آلما فلسفه‌سی
رقیه کبیری

دئدیم: «قوی حئسابلاییم. صرف ائله‌سه گئداخ»، مات مات اوزومه باخدی. نم نه‌عجب همیشه‌کی کیمی «آژ توْیوخ یوُخدا داری گؤرر»، دئمه‌دی. باشا دوشدوم کی گئنه گؤزو منده، ذهنی اوزاقلاردا سئیر ائدیر. بللی دئییلدی گئنه ذهنینده نه فلسفه‌سی توْخویور. اونون ذهنی سئیرانگاهی وئجیمه دئییلدی. اؤز فیکریمده قالمیشدیم. ایسته‌میردیم پوخ یئدیمه دوشوم. آتاما بوْی دئمیشدیم.
«سن وئردییین آیلیغی من ایکی گونده تاپارام.»
«أل- قوْلووو باغلییان یوخدی کی اوْغلوم، بویور تاپ!»،- دئمیشدی آتام.
أل- قولومو باغلایان یوخ ‌ایدی. قوْللاریمی چیرمالادیم، گؤزلریمی دؤرد ائله‌ییب، ایش اعلانلارینا زوم ائله‌دیم.
فلسفه اوخویان فیلوسوف دوستوم دئدی: «من ده پایه‌یم!»
«گونو أللی مین. بیر ساعات آرتیق ایشله‌ساخ، گونو أللی سککیز مین. آیینا دوشر نئچه؟… اوتوز دنه أللی سککیز اولار… نئچه اولار؟»
دوستوم گئنه ذهنی سئیرانگاهیندایدی. دئیه‌سن منی ائشیتمیردی.
«بو حئساب ماشینی منی لاپ کوْرا بئیین ائله‌ییب ها! قوی بئله حئسابلییاخ. اوتوز دنه أللی نئچه اولار؟»
«آی‌کیو، آینده‌نین مهندیسی سنسن، یا من؟»
«پییییی، من ده دیرم بَه سن توْخوما ایشینده‌سن، دئمه بَه منی ائشیدیرسن!»
«سه پنج تا؟ پانزده تا. ایکی صیفر آت اوستونه، اولدو میلیون یاریم، گونده بیر ساعات اضافه… سه هشت تا، بیست و چهار تا، اییرمی دؤردو ده آت میلیون یاریمین اوستونه، اولار بیر میلیون یئددی یوز قیرخ.»
اونون حئسابلاماسینا گولمه‌ییم توتدو: «مش ریحانا دئمیشدیلر نئچه باغ یوْنجا واریندی، دئمیشدی: اوش باغ، بئش باغ، اییرمی‌بیر باغ… اوْولان، فلسفه تؤره‌مه‌سی، بو نئجه حئسابلاماخدی آخی، تورکونو قاتیسان فارسی‌یا، فارسینی قاتیسان تورکویه، فیثاغورث سهلدی، هئچ دکارت دا سنین کیمی حئسابلاماغی باشارماز!»
منیم شوخلوغوم وئجینه ده گلمه‌دی. هئچ دوداغی دا قاچمادی. جیدّی بیر قیافه‌‌‌یله دئدی:
«هر کسی از ظنّ خود شد یار من… سن پولونا گؤره، من ده فلسفه‌سینه گؤره ایستیروخ ایشلییاخ.»
« اؤزووو سریمه، فهله‌لیغین دا فلسفه‌سی اولار..؟!»
پنجره‌دن اوتاغا اوزانمیش أیری ستون ایچینده‌کی ایشیقدا هرله‌نن توْز ذرّه‌لرینه ایشاره ائله‌ییب دئدی:
«سنین باشین چیخماز. بو معلق ذرَه‌لری گؤروسن، حتی اولارین دا فلسفه‌سی وار!»
دانیشگاهدان أکیلیب، بیرلیکده فهله‌لی‌یه گئتدیک. دوستوم منی معلق ذرّه‌لر کیمی یئر- گؤی آراسینا گؤندریب، اؤزو جاذیبه قانونوندان تبعیت ائله‌ییب، آغاج آلتیندا أیلشدی. «سن دیرماش یوخاری، من آشاغیداکیلاری ییغیم»،- دئدی.
«هانسی فلسفه اساسیندا من یوخاریدا، سن آشاغیدا اولمالیسان؟»،- دئدیم.
«آی‌کیو، آپارتمان نیشینلیخ فلسفه‌سی اساسیندا. من ایندیه‌جن آغاجا چیخمامیشام، قوْرخورام چیخمامیش کلّه- باش أیاخ توشم یئره…»
بو دفه فلسفه‌سینه باش أیدیم. من اونون کیمی پاستوریزه دئییلدیم. اوشاقلیقدان ایشیم آغاجا دیرماشماق ‌ایدی. آتام هله ده حیطیمیزده‌کی، آناسی‌ ایله یاشید اوْلان توت آغاجینا گؤز بَه‌بَه‌یی تک یئتیشردی.
وئده‌رَنی گؤتوروب، آغاجا دیرماشدیم. وئده‌رَنی بوداقلارین بیریندن آسلادیم. ایشه باشلامامیش بیر لبنان آلماسی دریب، آغاجین أته‌یینده دایانمیش دوستوما آتدیم. آلما، دوستومون چینینه توْخونوب، دیسکیندی.
«آی کیو، ناشی نیشانچی،آلما آتماغیوین واختینا قالیر هله، منه آتما کی، ساخلا واختیندا صابینا آتارسان.»
«اوْول بالا، هامی بیلیر قیرمیزی آلمانین فلسفه‌سی ندی. شرط بودی ‌ساری آلما‌‌نین فلسفه‌سینی تاپاسان، اوندا سنه فیلوسوف‌الفلاسفه دئیه‌رم.»
«قودوخلانما، ایش فلسفه‌سی ایجاب ائلیر کی ایندی ذهنیوی ایشیوه متمرکیز ائلییه‌‌سن، گؤزله آلمالار زَده‌لنمه‌سین، صادراتی‌دیلار.»
ایکیمز ده شیرین- شیرین ایشه باشلادیق. اوْ، یئره دوشنلری تاختا قوطویا ییغیردی، منسه آغاجین لاپ اوجا بوداغینا دیرماشدیم. هله بیر- ایکی آلما درمه‌میشدیم کی، گؤزوم دیوارین اوتایینداکی قونشو باغینا ساتاشدی. خاناباغین قاباغینداکی بولقوندا، ویلچر اوستونده توْخوما توْخویان بیر قیزی أیلشمیش گؤرونجه، آلما ألیمده قورویوب، قالدیم. «اولمایا بو پنلوپه‌ منی گؤزلویور»،- دئدیم. آمما سسیمی یالنیز اؤزوم ائشیتدیم.
آغاج باشیندا ناغیل گؤروردوم. قیز او قدر گؤزل گؤرونوردو کی، حاقّیم اولماسایدی دا، باخدیم. اؤزو ده یارپاقلارین دالیسیندان لاپ بئله جاناسینر باخدیم. گؤزلریم بوتون اوْرقانلاریمی تیترتدی. تاماشا لذتینی تامسینا- تامسینا ایچیمه چکدیم…
اوشاقلیغیمدا ائشیتدیغیم ناغیللاردا، قیزلارین هامیسینین ساچلاری هؤرولموش اولاردی. ایندیسه گؤردویوم ناغیلدا، قیزین قیوریم ساچلاری دؤشونه تؤکولموشدو. قیز منی گؤرمزدن، توْخومانی دیزی اوسته قویوب، ویلچرین دسته‌ییندن آسیلمیش بالاجا سبددن بیر ساری آلما چیخاردیب، دیشینه چکدی. منیم آغزیم سولاندی. قیز ألینین دالیسی‌ ایله آغزینی سیلیب، گئنه آلمایا دیش ووردو. آز قالدی ألیمده‌کی آلمانی قیزا ساری آتیب، «من ده بوردایام»،- دئییم. آمما ألیم احساسیمدان فرمان آلمادی. عاغلیم احساسیم‌ ایله قارشی- قارشی‌یا دایانمیشدی.
گؤردویوم ناغیلا واله اولدوم. حئساب- کیتاب یادیمدان چیخدی. عؤمورون بوتون گونلرینی اوجرت‌سیز آغاج باشیندا اوتوروب، یارپاقلارین آرخاسیندان سئیرانگاهیمدا اولدوغو ناغیلا تاماشا ائده بیلردیم. نه یاخچی آتاما بوْی دئمیشدیم. نه یاخچی کی دوستوم پاستوریزه بؤیوموشدو، آغاجا چیخماق فوْبیاسی وار ایدی. یوخسا بئله بیر محشر ناغیلی هاردا اوْخویا بیلردیم.
«ناشی نیشانچی، وئدره‌نی دولدوردون وئر گلسین.»
فلسفه‌چی دوستومون سسی آز قالدی گؤردویوم ناغیلی زده‌له‌سین. منسه وئده‌رنی دئییل، ذهنیمی آلما فلسفه‌سی‌له دولدورموشدوم. اؤزو ده ساپ ساری، سولو، شیرین بیر آلما…
۹۴/۸/۲۲