تبریز آذربایجان تئاتری
ایلهام رحیملی
کؤچورن: احمد عسگرپور- (۱۰)
“عشق و انتقام” تاماشاسیندا اساس روللاری صمد صباحی (چنگیز)، اسماعیل دلبرپور(شمسی بی)، لیلا محسینپور (زهره)، مدینه علی اکبرزاده(قمر)، قمر نیکپور (یاسمن)، سارا میانپور(هجر)، تمجیدی (شاه عباس بی)، محمدعلی ولی زاده (علی مردان )، اسماعیل مزدوری(پیری بابا)، حضی (جبی لله)، رساّم ولی خاکدان (عباد)، حبیب قلی زاده (حیدر قلی)، مجیدضراّبی (صفی بی) ایفا ائتمیشلرş
تنقید تاماشایا مثبت و تقدیر ائدیجی رأی وئرمیشدی. تماشایا رئسئنسیا یازان مؤلفین فیکرینجه “عشق و انتقام” تاماشاسیندا، هرشئیدن اوّل، یارادیجی هیئتی اؤز اوزهرینده دریندن دوشونهرک ایشلهدیگی حسّ اولونور. بونون نتیجهسیدیر کی، تاماشاچی هر بیر آکتیورون اویونوندا اونون ایفا ائتدیگی سورعتین تکجه اؤزونو دئییل، بلکه همین سورعتین سیماسیندا اونون داخیل اولدوغو بوتون بیر صینفی، تام بیر طبقهنی گورور.
اگر بیز آقای تمجیدینین اویونوندا اؤلمکده اولان صینفین شاهباز بی کیمی ظالیم و قدّار بیر نومایندهسینی گؤروردوکسه، آقای ولی زاده نین اویونوندا بو وحشی صینیفله آمانسیز موباریزه آپاران خالقین علیمردان کیمی ایگید اوغلونو گؤروروک.
رئپئرتوواردا(حکیمه خاک انداز)”حسین عرباوغلو“(گولدان علی پاریسده)، (باشماق تایی)، (هلّم گلّلم) آدلی پریمیتیو بدیعی جهتدن سؤنوک، دراماتورجی باخیمیندان ضعیف پیئسلرده اوینانیلیب. فارس مؤلّیفلری جعفر جابباّرلی نین “اود گلینی” و “آیدین” درام لارینی تحریف ائدیلمیش سوژئت ده “”سیاهپوش”(اقتباس ائدن حسین عرب اوغلی) “انتقام لیلا” آدلاریلا صحنه ده گؤستریلمهسینه نایل اولا بیلیبلر.
بیر ایل مودتینده تئاتر ۵۵ تاماشا گؤستریب. کلئکتیو جنوبی آذربایجانین مرند، ماکو، سلماس، میانداب، میانا، زنجان، سویوق بولاق، نقده، اوشنو، اورمو، شهر و قصبهلرینده، بؤیوک کندلرینده د ه صحنه اثرلری اویناییب.
تئاتر دستهسینده خصوصی سازاندالار، عاشیقلار، خوانندهلر، قاوال چالان قیزلار دستهسی، رقاّصلار اولوب. اونلار خصوصی پروگراملارلا تبریزده و ایرانلی آذربایجانلیلار یاشایان شهرلرینده کونسرتلر وئریبلر. تئاترین آیلیق رئپئرتوواری توتولاندا اورایا اولّجهدن کونسرت تاماشالاردا داخیل ائدیلیردی. کونسرتلرده مختلیف تاماشالاردان، خصوصا اوپئرا و اوپئرتّالاریندان، کومئدیالاردان پارچالار گؤستریلیردی.
آکتیورلارین مادّی وضعیتینی یاخشیلاشدیرماق مقصدیله تروپّانین منصوب اولدوغو جمعیت هر آی خصوصی پول آییریب، تئاتر بیناسینین کرایهسینین یاریسینی اؤدهمهیی جمعّیت اؤز اوزهرینه گؤتوروب. قادینلار و مکتبلیلر ایچون گؤستریلن تاماشالاردان الده اولونان قازانجدان هئچ بیر وئرگی وئریلمیر و بوتون پول تمامیله آکتیورلار آراسیندا بؤلونوردو. تاماشالاردان قازانیلان پولون معّین فایزی ایسه مطلق گئییم و رئکویزیت آلینماسینا خرجلنیردی. بونا گورادا قیسّا زاماندا تبریز تئاتری اؤزونون آکسئسوارینی یارادا بیلدی.
تئاتر تاماشا و کونسرت پروگرامی ایله سئنتیابر آییندا آذر شهر، ماراغا، میانداب، سلماس، مهاباد، نقده، اورمیه، خوی، ماکو، مرند شهرلرینده، همین شهرلره یاخین کندلرده گاسترول سفرینده اولوب. مطبوعات تئاترین گاستروللارینا جیدّی ماراق گؤستریب و بو مدنی حادیثهنی مونتظم اولاراق دیققّت مرکزینده ساخلاییب. آذربایجان دیلینده چیخان قزئتلر موختلیف شهرلردن یازیلمیش ضیالی مکتوبلارینی اؤز صحیفهلرینده ایشیقلاندیریب.
تبریز آرتئستلری هیئتینین ماراغایا گلمهسی منی چوخ سئویندیردی. من دوغما آنا دیلیمده “سئویل “و “عشق و انتقام” کیمی اثرلرین وارلیغینا سئویندیم. آذربایجاندا بو جوره اثرلردن چوخ اویناماق و میللی مدنیّتیمیزین گؤزهل نمونهلریله خالقی تانیش ائتمک لازیمدیر.
تبریزده تئاتر هیئتینین گلیشی، ماراغا قادینلارینی چوخ سئویندیرمیشدیر. بیز بیرینجی دفعه بؤیوک آذربایجان درام نویسی جعفر جاببارلینین “سئویل” پیئسیله تانیش اولدوق. پیئس قارانلیقدا قالان و آزادلیق ایجون چیرپینان قادینلارین یولونو بیر مشعل کیمی ایشیقلاندیریر. قادینلاریمیز و کیشیلریمیز بو کیمی پیئسلری نه قدر چوخ گؤرسهلر قادین آزادلیغینین حقیقتده نه اولدوغونو، باشا دوشوب، بو یولدا جیدّی چالیشارلار.
سووئت اتفّاقیله مدنی رابیطه ساخلایان ایران جمعیّتی، تبریز شعبهسی تئاتر دستهسینین مهاباددا وئرهجهیی کونسرت مناسیبتیله شهرین بؤیوک ائولریندن بیرینین گئنیش حیطینده صحنه دوزهلدیلمیشدی. صحنه قالیلارلا بزهدیلمیش، پرده قاباغیندا آغاج دیرهکلردن لامپالار آسیلمیشدی.
مهاباددا غیر عادی حادیثه اولان بو کونسرته مین نفردن آرتیق آدام بلیط آلمیشدی. حیط آداملا دولدوغوندان جماعتین چوخو قاپیدا ییغیلیب دورموشدو، داملارا چیخمیش، تاماشا وئریلن حیطه آچیلان پنجرهلره دولموشدو.
…. آرتئستلر صحنهده بیر بیرینی عوض ائدیرلر. صابیرین حبیب قلی زاده طرفیندن ایفا اولونان “ندامت و شکایت ” شعری تاماشا سالونوندا شن گولوش قوپاریر، عبّاس صحتین، مدینه علی اکبرزاده طرفیندن ایفا اولونان “وطن ” شعری ایسه تاماشاچیلارا درین تاثیر باغیشلاییر….بؤیوک محمدی و سارا حیدرزاده طرفیندن ایفا اولونان “آرشین مال الان”دان تئللی – ولی صحنهسی، لیلا محسن پورون “کوراوغلو”دان ایفا ائتدیگی ماهنی، فاطما زرگری نین اوخودوغو “کوردون گؤزهلی” تاماشاچیلارین آلقیشلاریایله قارشیلانیر.
کونسرتین آخیریندا آقای قاضی محمد مهابادلیلار طرفیندن آرتئستلره بخشیشلر تقدیم ائدیر. کونسرت مهاباد اهالیسینین او قدرخوشونا گلمیشدی کی کونسرت قورتاراندان سونرا دا تاماشاچیلار ائوه گئتمک ایستهمیر. قاپیدا آرتئستلره یاناشیب اؤز تشکورلرینی بیلدیریردیلر…
“وطن یولوندا” قزئت تئاترین رضائیه شهرینه گاسترولونو بئله ایشیقلاندیریب. “سووئت” ایتیفّاقیله مدنی رابطه ساخلایان ایران جمعیّتی تبریز شعبهسینین و تبریز ده کی سووئت مدنیّت ائوینین نزدینده اولان تئاتر دستهسی رضائیه شهرینده بؤیوک موفقیتلرله تاماشالار وئرمیشدیر. آرتئستلر هیئتی رضائیّه ده دؤرد گون قالاراق، بیرینجی گون بؤیوک کونسرت وئرمیش، ایکینجی گون “عشق و انتقام”، اوچونجو گون “اصلی و کرم”، دؤردونجو گون ایسه “مشدی عباد” تاماشالارینی گؤسترمیشدیر.
هر تاماشایا میندن آرتیق آدام باخمیشدیر. آرتئستلرین چیخیشلاری قورولتولو آلقیشلارلا قارشیلانمیشدیر. بو آلقیشلارین و سئوینجین سببی اودورکی جماعاتا دوغما آذربایجان دیلینده کامل تاماشالار وئرهن مقتدر آرتئستلریمیز یئتیشمیشلر. اونلارین شهریمیزده وئردیکلری دؤرد تاماشا اورهیمیزده سیلینمز خاطیرهلر بوراخمیشدیر. بیز بونونلا فخر ائدیر و آرزولاییریق کی بو دسته جنوبی آذربایجاندا میللی اینجه صنعتیمیزین ترقّی و تکامولو ایچون بینوره داشی اولسون و باشقا شهرلریمیزده ده آنا دیلینده تئاتر دستهلری یارانسین.
“وطن یولوندا ” قزئتی خوی و آذرشهر، ماکو و میانداب، شاهپور شهرلریندن تبریز تئاتر دستهسینین کلئکتیوینه تشکّور و منتدارلیق مکتوبلاری چاپ ائدیب.
اوزئیر بی حاجی بیوفون آنادان اولماسینین ۶۰ و یارادیجیلیغینین ۴۰ ایلی مناسبتیله تبریز شهرینده یوبلئی طنطنهلری کئچیریلیب. تبریز تئاتری یوبلئی طنطنهلرینده بستهکارین “مشهدی عباد” (اون دؤرد سئنتیابر)، “آرشین مال الان”(۱۶سئنتیابر) “اصلی و کرم” (۱۸سئنتیابر)، “لیلی و مجنون” (۲۰سئنتیابر) موسیقی اثرلرینی تاماشاچیلارا گؤستریب. مشدی عبادین قورولوشونو صمد صباحی وئرمیشدی. مسئول مودیر ایسه، ا.فریور ایدی. لیلا محسن پورون گولناز رولوندا ایفاسی اصیل صنعت نائلیّتی کیمی قارشیلانیردی. سارا حیدرزاده (چئدان) ایسه صنم رولوندا کولوریتلی و اورهیه یاتیملی صحنه اوبرازی تاثیری باغیشلاییردی.
بیرینجی گاسترولون بؤیوک اوغوروندا، خالق آراسیندا معارفلنمهیه گؤستردیگی مثبت تاثیردن روحلانان تئاتر بو ایلین یانوار آییندا نوبتی گاسترولا چیخیب. بو دفعه گاسترول هیئتینه ۳۰آکتیور داخیل ائدیلیب. تئاتر ایچون یوک ماشینی آیریلیب. اوینانیلان تاماشالارین دکورلاری دا ماشینلارا یوکلنرهک تاماشا گؤستریلن یئرلره آپاریلیب. کولئکتیو هر یئرده طنطنه ایله قارشیلانیب. بو گاسترولون شهرلری احاطه دایرهسی داها گئنیش اولوب. کلئکتیو آذربایجان شهرلرینده و کوردلرین مسکونلاشدیقلاری یاشاییش منطقهلرینده چیخیشلار ائدیبلر. محض همین سفرده بناب، زیندشت، تقی آباد، زنوز، شهرلرینده ایلک دفعه تئاتر تاماشالاری گؤستریلیب. زنجاندا، ماکودا، خویدا، مهاباددا قادینلار، خویدا و مراغادا مکتب شاگردلری ایچون پولسوز تاماشالار اوینانیلیب. تاماشاچیلار “سئویل”، “ناموس”، “عشق و انتقام” اثرلرینه باخیبلار. گاسترول تروپاسی بیر نئچه حربی حیصهده ده چیخیشلار ائدیب.
گاسترول رئپرتووارینا میللی کلاسیکلریمیزین، شیمالی آذربایجانین شاعیر و بستهکارلارینین اثرلریندن عبارت کونسرت پروگرامی دا داخیلیدی. تاماشاچیلار نظامی گنجوینین، محمد فضولینین، مولاّ پناه واقفین، میرزه علی اکبر صابرین، عباس صحتین، جعفر جبارلینین، صمد ورغونون، جلیل محمد قلیزادهنین، سلیمان رستمین. علی اغا واحدین، ثابت رحمانین، یئرلی مولّیفلردن ژاله شیدانین، سید مهدی اعتمادین، محمد بی ریانین، شعر و حکایهلرینی بستهکارلاردان اوزئیر بی حاجی بیوفون، سعید رستموفون، جهانگیر جهانگیراوفون ماهنیلارینی جوشغون ماراقلا، آلقیش دوغرودان مینتدارلیقلا دینلهییبلر.
شهر و کندلرده دستهنین گلیشی مدنی و میللی بایراما چئوریلمیشدیر. دسته همین یئرده اولدوغو بیر نئچه گون مدتینده اهالینین فیکری دسته و اونون تاماشالاریله اولموشدور. اهالینین همتیله هر گون عرضینده صحنه دوزلدیلمیش، اسکاموالار ییغیلمیش، بلیطلر ساتیلمیش، یالنیز شهرلردن دئییل، اوزاق کندلردن بئله تاماشاچیلارین گلیشی تشکیل ائدیلمیشدیر. مهاباددا آرتئستلره اورادا اولدوغو اوچ گون کوردلر ایچون میللی بایرام اولموشدور. شهر اهالیسی کوچهده آرتئستلری میللی ارکستر ایله مشایعت ائتمیش، تاماشا زمانی فاصلهلرده میللی هاوالار چالمیش و اوخوموشلار. مهاباددان آیریلارکن آرتئستلری یولا سالماق ایچون ماشینین اطرافینا یوزلرله آدام ییغیشمیشدیر.
گاسترول زامانی تاماشاچیلارا تبریز تئاترینین تاریخی، سووئت آذربایجانینین اینجه صنعت باره ده، جلیل محمد قلیزادهنین، اوزئیر بی حاجیبیاوفون، جعفر جاببارلینین یارادیچیلیقلاری حاققیندا قیرخدان چوخ معروضه اوخونوب، اینفورماسیا قیتلیقی اولان ساوادسیز کوتله بئله معروضهلری ماراق و دیقتله دینلهییب.
***
فاشیست آلمانیاسی ایکینجی دونیا محاربهسینده مغلوب اولاندان سونرا (۱۹۴۵مای۹) دونیانین بیر سیرا اؤلکهلرینده سیاسی اقلیم و اجتماعی – سوسیال دوروم دهییشدی. ۱۹۴۵ینجی ایلین سئنتیابریندا جنوبی آذربایجاندا(ایران آذربایجانیندا) سید جعفر پیشهوری باشدا اولماقلا، آذربایجان دموکرات پارتیاسی تشکیل ائدیلیب. بونون اساسیندا ۱۲دکابر ۱۹۴۵ینجی ایلده آذربایجان میللی حکومتی یارادیلدی. ایلک و خصوصی دیقّت میللی دیلده معاریف و مدنیّتین ترقّیسینه یئتیریلیب. حکومتین ۶ یانوار تاریخلی قرارینا اساسن آذربایجان کندلرینده ۲۰۰۰دن یوخاری، شهرلرده ایسه ۵۰۰ یاخین موختلیف تحصیل اوجاقلاری آچیلیب. موجود تئاتر کلئکتیوینین بازاسی اساسیندا تبریز آذربایجان دولت درام تئاتری یارادیلیب. اونون تروپّاسینین اساسینی موختلیف دستهلرین هوسکار آکتیورلاری تشکیل ائدیبلر.
تئاترین کلئکتیوینین بوتون مالیه خرجلرینی، بوتونلیکده مالیه و یارادیجیلیق، تجهیزات و تامینات پروبلئملرینی دولت اؤزونون رسمی حمایهسینه آلیب. تئاتر ایچون آیریلمیش “شیرخورشید”بیناسینین اساسلی تعمیرینی و یئنیدن قورولماسینی دا عهدهسینه گؤتوروب. بو مسئول ایش تبریزده کی سووئت – ایران دوستلوق جمعیّتینده ایشلهین، باکیدان گلمیش معمار حسن آقا مجید اوفا تاپشیریلیب. او، بو ایشه جوشغون هوسله گیریشهرک چوخ قیسّا مودتده بینانین یئنیدن قورما لایحهسینی حاضیرلاییب. تعمیر واختی بوتون گونو اوستالارین یانیندا اولوب، یئری گلدیکجه لایحهده کیچیک دهییشیکلیکلر ائدیب.
تئاترین بیناسی اوزون ایللر باخیمسیز قالدیغینا گورا بیر سیرا یئرلری تعمیره یاراماییب و سؤکولهرک یئنیدن تیکیلیب. کاروانسرا تیپلی دهلیز یئنیدن قورولاراق فویه حالینا سالینیب. بینانین ایچریسینده پارتئردن علاوه آمفی تئاتر قورولوب. سالوندان بؤیوک چیلچیراق آسیلیب. صحنهنین دؤشهمسی دهییشدیریلیب و بیر قدر ده قالدیریلیب کی آرخا سیرالارداکی تاماشاچیلار دا باش وئرهن حادیثهلری آیدین ایزلهیه بیلسینلر. ایشیق سیستئم یئنیدن قورولوب و علاوه آفئکتلر ایچون آوادانلیق آلینیب. صحنهیه اؤن پرده، سوپر پرده و آرخالیق پردهلر آسیلیب. دکورلاری قالدیریب ائندیرمک ایچون بورولار (شتانقئتلر) قوراشدیریلیب. تبریزده ایلک دفعه اولاراق بینایا گیریشده تاماشاچیلار ایچون قاردئروب یارادیلیب. صحنه آرخاسیندا آکتیورلارا گریم اوتاقلاری، ساغ و سول صحنه حیصهلرینده دکورلار ایچون برج میدانچالار تیکیلیب. سالونا تبریز کارخانالاریندا توخونموش قالین پای اندازلار دؤشهنیب.
“شیرخورشید “بیناسی اؤزونون آکوستیکا قورومونا گورا او دؤرده ایراندا یگانه تئاتریدی. صحنه دیوارلارینا خصوصی سس اوتوروجو سس گوجلندیریجی بورولار یئرلشدیریلیب. معمار حسن آغا مجیداوف یئنی دن قورما زامانی بو ایشه دیقّت و قایغی ایله یاناشیب، همین بورولارین زدلنمهسینه ایمکان وئرمهییب.
تبریز دولت درام تئاترینین یارادیلماسی میللی حکومتین مدنیّت صحنهسینده قازاندیغی ان اوغورلو نائلیتلردن اولوب. کلئکتیو قیسّا مدتّده معیّن رپئرتووار قورا بیلیب. تبریز اهلی صنعت اوجاغینین آچیلیشینی انتظارلا گؤزلهییب. نهایت، بینانین تعمیری باشا چاتیب و تئاتر ایلک تاماشاسینی صنعت سئورلره گؤسترمهیه حاضیر اولوب.
۲۸مارس ۱۹۴۶ینجی ایلده تبریز دولت درام تئاترینین طنطنهلی آچیلیشی اولوب. میللی آذربایجان حکومتینین باش وزیزی (ناظری) پیشهوری صحنهنین مخمر پردهلرینین اؤنونه چیخیب. او گورولتو آلقیشلار آلتیندا ایپک لئنتی کسیب و ایراندا آذربایجان دیلینده بیرینجی دولت (حکومت) تئاترینین رسمی آچیلدیغینی فخر و غرورلا اعلان ائدیب.
صحنهیه یئنی- یئنی ناطقلر چیخیبلار. سووئت مدنیّت ائوی طرفیندن همیئرلیمیز احد باقرزاده دانیشیب، تبریزلیلری تبریک ائدیب. او، تئاترین “دولت”حمایهسیله آچیلیشینی و فعالیّت باشلاماسینی میللی شعورون تکامولوندا، میللی معنوی ذووقون فورمالاشماسیندا، میللی مدنیّتین ترقیسینده داها بؤیوک رول اوینایاجیغینی قید ائدیب. بوندان سونرا میللی آذربایجان حکومتینین معارف ناظری محمد بیریا، رژیسور صمد صباحی تئاترین آچیلیشی موناسبتیله اورهک سؤزلرینی سؤیلهییبلر.
تبریز دولت درام تئاتری اؤز صحنهسینده ایلک دفعه جلیل محمد قلی زادهنین “آنامین کیتابی” درامینین تاماشاسینی گؤستریب. عظمتلی بایرام طنطنهسی ایله اوینانیلان تاماشانین قورولوشچو رژیسورلاری صمد صباحی و اسماعیل افندیاوف ایدی. تاماشایا پئسیخولوژی و فلسفی دراماتیک موسیقینی باکیلی بستهکار جهانگیر جهانگیروف بستهلییب. تبریزه گلن بستهکار تاماشادا خالق چالغی آلتلرینه دریژورلوغودا اؤزو ائدیب.
مونومئنتال رئالیست سبکده حاضیرلانمیش “آنامین کیتابی” تاماشاسینین بدیعی ترتیباتینین اسکیزلرینی باکیلی رسّام کاظم کاظم زاده چکمیشدی. همین اسکیزلرین اساسیندا ترتیباتی یئرلی رسّام ولی خاکدان ایشلهمیشدی. استعدادلی بویاکار و تئاتر رسّامی اولان خاکدان پئشه تحصیلینی باکیدا عظیم عظیم زاده آدینا رسّاملیق مکتبینده آلیب. او تبریز دولت تئاترینین بیر سیرا تاماشالارینا ماراقلی و کولوریتلی صحنه ترتیباتی وئریب. حسّاس صحنه دویومو، گوجلو کومپوزیسیا قورماق باجاریغی واریدی، تئاترین واجب ایسئتیک طلبلرینی یاخشی بیلیردی.
تاماشادا اساس روللاری محمدعلی ولی زاده “رستم بی”، اسماعیل مزدوری “محمدعلی”، صمد صباحی (صمد واحد)، ایرج احمد زاده “حاجی بخشعلی”، قمر نیکپور (آنا )، لیلا محسن پور (گول باهار)، علسگر رضوان (چوبان )، مهدی زاده (سن زور)، پرویز پرویری (طلبه) ایفا ائدیبلر.
تئاترین اوغورلو ایشلریندن ساییلان (آنامین کیتابی) تاماشاسی دوغما دیله، میللی معنوی دیرلره محبت ایدیالارینین دراماتیک، ترنّمو ایله تاماشاچیلارین کوتلهوی شکیلده، بؤیوک ماراقلا باخدیقلاری اثرلردن ایدی. هر دفعه “آذربایجان دیلی ” “آنا دیلی” سؤزلرینی قورولتولو آلقیشلارلا قارشیلامیشلار….
“آنامین کیتابی” تاماشاسی تبریز تئاترینین یارادیجیلیق جهتجه بؤیوک ترفّی ائتدیینی گؤسترمکله برابر، آذربایجان تئاترینین گلهجکده داها قوتّلی بیر مدنی اوجاق اولاجاغینا بؤیوک امیدلر وئریر. “آنامین کیتابی” تاماشاسی تبریز تاماشاچیلارینین تئاترا اولان حسن رغبتینی داها دا آرتیرمیشدیر.
تنقید “آنامین کیتابی” تاماشاسیندا آکتیور ایفالارینا دا یوکسک قیمت وئریب. “آنا” رولونو ایفا ائدهن قمر خانیم نیکپور و “گول باهار” رولونو لیلا خانیم محسن پور اؤز روللارینی چوخ مهارتله اویناییرلار. بو ایکی جاوان آکتریسا (خصوصیله دوردونجو پردهده) اؤز آرتئستلیک قوّهلرینی نوماییش ایچون ایمکان تاپمیشلار. آنانین اؤلومونو گؤسترن حیسّ ده قمر خانیمین حقیقتن بالالارینین دردی اؤزوندن ورهمه توتولوب اؤزونو آغیر بیر وضعیّتده حیسّ ائتمهسی و قیزین رولونو ایفا ائدهن لیلا خانیمین اونا مهربان بیر قیز قلبی ایله پرستار اولماسی و نهایت لیلا خانیمین ان آخیردا عائلهیه اختلاف سالان کیتابلاری یاندیرارکن گؤستردییی جلدلیک و هیجان تاماشانین ان یاخشی پارچالاری کیمی همیشه یاددا قالاجاقدیر.
باشقا بیر مقاله مولّیفی (آنامین کیتابی) تاماشاسیندان آلدیغی معنوی حظّی کئچیردییی میللی غرور حیسّینی ایفاده ائدیب. “ایندی بو دیرلی پیئسین بیزیم آذربایجان دولت تئاتری آرتئستلری طرفیندن نئجه اوینانیلماسینا گلسک، من پیئس ده کی روللاری ایفا ائدن آرتئستلرین مهارت و یارادیجیقلارینی سؤزلرله ایضاح ائتمکدن اؤزومو عاجز گؤرورم. چونکی آرتئستلرین هر تک تکی اؤز رولونون ایفاسیندا جاوانلیقلارینا و میللی تئاتر عالمینه یئنی آتیلماقلارینا باخمایاراق اوزون مودتّ تجروبه گؤرموش آرتئستلردن هئچ ده دالا قالمازلار”. مخصوصا پیئسین باش روللارینی ایفا ائدن قمر خانیم نیکپور، ولیزاده، صمد صباحی، اسماعیل مزدوری، علعسگر رضوان، احمدزاده یارادیجیلیغیندا خالقین رغبتینی قازانا بیلهجک قدهر اؤزلرینه گؤرکملی یئر توتورلار. رئژیسورلوق و موسیقی قیسمتینین بدیعیلیگی، دئکوراسیانین گؤزهل و طبیعیلیگی داهادا پیئسی جانلاندیریردی. تئاتر سالونونون تاماشاچیلارلا دولو اولماسی پیئسین خالق طرفیندن بیهنیلیب منیمسنیلمهسینین ایفادهسی ایدی”