آذربایجانلی رومان‌یازار «ملک‌نژاد»ین اؤلومو موناسیبتی ایله
غفور امامی‌زاده خیاوی
هه دوغرودور، ملک‌نژاد دا اؤلدو، همه‌شه‌لیک سوسدو. اؤزو ایله بیر چوخ شئی‌لری ده آپاردی، گئریده پئشمانلیق توزو قالدی، گوناه دویغوسو.
بو گون تئی فیکیریمدن کئچیردی. یانی اؤلوم خبرینی ائشیدندن سونرا بئله اولدو. بوندان قاباق فقط بیر ایکی سری یازار دوستوم شریف مردی‌دن آدینی ائشیتمیشدیم؛ ادبی حیاتی بویونجا یازدیغی تکجه رومانی، بوغاناغا گؤره ده بیر ایکی قیسا خبر ایشله‌میشدیم اؤیکوموز کانالیندا. شریف سوروشموشدو «اوخودون رومانی؟» دئمیشدیم «یوخ، کیتابی مشکینه گلیب چاتماییب کی هله». آنجاق مساله بو دئییلدی. کیتابین اؤزونون آیاقلانیب کیتابخاناما تشریف گتیرمه‌سینی گودن او آدام‌لاردان ایدیم من! اورتادان کئچن بو قده‌ر زاماندا باشقا آدام‌لارین کیتاب‌لارینی اوخوماقلا باشیم قال ایدی، بو رومان الیمه چاتسایدی بئله اوخویوب اوخوماماغیم بللی دئییلدی. فیکریمی شریفه بیلدیرمه‌دیم.
✅ بیری‌لرینه مهریبان بیر آتا ایدی او، بیرینه حیات یولداشی، بیری‌لرینه ایسه صمیمی بیر دوست. منیم اوچون کیم ایدی بس؟ عکسینی بئله گؤرمه‌دیییم جاوان بیر یازارمی؟ (یاشی‌نین اوتوزدان آشاغی اولدوغو یالانینی کیم منه سؤیله‌میشدی؟)، کیتابینی هله اوخومادیغیم بیر آنادیلیمین رومان یازاری‌می؟ شریف‌له آرادا سیرادا تلگرام چت‌لشمه‌لریمیزده اونا گؤره دانیشارکن، رومانینی بیه‌نسم بلکه بیر موثبت نقد یازارام دئیه اؤزومله دوشوندوکلریمین، اؤزومه سؤیله‌دیییم بیر یالاندان باشقا هئچ نه اولمادیغینی، ایندی (دقیقن بو سطره چاتارکن) باشا دوشورم. شریف دئدی «بیلمیرم ندن ادبی چئوره‌میز بو جور اؤنملی بیر رومانین قارشیسیندا سوسوب. احتمالن چتین بیر اثر اولدوغو اوچوندور». جوابیم همشه‌کی کیمی حاضیر ایدی: «اوخومایینجا بو ساحه‌ده نظر وئره‌نمرم». آنجاق او اوخوما زامانی اینتیظاریمیزدان داها چوخ اوزاندی. تبریز کیتاب سرگیسینده کیتابی نجور اولورسا الده ائده‌جه‌ییمه سؤز وئردیم.
جومعه گونو کیتاب سرگیسینده ایینه آتماغا یئر یوخ ایدی. هر طرفدن ایکی ایکی اوچ اوچ دولاشان آدام‌لارلا قومارالانمیشدیق. بیر چوخ ناشیردن سوروشدوم، دئدیلر بئله بیر کیتابین آدینی ائشیتمه‌ییبلر. یولدا قادیر جعفری‌یه راس گلدیم، اونونلا دا بیر نئچه غرفه‌یه باش چکدیک، کیتابی تاپانمادیق. داها گئری دؤندوک. کیتابین یازارینین بیر گون سونرا همشه‌لیک آرامیزدان کؤچه‌جه‌یینین خبری هئچ بیریمیزین آلنیندا یازیلمامیشدی.
یازیلسایدی نه ایش گؤره‌ردیک؟ بلکه دؤنوب بیرده گزه‌ردیک، حتی اولسا فارس ناشیرلردن ده آختاریشاردیق، (هله ده فیکیرلشیرم بیربیر ناشیرلردن سوروشمامیشام، بلکه یاخجی گزمه‌میشدیم)، شریفه زنگ ووروب ناشیرینین آدینی سوروشاردیق (دوزدن بو ایشی نییه گؤرمه‌دیم؟) گئجه اوتوروب صوبحه قده‌ر کیتابی اوخویاردیم، صوبحه یاخین بیر نقد یازاردیم. هه، داها نه اولاردی… سونراسینی بیلمیرم، ائله بوجور دئیه دئیه هر شئیی یوباتمیشدیم، بوینوما دوشن سوروملولوق‌لاردان بویون ایمیشدیم.
بیلدیییم تکجه بیر شئی وار ایدی: بیز آذربایجانلی‌لار بیربیریمیزدن آرخا دورماغی هله اؤیره‌نمه‌میشیک. هامیمیز سوسدوق، ملک‌نژادین رومانی‌نین قاباعینا چیخانمادیق.
توتوشدورماق نیتینده دئییلم، آنجاق بونلاری یازارکن ذهنیمدن دونیانین ان مشهور طنز رومان یازارینین کدرلی انتحاری کئچیر. جان کندی‌‌نین نئچه ایل اؤلوموندن سونرا، رومانی دونیادا ان چوخ ساتان کیتاب‌لارین ایچینده یئر آلدی. او ادبی اوغورسوزلوغون قارشیسیندا دؤزه‌نمه‌دی. بوغاناق رومانی‌نین یازارینین اؤلومونو آیری یئرلره یوزماق ایسته‌میرم، ولی بیر اینسانین اؤلومونون، آیری گیزلی ندن‌لری ده اولابیله‌جه‌یینه اینانان‌لاردان بیریسی اولدوغوما اعتراف ائله‌مه‌لی‌یم بوردان.
