۱. 1317 نجی ایلین مهر آیینین ۹یندا تبریزین «چای قیراغی» محله‌سینده آنادان اولدوم. چوخ سایلی بیر عاییله‌ده. ۱۳ اوشاق‌. من دوققوزونجو اوشاق‌ایدیم. ایندی بو چوخ سایلی عاییله‌دن بیر من قالمیشام، بیرده کیچیک باجیم. او زامان عمومی یوخسوللوق واریدی. آز با چوخ، ایلده بیر یول تازا باشماق گئیردیم؛ اودا بایرام گونلری. البته بایرام آخشامی پیلوودا ییئیردیک. او گونلر هئچ یادیمدان چیخماز. دئییرلر آدام یاشا دولدوقجا، خاطره‌لری ده جاوانلاشیر. منیم یادداشیم ائله اوشاقلیقدان یاخشی اولوبدور. ایندی ده کی ۸۰ یاشیم وار او گونلر بوتون جزئیاتی‌لا یادیمدادیر؛ لاپ او طیاره‌لر کی ایکینجی دونیا موحاریبه‌سینده باشیمیزین اوستوندن اوچوردولار ائله بیل گؤزومون قاباغیندادی.
۲. بیرینجی صینیفی میللی حؤکومت دؤرونده اوخودوم. درس‌لری آنادیلینده اوخویوردوق. مدرسه‌میزین آدی «منیژه مدرسه‌سی»ایدی. ایندیده بیرینجی صینیف کارنامه‌م قالیر. تاپا بیلسم سیزه گؤرسه‌درم. سحرلر دوعامیز بو ایدی: ای بیزی یوخدان یارادان تانریمیز / سن بیزه لوطفونله عنایت ائله. ایکینجی کیلاسین اولیندهده صابیرین شعرین اوخویوردوق: پاییز اولوب اسدی سویوق کولک‌لر / سولدو داغدا، چمنده گول چیچکلر / قوشلار اوچوب دسته – دسته گئدیرلر / ایستی یئره کؤچوب قیشلاق ائدیرلر. سونرا «همام» مدرسه سینه گئتدیم. دبیرستانی دا «منصور» دا اوخودوم. بو منصور مدرسه‌سینده مرحوم «غلامحسین ساعدی»ده اوخویوردو. من دوققوزو قورتاراندان سونرا داها یوخسوللوقدان تحصیلیمه ایدامه وئره بیلمه‌دیم. گئتدیم پیمانی معللیم اولدوم. دیپلومودا سونرالار دانشسرانین متفرقه امتحانیندان کئچیب، الده ائتدیم. ۱۳۳۵-۱۳۳۴ده، «کاغذکنان» ماحالینین «قره بولاغ» کندینده معلم اولدوم. ائله بو کنددن باشلاندی معللیم‌لیگیم.
۳. او زامان کندلرین وضعیتی هر جهتدن آجیناجاقلی ایدی. یوخسوللوق بیداد ائلیردی؛ بهداشت پیس وضعیتده‌ایدی و یوخاری باشی خزینه حامام‌لاری اولاردی. دئمک کی بو قره بولاق کندینده عملا هئچ زاد یوخودو. معللیم‌لره ده آلتی آیدان بیر حقوق وئریردیلر. تبریز- تهرانین یولو دا داش تورپاق ایدی. استثنایی بیر حالدا اتوبوس گلردی. جاده‌ده چوخلی نئفت تانکری و یا یوک ماشینلاری اولاردی. کندده برق ده کی یوخ ایدی. قره بولاغ‌دا درس وئردیگیم مدرسه‌نین آدی «اخگر»ایدی. بیرینجی و ایکینجی صنیف مختلط ایدی و گئجه ده «اکابر» درس وئرردیم. دئمک هم معللم ایدیم، هم مودور ایدیم، هم ناظیم ایدیم، اوچ آی دا «بابا» ایدیم. درس وئردیگیم بیر چوخ زامانلار قوردلار مدرسه‌نین حیطینده مئیدان اوخویاردیلار و گوزلری پارلایاردی. آنجاق بونلارا باخمایاراق بؤیوک هوسله درس وئریردیم و اوشاقلارلادا آرام چوخ سازیدی.
۴. بیرده گؤروردین «بازرس» گلیب. آت‌دان، قاطیردان تاپیب، نه‌جور اولوبسا اؤزون یئتیریبدی کنده. اولین بخشنامه کی قویاردی میزین اوستونه بو ایدی: «هر کیم تورکو دانیشسا جریمه ائله!» من دئیردیم: «آخی، بو اوشاق هله آنا دیلینی یئرلی یاتاقلی بیلمیر؛ بونون گلیب بئینینه نه دئییم من؟ هئچ بو مساله‌نی گؤرمیرلر؟» مجبور اولوردوم درسی یاخشی آنلاتماق اوچون اوشاقلارا مطلب‌لری چئینییم و یئدیردم. اوشاغین دا گوناهی یوخ‌ایدی. بیردن قولاقلارینا ائله بیر سؤزلر ده‌ییردی کی عؤمرونده ائشیتمه‌میشدی. نهایت بیر یول تاپدیم. اودا بو ایدی کی مفهوم‌لاری جومله‌نین ایچینده معنی ائلیردیم و اونلاری اؤز دیللرینده باشا سالیردیم.
۵. قره بولاغدا اولارکن حقوقوم لا ۱۲ تومنه بیر تار آلدیم؛ اما کیم اؤرگه‌ده‌جک؟ اؤزوم باشلادیم اؤرگشمه‌گه. آرزیم بو ایدی که بیلن یانیندا چالام و انتقاد ائله‌سین مندن. بو صنعت منیم بوگونکو گونه‌دک آیریلماز یولداشیم اولدو و ۸۰ یاشیندادا تاری باغریما باسماغی هئچ واخت اونوتمورام. قره بولاغدا بیر ایل یاریم قالدیم. سونرا بؤیوک قارداشیم منی منتقل ائله‌دی آذرشهره. ۱۳۳۵ نجی ایلده گلدیم آذرشهره و اوردان بیر باشا یوللادیلار ممقانا. گئتدیم ممقانا «دبستان عنصری ممقان»ا. آلتی کیلاسه‌ایدی. من ایکینجی کیلاسا درس دئییردیم. صمد بهرنگی اوچونجو، کاظیم سعادتی دؤردونجو و بهروز دهقانی بئشینجی کیلاسا. او زامان بیر نمایشنامه یازدیم «قمار باز» آدیندا. کریدوردا میز دوزدولر؛ آذرشهردن دعوت ائله‌دیلر. بازیگرلر بهروز ایدی، صمد ایدی و…
۶. ممقاندا اوشاقلار آلتینجی کیلاسی قوتاراندان سونرا یا ژاندارم اولوردولار، یا آجان. آذرشهرده آداملاری اولان دا بیر چوخ چتینلیکدن گئچندن سونرا دیپلوم آلا بیلیردیلر. بو بیزی همیشه دوشوندوروردو. صمد «اولیای اطفال»ین مسئولو ایدی. بیرگون اونا دئدیم کی گلین یئرلی معللیم‌لر مطرح ائلییک بوردا بیر دبیرستان دوزلسین؛ اؤزوموزده کؤمک ائلییک. حاج شیخ ممقانی ایله ده دانیشاق؛ اودا جاماعاتلا مطرح ائله‌سین، بلکه اوشاقلار دوققوزا قده‌ر بوردا اوخوسونلار. شیخ‌ین اوغلو منیم شاگیردیم ایدی. گلدیک مطرح ائله‌دیک. دئدیک سیز ممقانلی‌سیز، بیز گئده‌نیک. بو مدرسه‌نین دوزلمه‌سی سیزین اوشاقلارین خئیرینه‌دی. بالاخره قبول ائله‌دیلر. بیر خییر آدامین دا یئری وار ایدی. یادیمدادی همن یئرده بیر جومعه گونو کاظیم سعادتی اورانین کولونگین ویردی و باشلادیلار ایشه. اوشاقلار مدرسه‌نین بینؤره داش‌لارینی ییغیب گتیریردیلر، بیز ده بینؤره‌نی قازیردیق؛ باشلادیق ایشه. بیر مدت‌دن سونرا بیز منتقل اولدوق و سونرالار اهالی ایشی قورتاردی و اورانین آدین «دبیرستان سعدی» قویدولار.
۷. بیزی ممقاندان داغیتدیلار. صمده یئرسیز اتهاملار ویردیلار و «قاضی‌جهان»ا وئردیلر. اوردا دا قویمادیلار، تبعید ائله‌دیلر «شیرامین»ه. من آذرشهرده «دبستان بیژن»ه گئتدیم؛ بهروزی «دبیرستان رضاشاه»ا وئردیلر. بیزی داغیتماقدا رئیس فرهنگ و دار و دسته‌سی هر ایش گؤروردولر. آدی «دانش‌دوست» ایدی و بیزده آدین قویموشدوق «پاپوش‌دوز». ۴۲نجی ایل گلدیم «شاه حسین ولی» مدرسه‌سینه. اوردان دا منی وئردیلر «خیابانی» مدرسه‌سینه. بو مدرسه‌ده صمدین کیتابلارین شاگیردلره وئریردیم. او واخت صمدین ناغیل‌لاری کیتاب شکلینده چیخمیشدی و هوسله اوخونوردو. سونرا ۱۳۴۶ نجی ایلده منی یوللادیلار «شیخ عطار» مدرسه‌سینه. بو مدرسه‌لریمین ده‌ییشمه‌سی معللیم‌لیگیمین آخیر ایللرینه‌دک داوام تاپدی. بیر مدرسه ده چوخ قویموردولار قالام.
۸. بو ایل‌لرده معللیملر درس دئمکله یاناشی آذربایجان موسیقیسی‌له، شیفاهی ادبیاتی‌لا چوخ ماراقلانیردیلار. تقریبا اکثر معللیملر کی کنده گئدیردیلر اوردا اولان مثل‌لری، ناغیل‌لاری و یاشلی آداملارین دانیشیقلارین و روایتلرین ائشیدیب کاغاذ اوستونه گتیریردیلر. آنجاق هامیدان منظم و آردیجیل بو ایشی صمد و بهروز گؤروردو. البته کاضیمین دا اونلارا چوخ کؤمگی کئچیردی. بو مثل‌لر و قوشمالار کی ییغیلمیشدی ۴۵نجی ایل کیتاب شکلینده چاپ اولدو. شمس چاپ ائله‌میشدی. صمدین و بهروزین آذربایجان موسیقیسینه‌ده چوخ علاقه‌لری واریدی. بیز چوخ زامانلار باهم اولدوغوموزا گوره موغاملاری، دستگاه‌لاری من اونلارا دئییردیم و بو دستگاه‌لاری تاردا چالیردیم.
۹. 1347ده منی موسیقی ایفاسی اوچون دعوت ائله‌دیلر تبریز دانشگاهینا. گئتدیم و تاردا چوخ بدیع و ابتکاری ایجرالاریم اولدو. او برنامه‌دن سونرا شیخ عطار مدرسه‌سینین مودیری آقای انصافی منی چاغیردی و دئدی کی مدیرکل نئچه دفعه زنگ ووروب سنی ایستیر. گئتدیم. اولده چوخ حؤرمتله قارشیلادیلار، آما سونرا تاپشیردیلار «میرزاچی» آدیندا بیر بازرسه. دئدی: «تو تار زدی یا شهر رو بهم زدی؟ عزیز خبر داره؟» عزیز بؤیوک قارداشیم‌ایدی. دئدیم: «من تار زدم از دیوار مردم که بالا نرفتم.» منی قویدولار بیر پیکانا آپاردیلار ساواکا. تیمسار سلیمی رئیس ساواک ایدی. اوردا بیر ساواکینی دا گوردوم کی هم کیلاسیم ایدی. منی آپاردیلار بازجوئییه. کؤتک ووردولار، دئدیلر سنی دانیشگاها کیم دعوت ائله‌ییب ؟ دئدیم: من تارزن دئییلم کی. من معللیمم. گینه ده کؤتک ووردولار، سونرا تعهد آلدیلار کی بیر یئرده تار چالمایام. او قضیه دن سونرا منیم علیهیمه بؤیوک بیر فیرتینا یاراتدیلار. ساواک باشلادی هر بهانه ایله اذیت ائله‌مگه. نتیجه سی بو اولدو کی من تبریزدن قاچدیم تهرانا. قارداشیمین واسیطه‌سیله اوستاد شهریاردان وزیره بیر توصیه‌نامه آلدیق و بو توصیه‌ایله تهراندا گئنه ده معللیم اولدوم.
۱۰. تهراندا پاچناردا منی بیر مدرسه‌یه گؤندردیلر «دبستان مرتضوی»آدیندا. اوردان سونرا ۴۹نجی ایلده «دبستان مفید» آدیندا باشقا بیر مدرسه‌یه گؤندردیلر. سونرا خیابان سنایی ده ارمنی بیر مدرسه‌یه گؤندردیلر. خلاصه بیر مدرسه‌ده چوخ قویموردولار قالام. بو ایللرده معللیم‌چیلیکله برابر «تریکو سانترال‌دا»، «کانون پرورش فکری کودکان»دا دا ایشلیردیم. تریکو سانترال‌دا «احمد برادران» و «گنجعلی صباحی»‌لا بیر یئرده ایشله‌ییردیم. کانون پرورش فیکری ده ده بیر چوخ روشنفکر و شاه رئژیمینین علیهینه مبارزه ائلیین آداملارلا دوستلوغوم واریدی. نهایت ۴۹نجی ایلین آخیرینده شاه رئژیمینین علیهینیه فعالیت‌لریمه گورا توتولوب، زیندانا دوشدوم. زینداندان چیخاندان سونرا اداره طرفیندن فشارلار باشلاندی. من اولدوم توپ، حیفاظت اولدو فوتبالیست. بو مدرسه‌دن او مدرسه‌یه، بو منطقه‌دن او منطقه‌یه. اینجیتمک اوچون بئش آلتی یئره منه ابلاغ وئردیلر. نامه یازیردیلار مودیرلره کی گؤزله‌یین بو معللیم شاگیردلرله ارتباطدا اولماسین. آخیرده منه داها معللیم‌لیک وئرمه‌دیلر و اداری کارمند کیمی ایشلمه‌لی اولدوم. اون‌دوردونجو ناحیه‌‌نین آمار و بودجه قیسمتینه کارمند وئردیلر! اوردا او قدر منی اینجیتدیلر کی بیرگون ساواشدیم دئدیم: نییه منیم آموزشی حؤکمومو اداری ائله‌ییبسیز؟ من هارا آمار بودجه هارا! بیر نئچه گوندن سونرا اورداکی همکارلاریمین بیری منه خبر وئردی کی : واختیندان تئز بازنشسته‌لیک حؤکمون گلیب! ائله بیل آنادان بیرده دوغولدوم. گئتدیم کارمندلرین بیرینین اوتاغینا. دئدی: سنه بتر بیر ایش گؤرموشم. تبصره ۷۴ اساسیندا ۳۰ گون‌له بازنشست اولاجاقسان…. نهایت ۲۰ ایل معللیم‌لیکدندن سونرا واختیندان تئز بازنشست اولدوم. بیر من اولدوم، بیرده غمخواریم تاریم…