قیرمیزی لیموزین
نار رضا
او، قفیلجن دایاندی. اطرافا بویلاندی. بورالار اونا هم تانیش گلیردی، هم ده بو دار کوچهنی سانکی ایلک دفعه گؤروردو. بیر یا ایکی مرتبهلی ائولر، سلیقهسیز حَیَطلرین قاریشیق قوخولاری، سال دیوارا دیرهنن کور دالان. او، یا سانکی چوخ اوزاقلاردا قالمیش خیال کیمی، ایلغیم کیمی، سوزولوب نازیلمیش خاطیرهلر کیمی، بولانیق یوخو کیمی غیرمعین بیر عالمی آندیریردی. اوشاقلیغینین آنیملارییدیمی بو؟ یوخ، اوشاقلیغی بو محلهده کئچمهمیشدی. بلکه هاچانسا، چوخ ایللر قاباق بورالارا کیمسه قوناق گلیبمیش، بلکه بو ائولرین بیرینده قوهوملاری، یا دوستلاری، تانیشلاری یاشاییرمیش. یادینا سالا بیلمیردی. ایشلهدییی ادارهنین یولو بو کوچهلردن کئچمیردی. شهری سرگردان دولاشیب دخلی اولمایان محلهلرده آزماق شاکریده یوخدو. بس ندن بوتون یان-یؤره اونا بو قدر محرم گلیردی، سانکی هاچانسا بو هندوری قاریش-قاریش، آددیم-آددیم هادیرلامیشدی. بیرده ایچیندهکی بو تشویش، غریبه نیگارانچیلیق، ناراحاتلیق حسی – مشوم بیر دویغو – هارداندی؟ سانکی ندنسه ائیمه نیردی. ندن؟ ایچینده ائله بیر حس واردی کی، سانکی عؤمرو بویو یاشادیغی شهرین تانیش گلمهین بیر محلهسینه دئییل، اؤزگه، یاد بیر شهرین اونا تانیش گؤرونن کوچهلرینه دوشموشدو.
ساعاتینا باخدی. گئجه یاریسینا، پاترول ساعاتینا آز قالیردی. عؤمرو بویو یاشادیغی بو شهرین هر یؤنونه، هر استقامتینه، محلهلری آراسینداکی مسافهلره بلدایدی. بو دار کوچهلرین لابیرینتلریندن چیخیب گئنیش پروسپئکتلرله اؤزونو ائوینه چاتدیرمالییدی. اون ایکی اولانا قدر. یوخسا گزهینلره – پاترولا راست گلیب سحره دهک ساخلانیلا بیلردی.
بلکه آی ایشیغیایدی اونو ائیمندیرن. مختلف بیچیملی، یاری اوچوق خرابهلری آندیران بو کؤهنه بینالارین، دویون دوشموش کلف کیمی بیر-بیرینه دولاشمیش ائنسیز کوچهلرین آدامسیزلیغیندا، ”قو“ دئییب قولاق توتولان سسسیزلییینده آی ایشیغی اطرافی گوموشو- بوز بیر رنگه – کول رنگینه بویامیشدی و اونا ائله گلیردی کی، بو اؤلو رنگی هانسیسا باشقا بیر دونیادان سیزیب-سوزولور. او، آی ضیاسینین کمندینه باغلانیب گئجهلر گؤزو آچیق گزن لوناتیک دئییلدی. یوخودادا دئییلدی. آییقدی. واختی، ساعاتی دقیق معینلشدیره، حرکتلرینه نظارت ائده بیلیردی. بیردن یوخودا چکیسیزلیک عالمیندیمیش کیمی آیاقلارینین یونگولجه بیر تکانییلا یئردن آرالانیب اوزون بیر مسافهنی توللانتییلا قطع ائتدییینیده خاطیرلادی، یئنه ده یوخودا قیچلارینین قیج اولوب بیرجه آددیم آتا بیلمهدییینیده. آما ایندی نه آیاقلاری قیج اولموشدو – همیشه کی تک آددیملاییردی، نه ده چکیسیزلییین یونگوللوگونو دویوردو. یوخو دئییلدی بو.
بس اوندا گئجه نین بو واختی شهرین بو محلهسینده نه ایشی واردی؟ نییه گلمیشدی بورا، نئجه دوشموشدو بو یئره، هاچاندان بری بوردایدی؟ نه قدر چالیشیردیسا دا بو سواللارین بیرجهجییینهده قطعی جاواب تاپا بیلمیردی. ایچنده دئییلدی کی، بو معمانی سرخوشلوغونون آیاغینا یازسین. تشویش حسینین، آز قالا واهمهیه، قورخویا کئچه بیلهجک نیگارانچیلیغینیندا سببی بو ایدی. هم ده اورهیینه داممیشدی، ایندیجه، لاپ بو یاخیندا نیینسه مشوم بیر شئیین – نهیین؟ – باش وئره جیینی فهمله دویموشدو. بو اؤن دویومایدی. او.یو ائیمندیرن.
کور دالانا آرخا چئویریب تیندن سولا بورولدو، بیر نئچه آددیم آتاندان سونرا قارشیدا باشقا بیر سال دیوارلا اوز-اوزه گلدی. یئنی بیر چیخمازا دوشموشدو، آما یئنه ده سول طرفده دار بیر قاپی واردی، بو قاپیدان کئچیب حَیَطه یوخ، باشقا بیر کوچهیه چیخدی و همین آنداجا اورهیینه داممیش قورخو دورولوب آیدینلاشماغا باشلادی؛ سسدن هورکموشدو.
بایاق بلکه چوخ اوزاق بیر هنیر کیمی دویولان سس ایندی آرتیق اوغولتو کیمی ائشیدیلیردی. موتور اوغولتوسویدو. ایشه سالینیب قیزدیریلان موتورون اوغولتوسو. آز سونرا موتور قیزاجاق و ماشین حرکت ائدهجکدی. گئجهنین بو واختی، دار کوچهلردن هر هانسی بیر ماشینین کئچمهسی امکانسیز اولان بو یئرده هله گؤرمهدییی آوتوموبیل ندن او.یو بئله خوفلاندیریردی؟ اؤزوده بیلمیردی، آما نهیین باهاسینا اولور-اولسون بو مشوم ماشیندان قاچیب قورتولماق، اوزاقلاشماق، خلاص اولماق ایستهییردی.
او، آددیملارینی یئیینلتدی و آددیملارینین یئیینلتمهسییله ماشین سسینین سرعتله یاخینلاشدیغینیدا حس ائتدی. آز قالا پانیکایا قاپیلیردی، آددیملارینی تلسدیره-تلسدیره قاچماغا باشلادی و قاچا-قاچا دوشونوردو کی، ماشین بو دار، دولاشیق کوچهلری بئله سرعتله نئجه کئچه بیلیر؟
اوغولتو لاپ یاخیندان گلیردی. او، اؤزونو مجبور ائله دی کی، قانریلیب گئرییه باخسین. بیر آن دایاندی، دؤندو، باخدی. دار کوچه نی بئله دن-بئله، سکیدن-سکییه توتموش ایری، قیرمیزی بیر لیموزین دوز او.یون اوستونه گلیردی، یگیرمی بئش-اوتوز مترلیگینده ایدی. آنی، سؤوق-طبیعی خیلاص اولماق ایستگییله. او. اؤزونو یانینداکی قاپیدان ایچری سالدی، قارانلیق دهلیزین دیوارینا سیخیلیب گیزلندی. ائله بیل درحال ماشینیندا سرعتی آزالدی، اوغولتوسو سانکی یاواشیدی؛ حتّی اونون دایاندیغینی دوشونمک اولاردی. آما قیرمیزی لیموزین دایانمامیشدی، انتهاسی اولکیندن فرقلی اولاراق خیلی آراملا حرکت ائدیردی. او.یون گیزلندییی قاپییا یاخینلاشیردی.
… و گلیب دوز قاپی نین قارشیسیندا دایاناندا او. قیرمیزی لیموزینین ایچینیده گؤردو. ماشینین ایچینده هئچ کس یوخ ایدی. سوروجوسوده یوخدو، سوکانین آردینداکی یئر بومبوشدو.
***
…زنگلی ساعاتی همیشه کی کیمی ۷- نین اوستونه قویموشدو. آما ساعات زنگ چالمامیش اؤزو اویاندی. غریبه یوخوسونون اوشوتمهسی هله جانیندان چیخمامیشدی. ایکی-اوچ ثانیه دن سونرا شورو دورولوب آیدینلاشدی: اؤز ائوینده، اؤز یاتاغیندا اولدوغونو درک ائتدی. ایندیجه گؤردوکلری نین یوخو، قاراباسما اولدوغونو آنلادی و خفیفجه گولومسونوب باشینی بولادی.
یئنی بیر گون باشلانیردی. دوروب یویونمالی، ایدمان ائتمهلی، اوزونو قیرخمالی چای ایچمهلی و ایشه گئتمهلییدی. بو گون گؤرهسی اولدوغو ایشلری دوشوندو، اونلارین هر گون تکرارلانان جانسیخیجی آردیجیللیغینی خاطیرلایاندا اورهیی داریخدی. یورغانی باشینا چکیب یئنیدن یوخونون گیردابینا دالماق ایستهدی. آما بونو باجارمادی و بیردفهلیک تصدیق اولونموش عؤمور جدولینه رعایت ائدهرک سیچراییب یاتاقدان قالخدی.
یاریم ساعات سونرا تک-تنها یاشادیغی منزیلینین قاپیسینی آچارلاییب پیللکنله دؤردونجو مرتبه دن ائنمهیه باشلادی. بئش دقیقهدن سونرا ۷ نؤمرهلی آوتوبوسا مینیب مترو ستانسییاسی نین یانیندا دوشمهلی، مترونون اوچ ستانسییاسینی کئچیب دؤردونجوسونده چیخمالی و یوز متر مسافهنی پیادا آددیملاییب ادارهسینه چاتمالیایدی. اون سککیز ایل ایدی کی، شنبه-بازاردان و بیر آیلیق مأذونیت مدتیندن باشقا هر گون عینی واختدا، عینی ساعات و دقیقه لرده عینی مینیک واسیطهلریله عینی مارشروتو قطع ائدیردی.
سیقارئت یاندیریب ائوینین چؤل قاپیسیندان ائشییه چیخان کیمی دیکسینیب آیاق ساخلادی. کوچهده، سکینین یانیندا قیرمیزی لیموزین دایانمیشدی. او. نهیه دئسن آند ایچه بیلردی کی، بو گئجه یوخودا گؤردویو همین ماشیندیر. ایچیده بومبوشدو. یوخودا گؤردویو کیمی. آما ایندی یوخوداکی آی ایشیغینین گوموشو-گول رنگیندن فرقلی اولاراق بول گونشلی بیر گوندو و او.نون قاپیسیندا دایانمیش بو قیرمیزی لیموزیندن هئچ بیر قورخوسو-هورکوسو یوخ ایدی. ماشیندیردا، بوردا دایانیب. دایانیب-دایانیب. نه اولسون؟ دوغرودور ایندییهدهک آل قان قیرمیزی رنگییله باشقا ماشینلاردان فرقلنن بو قیرمیزی لیموزینی بوردا دایانان گؤرمهمیشدی. آما دوشوندو کی، بلکهده گؤروب – بوردا یا باشقا بیر یئرده، فکر وئرمهییب، دقت ائلمهییب، گؤرونور ندنسه شعورآلتی بیر قاتدا یادداشینا حک اولونوب و اودور کی، یوخوسونادا گیریب.
آوتوبوسون لهلییه-لهلییه گلدییینی گؤروب آددیملارینی یئیینلتدی و آرتیق چوخدان وردیش ائتدییی باساباس ایچینده دال قاپیدان بیرتهر ایچری دورتولدو. آوتوبوسون آرخا پنجره سیندن گئرییه
باخدی – ندن ماراق ائتدییینی اؤزوده بیلمیردی – آما هر حالدا ائوینین قاپیسینا ساری باخدی. قیرمیزی لیموزین ائله دوردوغو یئردجه دایانیب قالمیشدی.
ایکینجی دایاناجاقدا چوخ آدام دوشدو، آوتوبوسون ایچی سئیرکلشدی و او.بوشالمیش یئرلردن بیرینه اَیلشدی. پنجرهدن شهرین آداملا، ماشینلا قایناشان کوچهلرینه باخیر و پرن-پرن اولموش فکرلرینی توپلایا-توپارلایا بیلمیردی. آوتوبوسون ساغیندان-سولوندان شوتوین ماشینلارا خصوصی دقت ائدیردی، ائله بیل نهایسه آختاریردی. بیردن عاغلینا گلن فکردن اؤز-اؤزونه گولومسوندو: ”بلکه قیرمیزی ماشینی آراییرام، چوخدان گؤرمهمیشم”.
قیرمیزی لیموزینی آوتوبوسدان ائننده گؤردو، داهادا دوغروسو آوتوبوسدان دوشوب بئش-اون آددیم کئچندن سونرا ماشینی مترو ستانسییاسینین قارشیسیندا گؤردو. مترونون گیرهجیی طرفده، سکینین قیراغیندا دایانمیشدی. یئنهده آدامسیزدی.
ژتونو آتیب مترونون دیرمانیب- ائنن پیللکهنییله یئرین دیبینه حرکت ائدرکن. او. دوشونوردو کی، بلکه بو گونلرده شهره بیر دسته یئنی ماشینلار گلیب – قیرمیزی رنگلی – اودور کی، اونلاری مختلف یئرلرده بئله تئز-تئز گؤرور. ”حتی یوخومادا گیریرلر“ – گولومسوندو و درحالدا باشینا گلن احتمالدان اوشونن کیمی اولدو. ”یا بلکه بو عینی ماشیندیر، منی تعقیب ائدیر“. یئنه ده اؤز فرضیهسینه گولدو. ”ای های. منی تعقیب ائدیر! غریبه تعقیب اصولودور، کئچدیییم یئرلرده گلیب دورور. حتّی یوخومون ایچینهده یول تاپیب“. آما اونودا دوشوندو کی، ایشدی-شاید بیرده بو قیرمیزی ماشینی گؤرسه حکما نؤمرهسینه دقت ائدهجک. اونودا فکرلشدی کی، ندن ”بو قیرمیزی ماشین“ ایفادهسی گلدی عاغلینا؟ دئمک مختلف یئرلرده و حتّی یوخوسوندا گؤردویو قیرمیزی لیموزینلری عینی آوتوموبیل ساییر.
بو غریبه، معناسیز و منطقسیز دوشونجهلر بئینینی ائله دولدورموشدو کی، عؤمرونده بلکه ده ایلک دفعه اؤز دایاناجاغینی اؤتوردو، بیرده گؤردو کی، واگونون قاپیلاری باغلاندی، قاطار حرکت ائتدی و اعلان اولونان دایاناجاق اونون دوشهجیی دئییل، اوندان سونراکیدیر. گلن دایاناجاقدا واگوندان چیخدی، بیر آز گؤزلهییب عکس استقامتده گئدن قاطارا میندی و لازیم اولان یئرده دوشدو. دیرمانان پیللکنله یئر اوزونه چیخدی. یایلی قاپیلاردان کئچیب کوچهیه آددیمینی باسان کیمی سکینین قیراغیندا قیرمیزی لیموزینی گؤردو و بو سفر هئچ تعجبلنمهدیده. سانکی اونو یئنیدن گؤرهجیینه هئچ بیر شک-شبههسی یوخدو. بو دفعه آدامسیز بوش ماشینین نؤمرهسینه دقت ائله دی: ۱۹-۹۱.
ادارهلرینه طرف آددیملادیقجا دوشونوردو: گؤرن قیرمیزی ماشیندا منیم دالیمجا ادارهیه گلهجکمی؟ یا ادارهمه چاتاندا اونو اوردا گؤرجم؟ یوخ، بو ممکون دئییلدی. ادارهنین یگانه یولو بو کوچهدن کئچیردی، دئمهلی اورا یوللانیرسا گلیب منیم یانیمدان اؤتمهلیدیر و او زامان من سوروجوسونو ده گؤررم. بودا یوخو دئییل کی، سوروجوسوز حرکت ائلسین…
یانیندان کئچن ماشینلارا دقت ائدیردی، آرالاریندا قیرمیزی لیموزین یوخ ایدی. ادارهلرینین قاباغیندا خیلی ماشین پارک اولونموشدو، آما اونلارین آراسیندادا قیرمیزیسی یوخ ایدی.
لیفتله سکیزینجی مرتبهده کی ایش اوتاغینا قالخدی. اوتاغینین پنجرهلری حَیَطه باخیردی. ایلک دفعه اولاراق بونا حیفسیلندی. پنجرهدن کوچهیه باخسایدی آشاغیداکی ماشینلارا گؤز قویاردی. ”منیمده دئیهسن باشیم خاراب اولوب. بو قیرمیزی ماشین نییه منی ماراقلاندیرمالیدیر آخی…“.
بوتون گونو رئداکسیانین ایشلریله مشغول اولدو. صاباحکی قزئتده چیخاجاق متنلرین کوررئکتوراسینی اوخوماغا، بیری گونکو نومرهده گئدهجک ماتریاللارین، مکتوبلارین صاف-چوروک ائدیلمهسینه باشی ائله قاریشدی کی، فاصله زامانی بوفئته کئچیب عادتی اوزره یونگولواری ناهار ائلمهییده اونوتدو. دؤرده یاخین کوررئکتورالارین عهدهسیندن گلندن سونرا نفسینی درمهیه ماجال تاپدی، برک آجدیغینی حس ائله دی و ۶-جی مرتبه ده کی بوفئته ائندی. بوفئتین پنجرهلری کوچهیه آچیلیردی و او. شوربانین، کارتوفون و چایین پولونو اؤدمک اوچون پیشتاختایا یاناشاندا غیر اختیاری پنجرهدن آشاغی باخدی. آشاغیداکی ماشینلاردان بیری قیرمیزی لیموزین ایدی. همین او ماشین ایدیمی؟
او. اؤزونده غریبه گلن بیر هوسله بو ماشینین همین لیموزین اولوب-اولمادیغینی یوخلاماق ایستهدی. لیفتله آشاغی ائندی، کوچهیه چیخدی و ایچی آدامسیز، بوش قیرمیزی ماشینین نومرهسینه باخدی: ۱۹-۹۱.
همین لیموزین ایدی.
او.یون ماتی-قوتو قوروموشدو. بیر مدت کیریمیشجه دایانیب ماتدیم-ماتدیم قیرمیزی آوتوموبیله باخدی. ائله بیل نهایسه گؤزلهییردی. داها دوغروسو کیمیسه – بو ماشینین صاحبی، سوروجوسو آخیر کی، پیدا اولمالییدی، آوتوموبیلینه یاناشمالییدی و بو غریبه سیرر آچیلمالییدی. آما ماشینا هئچ کس یاناشمیردی.
ایشین سونونا یاخین بیر واخت ایدی و آرا-سیرا پارک ائدیلمیش اداره یا شخصی ماشینلارین یییهلری، سوروجولری گلیب اؤز آوتوموبیللرینه مینیر، موتورو ایشه سالیب گئدیردیلر. گئت-گئده ادارهنین قاباغی ماشینلاردان بوشالیردی. جمعیسی بئش-آلتی ماشین قالمیشدی، اونلاردان بیری ده قیرمیزی لیموزین ایدی. او. درک ائله دی کی، آرتیق خیلی واختدیر بوردا دوروب قالیب و تمامیله بوش یئره کیمیسه، یه نییسه گؤزلهییر. کیمی؟ نیی؟ اؤزوده بیلمیردی. حالبوکی بو گؤزلهمهنین معناسیز و عبث اولدوغونو دویوردو. تا سحرجن بوردا دایانا بیلردی. ماشینین صاحبی، یا سوروجوسو اورتایا چیخمایاجاقدی. او ندنسه بونا امین ایدی. اونادا امین ایدی کی، بورادان آرالانیب ائوینه گئدنده قیرمیزی لیموزینی قاپیسیندا گؤرهجک. ندن بو قدر امین ایدی، اؤزوده آیدین درک ائده بیلمیردی. آما بو بئلیدی.
یولا دوزلدی، ایندی ماشینلاردان چوخ کوچهدن کئچن آداملارا دقت ائدیردی. بیر تانیش صیفته راست گلمیردی. ائله بیل تانیمادیغی یاد، اؤزگه بیر شهره دوشموشدو. بو البته یالنیز بوگونکو دویومو دئییلدی، سون ایکی-اوچ ایلده او. دا بو شهرین باشقا کؤهنه ساکینلری کیمی اؤز شهرلرینی ائله بیل تانیمیردیلار، ائله بیل یادیرغامیشدیلار، ائله بیل شهری تمام باشقا بیر اهالی دولدورموشدو. نه اینکی صیفتلر، آداملار – رفتار، اؤزونو توتماق، اؤزونو آپارماق وردیشلری ده دییشمیشدی. سانکی شهرین بینالاری، کوچه لری، میدانلاریدا باشقالاشمیشدی، اؤزگلشمیشدی، یابانچیلاشمیشدی. اوللر ادارهسی یا ائوی هندورینده بئش-اون آددیم آتاندا بئش-اون تانیشلا راستلاشان او. ایندی ساعاتلارلا کوچهلری دولاشا بیلردی و تانیدیغی بیرجه نفرلهده قارشیلاشمازدی.
بو فکرلر مترو دایاناجاغینا چاتاندا دوز قاپی نین قارشیسیندا ۱۹-۹۱ نؤمرهلی قیرمیزی لیموزینی دایانان گؤردو. هاچان و نئجه یئتیرمیشدی اؤزونو بورا؟ آخی ادارهدن بورا بیرجه یول واردی و او. قیرمیزی ماشینی یانیندان اؤتنده گؤرمهمیشدی. بلکه ده فکری یایینمیشدی، دقت ائلمهمیشدی. هر حالدا ماشین جابجا بوردا ایدی. یئنه ده ایچی بومبوش. آدامسیز.
او.یون ایچینده دولاشیق حسلرین کلفی دویون دوشموشدو – بو هم تعجب، ایضاحسیز سیررین چؤزولمهسینه ماراق، هم بیر آزاجیق تشویش، قورخو حسی، هم ده گئت-گئده شدتلنن هیککه ایدی. کیمسه اونونلا – محض اونونلا – چونکی ائو، اداره، مترو دایاناجاغی محض اونون – او.یون مارشروت نقطهلریایدی – بلی، کیمسه اونونلا اویون اویناماق فیکرینه دوشوبسه، چوخ عجب. او. بو اویوندان بویون قاچیرمایاجاق، بو معمالی اویونو اویناماغا حاضیردیر: یالنیز اویونون شرطلرینی و قایدالارینی بیلمهلی، اویونچولاری تانیمالیدیر. هئچ اولماسا اؤزلرینی گؤرمهلیدیر.
بو باره ده حرکت ائدن مترو قاطارینین ایچینده دوشونوردو و فکرلرینین آخینی غریبه بیر نقطه ده جملشدی. اگر بو اویونو دوغروداندا اونونلا نه مقصدلسه – مقصد هله آیدین دئییلدی – اویناییردیلارسا، او.یون ائو – منزیل – ائو گئدیش-گلیش یوللارینی دقیق بیلیردیلر. ایزلهییبلر، گودوبلر، معینلشدیریبلر – نه چتین ایش ایمیش بیم؟ دئمهلی بو کوزیر اونلارین – کیملرین؟ البته بیلمیردی – اونلارین، هر کیمدیلرسه اونلارین، تعقیبچیلرین الینده دیر. اونلارین اویونلارینی پوزماق ایسه منیم الیمده دیر. اؤز دایاناجاغیمدا، دؤردونجو دایاناجاقدا مترودان چیخسام، لاپ یقین گؤرجم کی، ماشینی اوردا ساخلاییبلار. من ایسه دؤردونجو دایاناجاقدا یوخ، ایکینجیده چیخاجام. نییه گؤره بیرینجی یاخود اوچونجو دایاناجاقدا دئییل، محض ایکینجیده دوشمهیی قرارلاشدیغینیایسه یالنیز مترودن چیخاندا درک ائتدی. بو سؤوقی-طبیعی قرارین بیر شعورالتی سببیده وارمیش: بیر واختلار هر گون، یا گوناشیری گلدییی، ایکی ایلدن بری ایسه قاپیسینا دابان باسمادیغی ائو ایکی آددیملیقدا ایدی – کاتیبه نین ائوی.
***
کاتیبه اونلارین رئداکسییاسیندا ایشلهییردی. طبیعی کی، کاتیبه ایشلهییردی. بیر گون، داها دوغروسو بیر گئجه او. دا، کاتیبهده نؤمره اوزره نوبتچیایدیلر. گئجه ۱۲-یه یاخین نومرهنی تحویل وئریب رئداکسییادان برابر چیخدیلار. او. کاتیبه نین ائولرینجن اوتوردو. مترویلا ایکی ستانسییا یول گئدرکن، یئر اوزونه چیخیب کاتیبگیلین ائولرینه چاتاناجان تمام باشقا مسئلهلردن دانیشیردیلار: ایشلریندن، ایشده کی آداملاردان، هاوادان. بیر ایلدی کاتیبیله ایشلهییردیلر – ایندییجن هئچ بیر واخت سؤزلری قادین و کیشی موناسیبتلریندن دوشمه میشدی. آما ایندی، یول بویو کنار صحبتلر ائدرکن هر ایکیسی نین اورهیینه داممیشدی کی، بو گئجه آیریلمایاجاقلار ( بونو سونرا کاتیبهده بوینونا آلدی).
کاتیبه جاواندی، یاراشیقلی و یاپیشیقلییدی. تک یاشاییردی. او.دا سوبایدی، هئچ واخت ائولنمهمیشدی ده. بئش ایل بوندان قاباق ایندیکیندن طبیعی کی، بئش یاش جاواندی.
اشاره، تکلیف، دعوت کیمی سسلنن سؤزلری اؤنجه کیم دئدی: کاتیبه می ائولری نین آغزیندا او.نو چایا دعوت ائتدی، یا او.مو کیبریتین آنجاق ائوده اولا بیله جیینی گؤزلجه درک ائدهرک کاتیبهدن کیبریت ایسته دی؟ یاخود تکلیفلرین، اشارهلرین ایکیسیده اولدو، ایکیسیده طبیعی قارشیلاندی. سونرا، یوخاری قالخاندا اونودا دئدیلر کی، آرتیق گئجدیر، مترو ایشلمیر.
ایلک دفعه ایدی کی، کاتیبهنین ائوینی گؤروردو. گئجهنی اوردا قالدی. اوچ ایل داوام ائدن موناسیبتلری یورولوب بیتمک اوزریدی، باخیب اوسانمیشدیلار بیر-بیریندن. کاتیبه، بلکه ده ائله محض بو سببی اؤنجه دن دویاراق ایش یئرینی دییشدی. ائوده تئلئفونودا یوخدو.
کاتیبه ایش یئرینی دییشمزدن اول آرتیق آرالاری سویوموشدو، بیر نئچه هفتیدی گؤروشموردولر. آما کاتیبه اونلارین رئداکسییاسیندان گئدندن سونرا او.لاپدان کاتیبگیله گلدی.
کاتیبه نین قوناقلاری واردی – تزه ایش رفیقهلری. او.نو سویوق قارشیلادی. او. بیر آز اوتوروب گئتدی. بیر هفته سونرا یئنه گلدی. کاتیبه ائوده یوخدو، سونرا بیر ده گلدی. یئنه ائوده تاپمادی. داها بیر ده گلمهدی.
بو آیریلیق او.نو نه اینجیدیر، نه آغریدیردی. عؤمرو بویو تک یاشاماغا آلیشمیش آدام کیمی یالقیزلیغا وردیش ائتمیشدی، اویوشموشدو یالقیزلیقلا، محرملشمیشدی، تکلیگی اونو سیخمیردی، داریخدیرمیردی. آرا-سیرا داریخاندا – بئله گونلری ده اولوردو –کیمهسه ، کؤهنه تانیشلاریندان بیرینه تلفون ائدیردی، یا اونون ائوینده، یا اؤز منزیلینده بیر-ایکی ساعاتلیق گؤروشوب آیریلیردیلار، سونرا آیلارلا، ایللرله بیر-بیرینی ایتیریب آختارمیردیلار. ایکینجی
دایاناجاقدا مترودان چیخارکن – هئچ بیر قیرمیزی لیموزین-فیلان گؤرمهدی، گؤرهده بیلمزدی. اونون بوردا دوشهجیی کیمین عاغلینا گله بیلردی کی… اؤز عاغلینا دا قفیلدن گلمیشدی بو فکر.
آیاقلاری ائله بیل اؤزلری اونو کاتیبهنین ائوینه آپاریردی. هله اونودولمامیش پیللکنلرله – ایکینجی مرتبه ده بیر پیللهسی اوچولوب داغیلمیشدی، آیاغینی احتیاطلی باسمالییدین – اوچونجو مرتبه یه قالخدی و آرادا ایکی ایللیک مسافه یوخموش کیمی زنگین دویمه سینی باسدی.
قاپی آردیندان آددیم سسلری ائشیدیلدی.
– کیمدی؟
آدینی دئدی.
قاپی آچیلدی. کاتیبه تعجوبله او.یا باخیردی.
-سنسن؟ نه عجب بئله، خئیر اولا. سن هارا، بورا هارا؟
دئدی کی، یولو بو طرفه دوشموشدو، باش چکمک ایستهدی.
هله ده قاپیدا دورموشدولار. نهایت کاتیبه او.نو ایچری دعوت ائلهدی.
-کئچ اوتاغا، – دئدی – آما باغیشلا، بیر آز سلیقهسیزدی اوتاق. نه بیلئیدیم کی، قوناغیم گلهجک.
اوتاغین غریبه گؤرکمی واردی. بومبوش، مئبئلسیزدی. یالنیز دیوار گوزگوسو قالمیشدی، چیخاریلمیش شکیللرین یئرینده میسمارلار و شکیللرین یئری بویدا رنگی اوبویلارین باشقا ساحهلریندن آیریلان کوادراتلار واردی. اوتاغین بیر کونجونده کارتون قوتولارا کتابلار قابلانمیشدی. کتابلارین، جورناللارین، قزئتلرین بیر ییغیمیدا پنجرهنین قارشیسینا دوزولموش و یئره سپلنمیشدی.
دیوار گوزگوسو او.نون خاطیرهلرینده معین صحنهلری جانلاندیریردی و کاتیبه اونون گوزگویه خصوصی بیر نظر آتدیغینی گؤزدن قاچیرمادی…. او، گؤزونو گوزگودن آییردی و اوتاغا بیر نظرده سالدی. دؤشمهنین بیر حیصهسینینده رنگی باشقایدی، دیگر ساحهلری کیمی سولمامیشدی. سولمامیش کوادرات ایندی یوخ اولموش چارپایینین آلتینداکی ساحهایدی. اونلارین چارپاییسی نین. قیسا سورن خوش ساعاتلارینین یاتاغی. اونون قولاغینا چارپایینین جیریلتیسیدا گلدی. اونلارین حرکت ائدن ایری بدنلرینین آغیرلیغی آلتیندا جیر-جیر جیریلدایان چارپایینین سسی.
کاتیب:
-ودالاشماغا گلمیسن؟ – دئدی.
-ودالاشماغا؟ – باشا دوشمه دی – کؤچورسن؟
کاتیبه باشیلا تصدیق ائتدی.
-ائوینی دییشیرسن؟
-اؤلکهمی دییشیرم.
او. بیر مدت سوکوت ایچینده کاتیبهنی سوزدو.
-هارا گئدیرسن؟
-اوزاقلارا – کاتیبه خفیف گولومسوندو. – باشقا قطعهیه. اوکئانین او تایینا.
هاندان-هانا او. خاطیرلادی کی، کاتیبهنین آناسی یهودیایمیش، آمریکادا قوهوملاری وار – گرک کی، خالاسی و داییسی.
-هاچان گئدیرسن؟
-بیری گون. بوتون شئیلریمی ساتدیم. بو گون چارپایینیدا آپاردیلار. بو گئجه یئرده یاتمالی اولاجام.
-بس بو کتابلار؟
-بونلاری دا صاباح گلیب آپاراسیدیرلار. – بیردن نه ایسه یادینا دوشدو – دایان، مطبخده هله چاینیک و ستکان-نلبهکیم وار. بو ساعات سنه چای سوزرم.
او.:
-ایسته مز، – دئدی، آما کاتیبه آرتیق مطبخه کئچمیشدی.
او. پنجرهیه یاناشدی؛ مترو دایاناجاغی گؤرونوردو.
دیوار گوزگوسونه یاناشدی، اؤزونه باخدی. باشی چال ایدی، آما ائله بیل ساچلاری آغارمامیشدی، کیف آتمیشدی.
اوسته اولان کتابلاری بیر-بیر گؤتوروب باخیر، ورقله ییب قویوردو. چوخ کؤهنه ائنسیکلوپئدیالار، سئریا جیلدلر، لوغتلر، مختلف ساحه لره عاید کتابلار – آراسیندا چوخ نادیرلری ده واردی. دئمک اولار کی، کتابلارین هامیسیندا متنین کنارلاریندا کارانداشلا ائدیلمیش قئیدلر، یازیلار واردی، بعضی سؤزلرین، ایفاده لرین، جومله لرین آلتی جیزیلمیشدی. آرا-سیرا سوال، یانیدا اشارهلری ده گؤزه چارپیردی.
کاتیبه مطبخدن ایکی کتیل گتیردی. بیرینین اوستونه چای سوزولموش ستکان و قنددان قویدو. ایکینجی کتیلی او.یا اوزاتدی.
-اوتورسانا.
-سنین بئله زنگین کتابخانان وارمیش. هئچ من بیلمزدیم.
-آتامدان-آنامدان قالیب. سونرا آز-چوخ من ده آلمیشام. آما اساس اونلارینکیدیر.
-بس نییه من ایندییه دهک هئچ دقت ائلمهمیشم. هاردا گیزله دیردین بونلاری؟
کاتیبه آجی-آجی گولومسوندو.
-سن نهیه دقت ائدیردین کی… تئز-تئز ساعاتا باخیردین. سنی دوشدویون بو چتین وضعیتدن قورتارماق اوچون دئییردیم: یقین تلهسیرسن، تعجیلی ایشین وار. ال اوستو: هه، چوخ واجب ایشیم وار، گئتمهلییم دئییب تئز آرادان چیخیردین.
او. خاطیرلادی کی، دوغروداندا هر شئی محض کاتیبهنین دئدییی کیمی اولوردو، آما بئله صحبتلری او واختلاردا ائتمیشدیلر و بیر-بیرلریندن سویومالارینین بیر سببیده بلکه ائله بو گیلئیلر ایدی. یئنیدن بو گیلئی-گوزارلارا قاییتماماق اوچون سؤزو دییشدی.
-بو قئیدلر آتانیندیر؟ – کتابداکی کارانداش یازیلارینی گؤستردی.
-آتامیندا وار، آنامیندا. هر حالدا منیم دئییل.
-آتان اینگیلیسجهده بیلیردی؟
-اینگیلیسجهده، آلمانجا دا، فارسجادا…
-کیمه قویورسان بو کتابلاری؟
-هئچ کیمه قویمورام. ساتمیشام.
-ساتمیسان؟ کیمه؟
-مختلف آداملارا. بیرینی بیر قیسم کتابلار ماراقلاندیریر، باشقاسینی باشقا.
-حیفین گلمیر؟ آخی بوردا والدینلرینین قئیدلری، فکرلری وار .
-نئیله مک اولار کی؟ اونلار اؤلوب. والدینلریم ده، کتابلاردا.
-سنجه کتابلاردا اؤلور؟
-البته.
-خیردالا گؤرک .
-بونون نیین خیردالایاسان، آیدین مسئلهدیر. کتابلارین صاحبینی اونلاری آلان، توپلایان، اوخویان، اونلارلا واخت کئچیرن، نه بیلیم، اونلار حاقیندا دوشونن، دوشوندوکلرینی قئید ائدن آداملار اؤلنده کتابلارینیدا اؤزلریله آپاریرلار. یعنی اونلاردا اؤلور – کتابلار. تزه صاحبلرینینکیایسه او کتابلار دئییل، تزه کتابلاردیر. ظاهرن همین کتابلار اولسادا.
او. چاییندان بیر قورتوم آلیب تعجبله کاتیبهیه باخیردی. ائله بیل اونو ایلک دفعه گؤروردو. کاتیبه:
-من کتاب اوخوماغیدا سئویرم، کتابلار حاقیندا دوشونمهییده. تک بیر مضمونلاری حاقیندا یوخ، عموما کتابلار حاقیندا. باخ بو کتابلارین چوخو اللی-آلتمیش ایلدن بری بیر یئرده دیرلر. بیر یئرده یاشاییردیلار. رفلرده قونشویدولار. بیر-بیرینه ایسنیشمیشدیلر. بعضا منه ائله گلیردی کی، اونلارین پئرسوناجلاری حتّی گئجهلر بیر-بیرینه قوناق گئدیر، بیر-بیرییله صحبت ائدیر، بیر-بیریله کوسوشوب-باریشیرلار. لاپ سنینله منیم کیمی.
-بیز کوسمهمیشدیک کی، باریشاق.
-البته، ائله دیر. نه ایسه… هر حالدا بو کتابلار بیر عایلهایدی. ایندی بیر-بیریندن آیریلیرلار، عایله داغیلیر. صاباح هرهسی شهرین باشقا-باشقا یئرلرینده، باشقا-باشقا ائولرده، باشقا-باشقا آداملارین الینده اولاجاق. بیر ده هئچ واخت بیر-بیرلریله گؤروشمیهجکلر. – بیر آن سوسدو، سونرا علاوه ائتدی – سنینله منیم کیمی…
ایلک دفعه گؤروردو کاتیبه نی، ایلک دفعه کیم اولدوغونو کشف ائدیردی .
-سن بئلهسنمیش، – دئدی. – بس نییه بوتون بؤیوک بونلاری منه اوللر دئمیردین؟
-ماجال وئریردین کی، ایچری گیرن کیمی آتیلیردین اوستومه…
-یاخشی، یئنه باشلاما…
-یوخ، دوغرودان ائلیدی ده، ایشده آنجاق رسمی صحبتلر، شونو گؤتور، شونو قوی. ائود… ایس… بوغوق سؤزلر، نفسین داریخیب کسیلیردی آز قالا… سونرا دا… اسنمهلرین…
بورا گلرکن عاغلینادا گلمهمیشدی او.نون. آما ایندی کاتیبهنین قصدنمی، بیلرکدنمی، یا غیر اختیاری، ایستر-ایستمز اویاتدیغی خاطیرهلر اونو جوشدورور، حاللاندیریردی و دوشونوردو کی……… آیاغا دوروب قولونو کاتیبهنین بوینونا دولاماق ایستهدی. کاتیبه اهماللیجا، آما قطعیتله گئری چکیلدی.
-لازیم دئییل، – دئدی. – هئچ نهیی قایتارماق ممکون دئییل. آخیر واختلار سنی آز خاطیرلاییردیم، هئچ یوخومادا گیرمیردین. تلفون ائتمک فیکریمده یوخایدی سنه. آما اورهییمین هانسی بوجاغینداسا بیر ایستک قالمیشدی کی، بوردان همیشهلیک آیریلماقدان قاباق سنینله ویدالاشماق پیس اولمازدی. نئچه دفعه سینامیشام، اورهییمده بیر شئی توتاندا، همیشه باش وئریر. اؤزون اؤز آیاغینلا گلیب چیخدین. یعنی دوغرودان منیم گئتمهییمی ائشیتمهمیشدین؟
-جانیمچون یوخ. تمامیله تصادوفا گلیب چیخدیم. بیر ایشده واردی…
-نه ایش؟
ایستهدی قیرمیزی ماشین حاقیندا دانیشسین، سونرا فیکریندن داشیندی. هم ده نه دانیشا بیلردی آخی، نهیی ایضاح ائده بیلردی؟ بو گون اوچ- دؤرد دفعه عینی ماشینی گؤروب؟ نه اولسون، گؤروب، گؤروب.
بیرده کی، کاتیبه آرتیق هئچ بوردا، بو اوتاقدا، بو شهرده دئییلدی. او.یلا باشقا بیر دونیادان دانیشیردی ائله بیل. او.نون یانیندا، بو اوتاقدا جیسمانی وارلیغی ایدی، روحو ایسه چوخ-چوخ اوزاقلاردا ایدی.
او.هر ائنیشینه-یوخوشونا، هر دیکینه-چؤکگینه بلد اولدوغو، دریسی تاریم چکیلمیش، کیپ آغوشلاریندا بوغولوب حظ آلدیغی بو بدن حاقیندا دوشونوردو و دوشونوردو کی، بو بدنه نه قدر بلد ایمیشسه، بو روحا دا بیر او قدر نابلدایمیش.
دلی بیر ایستک اویاندی او.دا. دیوار گوزگوسونو ووروب سیندیرماق، چیلیک-چیلیک ائتمک ایسته دی. آما خاطیرلادی کی، گوزگونون سینماسی بدبختلیک گتیریر. نه، کاتیبه نین بدبختچیلیگینه راضی اولاردی، نه اؤز بدبختچیلییینی ایستردی. یقین بو گوزگونو – اونلارین محبت گوزگوسونو ده ساتیب، اونون دا مشتریسی گلهجک…
آرتیق بو بوشالمیش، سسلری، هنیرلری سوسموش اوتاقدا کئچیردیگی هر دقیقه او.یچون ایشگنجه کیمی ایدی و گرک اولان بوتون وداع سؤزلرینی دئییب قاپییا طرف یوللاندی. ”یاخشی یول –
دئدی، بیر داها – سالامات گئت – دئدی، – اوردا عؤمرون اوغورلو اولسون – دئدی. حتّی: – بلکه هاچانسا، هارداسا گؤروشدوک“ – دئدی. حالبوکی ایکیسی ده بیلیردی: بیر ده هئچ واخت، هئچ یئرده – هئچ هاردا گؤروشمیه جکدیلر.
قاپینی آچمیشدی آرتیق، بوتون سؤزلری تئز-تلهسیک دئییب کاتیبهنین آلنیندان اؤپدو و یئیین آددیملارلا پیللکنلری ائنمهیه باشلادی. ایکینجی مرتبه نین اوچوق پیللکه نینده آز قالا بودره ییب ییخیلاجاقدی، آیاغی بورخولدو. قانریلیب یوخاری باخدی. کاتیبه هله ده قاپی نین آستاناسیندا دایانیب اونا ال ائدیردی. گؤزلرینده یاش-فیلاندا یوخدو. گولومسونوردو.
بورخولان آیاغینین آغریسی بیر آز کئچن تکین یاواش-یاواش پیللکنلری ائنمهیه باشلادی و یوخاریدان جیریلتییلا اؤرتولن قاپینین سسینی ائشیتدی. قاپی نین سون جیریلتیسی او.یا چارپایی جیریلتیسینی آندیردی و ابدی آیریلدیقلارینی تام معناسییلا ائله بیل یالنیز بو آن آنلادی… اوو دا درک ائله دی کی، ایللر بویو گؤروشمسهلرده کاتیبه بلکه ده او.نون بو شهرده سون حیانی ایدی. قیرمیزی ماشین احوالاتینی اولسا-اولسا بیرجه اونا دانیشا بیلردی.
گئری قاییتماق، هر شئیی کاتیبه یه آچماق ایسته دی. ”گئتمه، کؤچمه – دئمک ایسته ییردی، – گل ائولنک، بیر یئرده یاشایاق، کتابلاری دا هئچ کسه ساتمایاق – دئمک ایسته ییردی.
……………….
آما ممکون دئییلدی بو، اؤزو ده بیلیردی. هر شئی بیتیب حل اولونموشدو. هئچ بیر شئیی دییشمک ممکون دئییلدی. قدردن قاچماق اولمازدی.
بیرینجی مرتبهیه چاتدی، کوچه قاپیسینی آدلاییب سکییه چیخاندا، قیرمیزی لیموزینی لاپ بورنونون اوجوندا گؤرنده هئچ ائله تعجوبلنمهدیده. ائله بیل بئله ده اولمالییدی. قیرمیزی ماشینینا ونو گلیب بوردادا تاپماسی سانکی تمامیله طبیعی بیر شئی ایدی.
داها هئچ ائیمهنیب قورخموردو دا. ساکیتجه، سایمازیانا، تلسمهدن مترویا طرف آددیملادی. نارین یاغیش چیسلهییردی. ائله بیل بیر بو یاغیش تانیش ایدی. او.یا – بو اؤزونون اولوب اؤزگلشمیش شهرده. آداملاری تانیمیردی، ائولر، کوچه لر دییشمیشدی، باشقالاشمیشدی. اطرافینا باخیب تانیش هئچ نه گؤرموردو. باشینی قالدیریب بولودلارا باخیردی. بولودلار تانیشدی. تانیش بولودلاردان تانیش یاغیش یاغیردی. ائله بیل یاغیش دا بولوددان یوخ، کئچمیشدن یاغیردی. ابدی ایتیردییی، همیشهلیک غیب ائتدییی اؤتموش گونلردن.
مترویا هاچان مینیب-دوشدویونون فرقینه وارمادی. آوتوبوسودا گؤزلهمدی، ائوینه طرف پیادا یوللاندی.
یاغیش اولکی کیمی چیسلهییردی. بئش-اون آددیمدا آتاجاق، ائوینه چاتاجاقدی و… ائوی نین قارشیسیندا قیرمیزی ماشینی گؤره جکدی.
موطلق.
بئش-اون آددیم آتدی. ائوینین قاپیسی گؤروندو. ائوین قاباغی بومبوش ایدی. هئچ بیر ماشین-فیلان یوخدو. نه قاراسی، نه یاشیلی، نه قیرمیزیسی. عاغلینا گلدی کی، بئش-آلتی ساعاتدان سونرا یاتاغینا گیره جک و قیرمیزی ماشینی یوخوسوندا گؤره جک.
***
یوخودان هؤولناک اوینادی. ساعاتا باخدی. سحر بئشین یاریسی ایدی. زنگلی ساعاتین سسلنمسینه ایکی ساعات یاریم قالیردی. آما او. بیلیردی کی، بو گون محض ایندی اویانیب دورمالی، یاتاغیندان قالخمالیدیر.
دوردو، یاتاغیندان قالخدی. پنجره یه یاناشدی. ظنینده یانیلمامیشدی. بومبوش، آدامسیز، حرکتسیز کوچه ده یالنیز تک بیر ماشین واردی. او.یون قاپیسیندا دایانمیشدی. قیرمیزی لیموزین.
او. آرتیق نه ائدهجیینی دقیق بیلیردی. دوش قبول ائتدی، یویوندو، اوزونو قیرخدی. آغ تمیز کؤینیینی، اوتولنمیش کوستیومونو گئیدی، تزه قالستوک باغلادی، چکمه لرینی سیلدی.
قاپیدان چیخمازدان قاباق اوتاغینا بیر ده نظر سالدی. زنگلی ساعاتی دایاندیرماق ایسته دی. سونرا فکرلشدی کی، قوی ایشله سین، ۷-ده بوش اوتاقدا زنگ چالیب کیمسهنی اویاتماسین .
سیگارئت یاندیرمادی. ”سون سیگارئت-فیلان“ – بو سایاق رومانتیکادان خوشلانمیردی. آراملا، آما چوخ دا یوبانمادان پیللکنلری ائندی، کوچهیه چیخدی.
کوچه ده اینس-جینس یوخ ایدی. آخشامکی یاغیشین نمی سکیدن، آسفالتدان چکیلمیشدی.
قیرمیزی لیموزینه یاناشدی. ایچینده و اطرافیندا هئچ کس اولماسا دا بیلیردی کی، قاپیسی آچیقدیر.
قاپیسی آچیق ایدی. آچدی. ایچری کئچدی. سوکانین آرخاسیندا اوتوردو.
بیلیردی کی، آچاری اوستونده اولمالیدیر.
آچاری اوستونده ایدی.
ناتانیش کوچه یه، ناتانیش ائولره، تانیش گؤیه باخدی. گؤیدن تانیش بولودلار چکیلیب گئتمیشدی.
آچاری بوردو.
***
تلگراف آژانسینین معلوماتی:
”بو گون سحر ساعات ۵ رادهلرینده اوچونجو یوخوش کوچه سینده بیر آوتوموبیل پارتلامیشدیر. گومان ائدیلیر کی، آوتوموبیل ایشه سالینارکن ایچینه قویولموش گوجلو بومبا پارتلامیشدیر. بومبانین کیم طرفیندن قویولدوغو، ماشینین کیمه مخصوص اولدوغو، سوکان آرخاسیندا اوتوروب تیکه-تیکه پارچالانیب تانینماز اولموش شخصین کیملییی معلوم دئییل. استینطاق آپاریلیر“.