ییخیلما
ائلتاش صالحی (بیرینجی بؤلوم)
بیریسی قاپییا یاخینلاشیردی. یئریییشینین آستا_آستا اولماسینا باخمایاراق آیاق سسلرینده اولان برکیلیکدن کیشی اولدوغونو آنلادیم. آیاق سسلرین کسیلدیگی آندا قاپی آچیلدی. دؤرد آددیم صندلییه دوغرو گلدی سونرا دایانیب یئنه اوچ آددیم اوتوراجاغا یاخینلاشدی، آرتیق او آدامین نفسین اوزومون ساغ الینده حیس ائدیردیم، سانکی اگیلیب قولاغیما بیر شئی دئیهجکدی آمما ندنسه دالییا چکیلیب الین اوزادیب گؤزومو باغلایان دستمالی آچدی، گؤزومو آچدیغیمدا باشیمین اوستونده کی آسلاق چیراغین ایشیغی گؤزلریمی اینجیتدیگینه گؤره گؤزلریمی یومدوم. بیر داها گؤزومو آچدیم. سورغوچو حله دوردوغو یئردهییدی، سیقارئتینه سون قوللاپی ووروب قارشیمداکی بوش اوتوراجاقدا اوتوروب اوتاغین قارانلیغینا باتدی. سورغوچو پاول میخاییلوویچ اولدوغو اوچون بو صف ایشین جیددی اولماسینی دویدوم.
_دونیا امپریاسینین قارشیسیندا دیم-دیک دایانان دؤلتدن نه ایستهییرسن؟
_سیزین دوشونجهنیزده بیر تک استعمار کؤتودورمو؟
سورغوسونو بیر سورغویلا یانیتلاماغیمی گؤزلمهدیگی اوچون دیسکیندی. اؤزونه گلمهدن دوام ائتدیم: استثمار نئجه؟ سیز اؤز خالقینی استثمارا چکن دؤلتین حاققیندا نه دوشونورسوز؟
بو سؤزله یئریندن آتیلدی، ایکی الین یومروق ائدیب ماسایا چیرپیبدیغیندان سونرا دیک آیاغا قالخیب منه یاخینلاشاراق الینی بئلینه آپاریب توفنگینی چیخاردیب آلینما دایادی… .
لاپدان قاپی چالیندی، کیتابین دوخسان بیرینجی صحیفهسینه قدر اوخوموشدو، صحیفهنین قیراغین قاتلاییب کیتابی ماسایا بوراخدی آمما بیردن دؤنودو؛ کیتابین عنوانی بللی اولماسین دییه کیتابی ترسلهییب حیطه چیخدی. گئجهدن هاوا چیسکینلی ایدی. حیطین دؤرد بوجاغی نم تورپاغین قوخوسوایلا دولموشدو، رشید بو یاغیش قوخوسونو چوخ سئوردی، دایانیب بیر نئچه درین نفس آلدیقدان سونرا آغاجلارین شئحلنمیش ساریمتیل یارپاقلارینا باخدی. آستانالاریندان حیطه اوچ پیلله ائنردی، پیللهلری ائنیب کردینین قیراغیندان کئچیب قاپینی آچدی، کیمسه یوخ ایدی. سادهجه بیر کاغیذ قاپییا بوراخیلمیشدی. اگیلیب کاغیذی یئردن گؤتوردو. کاغیذین بیرینجی سطرینده “اونوتموشسا” یازیلمیشدی، ایکینجی سطیرده ایسه بیر سؤزجوک آراسی ایلا “حالیمی” یازیلمیشدی. هر سطیرده بیر سؤزوجوکجه آرا آرتیلیردی. ائلهلیکله هر سطیرده بیر سؤزجوک یازیلمیشدی.
اونوتموشسا
حالیمی
معشوق
داییم
خیالی
اولموش
یار
نملی گؤزلره.
رشیدین قلبی هیجانلا دؤیولمهیه باشلادی، کوچهنین اورتاسیندا دایانیب اؤنجه سول اله سونراسی قاییدیب ساغا باخدی، کیمسه یوخ ایدی. بو چیسکینلی سویوق هاوادا کیمسه مجبور قالماسا ائودن ائشیگه چیخماز دییه ائوه دؤندو. آمما بو کاغیذی قاپییا کیم بوراخمیشدی؟
رشید ایکی گون بوندان اؤنجهنی خاطیرلادی. ایکی گون بوندان اولده ائوین قاپیسینا بیر نوت بوراخمیشدیلار.
ایکی گون اؤنجه:
هاوا بولودلو اولدوغوندان دولایی گونون هانکی ساعاتی اولدوغو بللی دگیلدی. هریانی ایشقلاندیران بیر ایلدیریم شاخاندان سونرا یاغیش یاغمایا باشلادی. یاغیش داملالاری ایچریده بیرینین دوستاق اولدوغونو دویان کیمی بوتون جیسارتلرینی توپلاییب اؤزلرینی پنجرهیه چیرپیردیلار. اوتاغین قارانلیق کونجونده بیریسی رشیدین تحریر ماساسینین دالیندا اوتوروب یازماقدایدی. یازدیغی سؤزجوکلر کاغیذدان قوپوب گؤیده اوزگججهسینه قیمیلداییردیلار؛ ایکینجی ایلدیرم شاخدیغیندان سونرا رشیدین ماساسیندا اوتوران کؤلگمسی کیشی یوخ اولموشدو، قلم دلیجهسینه گؤیده فیرلانیب آنیلمازجاسینا یازماغا باشلادی. قلم یازدیقجا بؤیویوردو. یازدیغی اوزگج سؤزجوکلر ایسه ایشیغا دؤنوردولر، گئت_گئده ایشیقلاری داها آرتیلیردی. اوتاغین پارتلاییشی ایلا، رشید دفعهلرجه گؤردوگو بو یوخودان آتیلدی. بیر درین نفس آلدیقدان سونرا ساغ الینین دالیسین آلنینا قویوب گؤزلرینی یوماراق اولانلاری بیر داها دوشونوب اینجهلمک ایستهدی. اؤنجهلر بو یوخونو کؤتولوگه یوزان رشید ایندیسه ترسینه دوشونوردو. نه قدر چالیشیرسادا قلمین یازدیغی سؤزجوکلری خاطیرلایا بیلمیردی. الینی اوزادیب چکمهجهنین اوستوندن میرآب ساعاتینی گؤتوردو؛ چتینلیکله ساغ گؤزونو آچیب ساعاتا باخدی. ساعات اونو ایگیرمی بیر دقیقه کئچیردی. تعطیل گونلرین بئله یوخوسودا داریخدیریجی اولارمیش دئیهرکن یاتاقدان ائنیب مطباخا گئتدی. لاکین اؤنجه یازلیق اوتاغا گئدیب گرامافونو آچدی. آز خیشیلتیدان سونرا اوخوماغا باشلادی”سنی قلبیمده گزدیریب هر آن…” عادتا آناسی حایاتدایکن گونونو باشلاتدیغی ماهنیایلا رشیدده گونون رشید بهبودوفون او ماهنیسیلا باشلاردی، اوتاقدان چیخدیغی آندا قاپی چالیندی. گونون بو ساهاتی کیم اولا بیلر دئیه قایغیلاندی. آسقیدان سورمهیی اووئرکوتون چیگینینه سالیب حیطه چیخدی. قاپینی آچاندا ائوین قاپیسینا بیر نوت بوراخمیشدیلار. قان قیرمیزی قارا چیچک دونلو بیر قیز جیغاز ایسه قاچاراق کوچهدن چیخیردی؛ کوچهنین او بیری آغزیندا کؤلگه کیمی بیر شئی رشید گؤزونه دگدی. بیریسی قیز گلینه گؤز قویان کیمی دویولوردو. رشید اگیلیب کاغیذی گؤتوردو. کاغیذین ایکینجی سطرینده “نه ائتدیگینی بیلمیریک سانیرسانمی؟” یازیلمیشدی. او گونون اولای لاری رشیدی چوخلو دوشوندورموشدور.
او اوزدن عاغلینا تورلو تورلو فیکیرلر گلیردی، دؤلت مأمورلاری اولانمازلار. اونلار بیریندن شوبهه ائدرلرسه غفیلدن گلیب توتوقلاییب، ائوده ده نه وار نه یوخ ییغیشدیریب آپارارلار. سیرالی اورک سؤزلرینی فاتیحله (فاتیح: باغچالارینداکی زیتون آغاجین آدی ایدی) پایلاشدیغی اوچون فاتیحه یاخینلاشیب دئدی: “بونو هر کیم قاپییا بوراخیبسا منی خبردار ائتمک ایستهییرمیش”. بیردن کؤکسونده نفس آلماغی اونا چتینلشدیرن بیر آغریمانین سیزیلتیسی باشلادی. “یادا بیری منی قورخودماق ایستهییرمیش، ائیله ایسه او کیم؟!” ساغ الینی فاتیحین اؤزدگینه قویوب، باشینی آزجا قالدیریب گؤزلرینی فاتیحین هر یانا اوزانان بوداقلارینا زیللهدی. “فاتیح ان قورخونج خایینلری سوساراق آجی چکن اینسلانلار گؤردوم. اؤزونه خیانت ائتمک، اؤزونو اونوتماغین گرکجهسیدیر. سوسماق خیانتدیر. اونوتماق خیانت دیر. دیرنمهمک خیانتدیر. سینماق، اگیلمک، ازیلمکسه اونون سونوجودور؛ سون داربهنی ووردوقدان سونرا اوزونو گؤسترندیر خیانت”.
بو حالدا قاپی چالیندی. سانکی او یومروقلار قاپییا دگیل، رشیدین اورگینه توخونوردو. عئینی بیر هیجان رشیدین وجودون بورودو، همن آغرینی کؤکسونده دویدو، چتینلیکله نفس آلا بیلیردی. قاپی یئنیدن چالیندی آنجاق بو صف داها شیدتلی سانکی تپیکلهییردیلر.
_کیمسن؟
_آچ قاپینی گؤروم، ایندی نوخوشلایاجاغام.
سس احمدین سسی ایدی. بو شهره گلدیگیندن سونرا اونونلا تانیشمیشدی. غربتی اونا غریبه ائدن بیریجیک دوستو ایدی. احمد پوستخانادا ایشلهدیگی اوچون دربندده تانینمیش آداملاردان ایدی. الینده کی ایسلانمیش نوتو اوووشدوروب جین شالوارینین دال جئبینه قویوب قاپینی آچدی.
_احمد: هارداسان به جومجولوق سو اولدوم؟ بو حالین نه؟ سن مندن داها ایسلانیبسان
_رشید: بعضا اورک اولاجاقلیلیغینا باخمایاراق حوکوم کسر، من یاغیش آلتیندا دوشونمهیه یئنجیک بیرییم.
_احمد: هن آنلادیم. حله توت بو قابلامانی گؤروم.
_رشید: بو نه دیر؟
_احمد: آذربایجان یئمکلرینین ان لذتلیسی نه دیر؟
_رشید: هلبت آینوره باجیمین پیشیردیگی کوفته، گل ایچرییه گل.
حیطی قاچاراق ائوه گیردیلر، رشید قابلامانی مطبخه آپاریرکن دال جئبینده اوووشموش کاغیذین اوجو احمدین گؤزونه دگدی. احمد پنجردن حیطه باخیب سؤیلهدی؛
_یاغیش حریته قارشیدی، داریسقال ائولره دوستاقلاییر بیزی.
_رشید: بیز یاغیشدان اؤیرنهجک چوخ شئیلریمیز وار، اومودو، سئوینجی تاغ آییرمادان خالقین باشینا یاغدیرمالیییق. خالق اومودلا بسلهنیلن بیر تارلایا بنزهر. خالقی ایگیتلشدیرمک ایستهییرسک اونو هر داییم اومودلو توتمالیییق.
_احمد: هن خالق بوغدا تارلایا بنزهر، یئتیشدیرمک اؤنملی اولان قدر بیچیم زامانیندا کیمین الی ایله بیچیلمهسیده اؤنملی
احمدین بو سؤزو رشیدی سوسدوردو، بیر سیقارئت آلیشدیریب پنجرهیه یاخینلاشدی
_بیلیرسن احمد بو یاغینتی یاغیش یازیلسادا رحمت_ برکت اوخونولور. آللاها چوخ شوکور بو برکت یاغدی، اکینچیلرین امگی بوشونا چیخماز انشاا…
_احمد:ان شاا… من داها گئتمهلییم، آینوره منی گؤزلهییر.
رشید احمدی یولا سالماق اوچون حیطین اورتاسینا قدر اونا موشایعت ائتدی، ائوه دؤندوگونده فاتیحین یاغیش آلتیندا پاریلدایان یارپاقلارینا قاپیلدی. یاغیشدا فاتیحین گؤرکمی بامباشقا اولموشدو. ایستمهدن فاتیحه یاخینلاشدی. “یاغیش داملالاری هر یئر یاغسالار بیر_بیرینه قووشوب آخماغا نییتلیدیرلر؛ داهاسی هر یئر یاغسالار گئدهجک یئرلرینی بیلیرلر بیر _بیرینه قووشدوقدان سونرا خزره آخیب دالغاناماق آماجلارین ایزلهییر، یاغیش بوتون زنجیرلرینی قیریدیریب ایسلانا بیلهجهیین قدر حریتین قاپیسینی آچماق ایمکانین ساغلادان بیر آچار دیر. یاغیش جیسارتی، اورکلیلیگی قوخورایله چکینگنلیکدن آییرد ائدن محک دیر. یاغیشا اورگیمیزی آچمالیییق، یاغیشا آچیلان قارا چتیرلر قارامتیل اورکلرین قارانلیغینین یانسیمی دیر.” یاغیش داملاری اوزونه چیلهنهجک قدر باشینی قالدیردی. فاتیحین ایسلاق یارپاقلاری خزردن اسن یئللنتیلرده اویناییردیرلار. فیدهلرین بوداغین سیندیران یئللر قوجامان آغاجلارا توی هاواسی چالارمیش، کیمین نه قدر دیرنهجهیی او قونودا دوشونجهسینین درینلیگیندن ائتکیلنیر دییه دوشوندو.
ایلین بو چاغیندا اسن یئللر شهری خزرین قوخوسوندان دولدوراردیلار. بو قوخو رشیده دربنده کؤچمهدن اول، دوغما یوردوندا آرالین گونئی ساحیللرینده یاشادیغی موتلو گونلرینی خاطیرلادیردی. خیرداجا بیر کندده بیر عایله تک یاشایان اینسانلار هر سحر خوروزلارین بانی ایلا دگیل، دنیز اؤزونو ساحیله چیرپدیغی سسیایله آییلیردیلار. آرال بیر دنیزجیک اولسایدیدا اونلارا بؤیوک بیر نعمت دنیزی سانیلیردی. کندین توم ائکونومیسی دنیزه باغلیایدی. رشیدین عمیسی ایله آتاسیندان باشقا کیم واردییسا بالیقچیلیغا باخیردیلار. رشیدین عمیسی دولگر راحمان نجاررلیق ائدیردی، آتاسی راحمان کیشی ایسه کندین تکجه قفهسین دولاندیریردی. راحمان قفهسی کندین حایات داماری سایلیردی، کندلیلر هر سحر اوردا چایلاشیب دنیزه گئدیردیلر، گئجهلرسه اوردا ییغیشیب دانیشیب بحثلشردیلر. کندین خئیر ایشلری اوردا آرایا قویولوردو. کندده گؤرولهجک ایشلر راحمان قفهسینده دانیشیلیردی. بونلارین هامیسیندا راحمان کیشینین بؤیوک ائتکیسی اولوردو. بیریسی کنده قوناق گلدیگینده اؤنجه راحمان کیشی اونو قفهسینده آغیرلایاردی. ائله راحمانین بو اورک گئنیشلیگی ایله عاغیللی داورانماسینا گؤره کندلیلرین اونا کیشی دئییردیلر. قفهیه گلنلری بیری آیدار بگ ایدی. آیدارین آتاسی ایللر اؤنجه نوکوس شهرینه کوچموشدو. آیدار نوکوسدا بؤیویوب تحصیل اوچونده سنپطرزبورغا گئتمیشدی. آنجاق تحصیلی بیتدیکدن سونرا نوکوسا دؤنوب نوکوسون بیلیم یوردوندا ژئومورفولوژی تدریسینه باشلامیشدی. پولیت بورو آرالین قوروماسینی گؤزه آلمامیشدان اؤنجه هرنه گؤزلجهسینه داوام ائتمکدهییدی.