«عاشیق حسن اسکندری»نین خاطره‌لریندن(شفاهی روایت)
ایلک دفعه «عاشیق‌لار قهوه‌خاناسی»ندان تویا گئتدیم…
…… بیر طرفدن‌باشیما گلنلر، بیر طرفدن ایشسیزلیک،باعث اولدو کی تبریزه قاییتماق فیکرینه دوشم. ائوی ییغیشدیریب، تبریزه گلدیم. آقامین ائوی‌ده، حؤکماوار خیابانیندایدی. اورا گئتدیم.
بئله‌لیکله یئنه‌ده‌باجی، قارداشیمی‌باشیما ییغیب، بیر فرش کرخاناسیندا فرش توخوماغا مشغول اولدوق. یئنه ده من اؤزومه عزیزآقا آدیندا بیر یاخشی دوست تاپدیم. اونونلا بیر کرخانادا ایشله‌ییردیک. آخشاملار گئدیب عاشیق‌لار قهوهخاناسیندا، عاشیق‌لارا قولاق آساردیق. هردمده عزیزآقا اولارا پول وئریب، دئیردی: «بیر تهران سه‌گاهی چالین، حسن اوخوسون!» دای من تهران سه‌گاهیله معروف اولدوم. عاشیق‌لار‌بالا-بالا منه دئییردیلر کی، «گل بوردا قاوال چال، ائله بیزیمله‌ده تویا گئده‌رسن.» من اولارین دئدیک‌لرینه‌باخمیردیم. «عاشیق عیسی» کی یاخشی عاشیق‌لارین بیرایدی، هئی منه دئییردی:
– حسن، گل منله قاوال چال! سن منله اولسان یاخشی تویا گئده‌ریک.
بوردا سؤز چوخدو… آنجاق عاشیق عیسی منه بیر قاوال آلیب، اونونلا ایشله‌مه‌یه‌باشلادیم. بونودا دئییم کی تورکو اوخویا بیلمیرم. عاشیق عیسی سازدا فارسی دستگاهلاری چالیر، من ده اوخویورام. آمما قاوال چالماقدان راضی دئییلم. بیر آز زاماندان سورا آیری عاشیق‌لارلا ایشله‌دیم. «عاشیق علعسگرداداش‌پور»، «عاشیق رسول»، «عاشیق اصغر مرندی» و «عاشیق عبدالعلی‌نوری»له.
بیر گون عاشیق علعسگرله قهوه‌خانادا اوخویوردوق،بالابان چالان‌دا «عباس عبادیان»ایدی. قورتاریب، یئره اوتوراندا، منی چاغیردی، دئدی: «حسن، گل بورا سنه سؤزوم وار!» من گلدیم. دئدیم: «بویورون!» دئدی: «سنه بیر سؤز دئیه‌جه‌یم، ناراحات اولمویاسان. سن اؤزووی معطل ائله‌مه. سندن هئچ زاد اولماز، گئت ایشیوه!» عباس‌آقا بعضن منله شوخلوق ائلردی، دئدیم به یئنهده شوخلوق ائدیر، گولدوم. دئدی: «نییه گولورسن؟ دوز دئییرم.»
دئدیم:- آخی نییه؟
دئدی:- نییه‌سی یوخدو کی. بلکه بیری سندن فارسی ایسته‌مه‌دی، سن ائله دوروب‌باخاجاقسان؟
دئدیم:- بس نه ائله‌ییم، آخی تورکو اوخوماق بیلمیرم.
دئدی:- من اؤیره‌تسم، اؤیره‌نرسن؟
دئدیم:- بعلی، نییه اؤیرنمیرم.
دئدی:- دفترین وار؟
دئدیم:- وار.
دئدی:-باخ بو سه گاه تصنیفیدی. «گول آچیلاندا، یاز اولور به به به.» بونون شعرلرین دئییرم یاز! بودا‌بایاتی قاجار تصنیفیدی، شعرلری بئله‌دی، یاز! «عشقین اودونا قالاننام.» بولاری صاباح سنه چالاجاغام، اوخویاسان. اگر بولاری دوز اؤیر‌نسن، گونده ایکی ماهنی سنه دئیه‌جه‌یم.
ائله، سورالاردا بو ایکی ماهنینی تلویزیوندا «داستانپور»ون اورکئستریله اوخودوم کی، بو ایش‌باعث اولدو من چوخ آداملارلا تانیش اولدوم. بیری «محمدعلی‌حسینی»ایدی. او دا منه چوخ شئی‌لر اؤیرتدی. دای من بو فیکیرده اولدوم کی عاشیق‌لیق ائله‌یم.
دئییم کی بو زمانلار منیم بیر نئچه یولداشیم واریدی: بیری «اشرف»ایدی؛ او بیری «ایلیاس»ایدی؛ بیری ده «ولی عبدی»ایدی. من دای عاشیق هاوالارین اؤیرنمیشدیم. ولی‌یه دئدیم: -«گل بیر اوستاد گؤره‌ک کی بیزه داستان اؤیرتسین،بالا-بالا ساز گؤتورک. آخی عاشیق‌لیق ائله‌مه‌یه داستان لازیمدی.» او دا سؤزومو قبول ائله‌ییب، «عاشیق علی بخشی»، «عاشیق عزیز شهنازی»، بیرده «عاشیق حاجی محمد‌باقر»ین یانیندا داستان اؤیرندیک. سازی‌دا دوز ۱۳۵۰ده «عاشیق حاجی عبادیان»دان اؤیره‌نیب، عاشیقلیغی‌باشلادیم.
گونلریمین چوخو «گولوستان‌باغی»نین قاباغیندا، «حسین تیرانداز» قهوهخاناسیندا کئچیردی. آمما ساز گؤتورن گوندن، من «گجیل بازارچاسی»ندا «مشه احمد عمی‌نین قهوه‌خاناسی»نا گئتدیم. منیم ده عاشیقلیغیم دوز صفر آییندان سورایدی. بونو دئمه‌لییم کی عاشیق‌لارین ایلده اوچ آی محرم، صفر، بیرده اوروجلوق آیی رسمی تعطیل‌لری اولار.
صفر آیینین صاباحیسی ییغیشمیشیق قهوهخانایا. «عاشق حسین تبریزی» اوخوردو. قهوه‌خانادا آداملا دولودو. بیر بالابانچی واریدی «مش تیمور» آدیندا. من بونلا قدم وورماق اوچون گولوستان‌باغینا گئتدیک. اونونلا مصلحت ائله‌ییردیم کی گؤره‌سن من عاشیق‌لیق ائله‌مه‌یی باشاراجاغام یا یوخ؟ بودا منه اوره‌ک وئریر: «اوغلان نه دئییرسن؟ سن هانسی عاشیقدان عاجیزسن؟»
آمما منیم قلبیمدن آیری سؤزلر کئچیردی:
سازا صاحب اولان کیمسه
معرفتی اولا گره‌ک.
سینه‌سینه آلان کیمسه
بلد اولا یولا گره‌ک.
ایتیرمه‌یه اؤزون ائلده،
آدی تمیز گزه دیلده،
بولبول کیمی مئیلی گولده،
قونمویا هر گوله گره‌ک.
مرد کیمسه‌یله اولا ایاق،
گزه «حسین جوان» سایاق،
یوخسوللارا اولا دایاق،
آلدانمایا پولا گره‌ک.
بیله صؤحبت، داستان‌لاری،
دئیه عشقه یانانلاری،
آییلتماغا انسانلاری
اله قلم آلا گره‌ک.
«عاشیق حسن» آلسا اؤیود،
حلال اولار امدییی سود،
چالیش اولما ایشینده کود،
دئمه‌سین‌لر آلا گره‌ک!
منیم بو سؤزلر نظریمدن کئچه- کئچه، گؤردوم مشهدی احمد عمی‌نین اوغلو مصطفی، منی چاغیریرکی، «تئز گل، تویچون وار!» من دئدیم کی، بؤیوک عاشیق‌لار هله توی توتماییبلار، منیم تویچوم گلیب. ائله بیل کی، منله شوخلوق ائله‌ییر. من دورمادیم. تیمور دئدی:-«بابام دور گئت، به‌یه دوز دئییر!»
خلاصه، من قهوهخانایا گئتدیم. مشه مصطفی تویچولاری منه نیشان وئردی. اولار ایکی نفرایدیلر. منی گؤرجک، دوروب منله گؤروشدولر، دئدیلر: – «عاشیق، گئده‌ک ائشیکده دانیشاق!» دئدیم: -«باش اوسته.» بیز ائشییه چیخیب، دئدیم: – «سیز هارالیسیز؟» دئدیلر: – «بیز ایرانالیییق.»
من دئدیم: -آخی من اورا گلمه‌میشم، سیز منی نه تانیرسیز. آخی من تزه ساز گؤتورموشم.
دئدیلر: – سن مگر عزیزآقا شبخیزین حیطینده اوتورمورسان؟
دئدیم: – نییه اوردا اولوروق. سیز اونو نه تانیرسیز؟
دئدیلر: دای نئیلیرسن. بو گئجه بیزیم تویوموزدو. اگر راضی اولسان، ناهاردان سورا ساعت اوچده گلیب، سیزی گؤتورک.
واختا یاخین، «حاجی شاه محمدی» آدیندا بالابانچینی گؤروب، آخشاما یاخین چاتدیق توی ائوینه…..
قایناق: «ایشیق» درگیسی، نومره ۲، تیر و مرداد ۱۳۹۷ (اؤزه‌ل سایی: آذربایجان قفه‌خانالاری)
www.ishiq.ir
