولف قادین و کیشی‌نین ائله‌جه‌ده قارشیت و ضدیتلرین وحدت و بیرلشمه‌سیندن تؤره‌نن یارادیجیلیغی، قالارغی حساب ائدیر. تاریخ بویو بیر چوخ تانینمیش یازار و صنعتچی‌لری نَدنلرله آندروژن ذهنه مالیک اولدوقلارینی وورغولاییر.
وولفون باخیشیندا نه اَریل نه ده دیشیل بیر یازی طرزی دویورولور چونکو وولف یازار و شاعیرین اؤز جنسیتینه تاکید و وورغوسونو قبول ائدیلمز و فاجعه‌لی حساب ائدیر(وولف دیشیل یازی تئوریچی‌لریندن بیر نسیل اؤنجه یاشامیش و اونلار دیشیل یازینی اؤنردیی چاغ، دونیاسینی دَییشمیش‌دیر). وولفون باخیش آچی‌سیندان باخساق هر بیر صنعت‌چی و شاعیر اوزه‌رینده‌کی قونو و مسئله‌لره هرمافرودیت-آندروژن اولاراق یاناشیرسا یقین کی شعرینین‌ده جنسیتی هرمافرودیت و نئیتیرال اولاجاق.
شاعیر ایچینده کی وارلیقلا بیرله‌شیب یارادیجیلیغا ال قویدوغو و اورتاق بیر اثر یاراتدیغیندا شعرین جنسیتی ده طبیعی کی هر ایکی جنسدن اولوشموش بیرله‌شیک بیر وارلیق اولمالی. بو ایسه مدرن ادبیاتین اساس مؤلیفه‌لریندن اولان یوزوم ایمکانی دئمکدیر. شعرده نه قادینسال نه ده کیشی‌سل بیر دیل‌ین ساغلانماسی دئمکدیر و اوخوجولارین دا هَمن سیکل و سلسله‌یه داخیل اولاراق ادبی و هنری بیر یارادیجیلیقدا اورتاق اولماسی ایلا، شعرین، نئجه، کیم، نه اولدوغو باره‌ده قرار وئره بیلمک ایمکانی دئمکدیر. اصلینده بو فیکیرلر عمومی‌لشیب صنعتین باشقا قوللاری و ژانرلارینی دا احتوا ائده بیلر اما شعر، اوسطوره و پسیکولوژی‌نین اورتاق مخرجلری اولدوغونا گؤره شعر رنگینه بویانمیشدیر.
ا.ی: یازی‌دا کیشی و یا کیشی‌سل کلمه‌سی آذربایجان تورکجه‌سینده ایشلندییی «مرد، مردانه» سؤزلرینین معادلی‌دیر و تورکیه‌ده راییج اولان، «نفر، شخصی» سؤزلری‌ایله ایلگی‌سی یوخدور.
ارکک: نر
دیشی: ماده
قایناق:
-انسان و سمبولهایش/کارل گوستاو یونگ/ ترجمه دکتر محمود سلطانیه
-انسان و اسطوره‌هایش/کارل گوستاو یونک/ترجمه حسن اکبریان طبری
مقاله:
-نوشتار زنانه و شعر زنان در ایران/ فرشته وزیری نسب
_ارزیابی انتقادی خوانش هگل از بنیاد آموزه‌های هراکلیتوس/داریوش درویشی
-اینترنت سیته‌لری
*بو مقاله ۱۳۹۸ ایلده «بوتا» درگیسی‌نین آلتینجی ساییندا چاپ اولموشدور، آنجاق یازیچی‌نین ایسته‌ییله یئنی‌دن ایشیق سایتی واسیطه‌سیله ده اوخوجولارینا چاتیر.
یک پاسخ
سایغیلار
اوشاغین جینسییَتین ایلک هفته لر ده سونوگرافی‌ایله مشخص ائتمک اولمور چونکو او زامان بوتون اوشاقلار(جَنین لر) دیشی دیلر آمما نئچه هفته کئچندن سونرا جینسییَت مشخص اولور (بیز هامیمیز جَنین اولاندا دیشی اییدیک).
برای اینکه آفرینش اولسون تانری(آدینی هر نه قویساق) اوز_اوزونو مفعول(اوز اوستونده ایشله‌ییر) قرار وئریر(تقسیم دوتایی).
منجه بیز دونیایه گلنده بیتوو گلیریک ، یاشادیقجا ایتیریریک (آغاجا قورد دوشن کیمی ایچیمیزی یئیریک) . ایتیره_ایتیره یاشادیقجا بیر گون گوروروک کی یاریمیزی ایتیرمیشیک بوردان بویانا باشلاییریق یاریمیزی آختارماغا(آدام ائله دونیایه گلندن یاریسینی آختارماغا باشلامیر کی بیر موددت کئچندن سونرا تزه یولا دوشور[البته بیر عیدده قوجالاندا آختاریرلار (سر پیری و معرکه گیری:) ).]
اگر شعر همافرودیت اولسا اوندا بوتون آداملارین یاراتدیقلاری همافرودیت دی مثلا :میز ، ساعات ، موبایل ،کلمه و …
بوجورداباخماق اولار ؛ آدام لار و اینسانلاردا یارانمیش بیر مووجود دولار ، پس بوتون آدام لار و اینسانلار همافرودیت دی.
” سنی قاسیق و دوشلرینه گوره آرواد دئیرلر
بیر ایکی اوشاق سالدیغینا گوره آنا… ”
بوتون یازدیقلاریم یانلیش اولار بیلر ، یازدیقلاریما تعصصوبوم یوخدو.
تشککورلر و اوغورلار