دای من ده بئله اولدوم…
علی تقی‌زاده لاریجان
شهریورآیی‌نین ایستی بیر گئجه‌سی‌دی. ۱۳۶۹ -جو ایل. آی دره‌جیک داغیندان تزه بویلانیب چیخیردی. اسداله کیشی‌نین قاپیسینداکی سس کوی، بوتون ماهروزولو کندین بوروموشدو. نئچه گئجه گوندوز ایدی کی چال چاغیر ایدی. مرادین قاپیسیندان او شنلیک اولان قاپییا، باغلارین آراسیندان چکیلن یول، قارانلیق ایدی. آزجا مراد ایوانین ایشیغی، هردن ده اسداله کیشی‌نین ایوانین چیراغان ائدن ایشیقلاردان، جانسیز شعالار، اودا یئل آغاجلاری ترپه‌دنده شاخلارین آراسیندان، بیرآنلیق یولا ایشیق سالیردی. اوزو اوسته قارانلیقدا سورونن قوجا قادین ایکی قیز اوشاغی‌نین یاخینلاشماسین هئچ بیلمه‌دی. قفیلدن بؤیورتکن کولونون آرخاسیندان چخیب اونلا قارشیلاشدیلار. چتینلیک‌له دوروب اوتوردو. ائله گؤستردی کی بیر شئی آختاریر: نه ایتیرمیسن آخی ننه؟ کمک ائدک تاپیلسین.
کتده هامی اونو آخی یا آخی ننه سسلردیلر. جوانلار، نوه نتیجه‌لر آخی ننه، باشقالار ایسه آخی دئیردیلر. آدی آغا خانم زمانی ایدی. جوان قیز چاغی، زمانی طایفاسیندان آقایی طایفاسینا گلین گلمیشدی. ایکی کؤکلو طایفانین نماینده‌سی کیمی حرمتی وار ایدی. منجه آدینا لایق بیر انسان ایدی. هم آغا هم ده خانیم ایدی. کیشی صفت، محکم، عین حالدا لایق آغ بیرچک بیر قادین. او اؤزو هامی‌نی کیچیک آدی ایله چاغیراردی. هئچ کسین آدینا آغا یا خانیم علاوه ائتمزدی. کیمسه ده اوندان اینجیمزدی. او صمیمی‌لیک کی آخی ننه‌نین سسینده وار ایدی آغا یا خانیم سؤزونون ساختا خؤرمتیندن اوستون ایدی.
– تاپارام بالا سیز یولوزدان قالمایین.. تاپارام.
قیزلار بیر آز تعجوب‌له آرالاندیلار. او سورونه- سورونه اؤز اؤزنه دئدی: تاپارام… تاپارام… تاپمیشام.!
او تاپمیشدی. دوز دئییردی. دیرسه‌یی‌نین یئره سورتولوب قاناماسی هئچ وئجینه ده دگیلدی. اسداله‌نین قاپیسیندا، یول آیریجیندا بیتن قوجا توت آغاجی‌نین دیبینده آیاغا قالخدی. سس‌سیز اوست باشی‌نین توز تورپاغین سیلکه‌له‌دی. چالیب اوینایان جوانلارا نئچه دقیقه دالدادان باخدی. سس کویون ایچینده قوناق اوتاغیندان گلن اوغلو مرادین سازی‌نین سسین ده تانیدی. مراد قاراچی هاواسی چالیردی. سئوینجدن آخان گؤز یاشین سیلدی، اؤز ائوینه قاییتدی. قولونون سییریلمیش یئرین ایستی سو ایله تمیزله‌دی. قیرمیزی داوا ایله درمانلادی، او آنلار خیالی نئچه ایل اوّله قاییتدی. او قارا گونلره، قارا خبر یاییلان گونلره. قیز نوه‌سی اردشیر، ایران عراق محاربه‌سینده ایتگین دوشن گونلره.
اسداله کیشی رحمتلیک عزت خدادادی ایله کرمانشاها، اوردان لاپ جبهه خطینه قدر گئدیب عقلی چاتان یئرلری امکان اولان قدر، اوغلون آختارمیشدی. هر کیمدن کی بیر نشان بیر علامت، حتی اولسون اویدورما بیر خبر ائشیدیردی، یوللانیردی. سون وقتلر، ینی بیر خبر آردینجا گئدنده بئله دئمیشدی: دوه‌سی ایتن بیر نفر هر یئری آختاریب الی بوش مأیوس قاییدیر. یالنیز گومانی گلن بیرجه دره قالیرمیش کی اوخویا-اوخویا اورا اوز توتور. باشقا بیریسی اونو عارسیز سانیب دانلاماق قصدی ایله دئییر: کیشی! وار یوخون بیر دوه‌دی کی ایتیرمیسن. هله سؤیله‌ییرسن ده؟!!
کیشی دئییر: بیر دره‌یه گومانیم گلیر. اورانی آختارماغا گئدیرم. الی بوش قاییتسام هؤنکورتومو گؤره‌جک‌سن.!
دوداقلاری‌نین تیتره‌مه‌سین گیزلدیب تئز اوزون دؤندریب گئتمیشدی اسداله کیشی.
او ایتگیدن آغری اذیت چکمه‌میش بیر قوهوم اولاد یا حتی دوست تانیش قالمادی. من حیات یولداشیم ایله قیشین قارلی شاختالی گونلری کیچیک اوشاغیمیزی ائوده قویوب زندانلاری، خسته خانالاری، انقلاب دادگاهلارین، پادگانلاری آختاریردیق. قاینیم اردشیر کؤنوللو سرباز گئتمیشدی. او بؤیوک بیر عملیاتدا ایتمیشدی. او گونلر چوخ چتین گونلر اولدو هر قوهوم قونشو بیر نذر ائله‌میشدی. بالاجا اوشاقلاردا نذر ائله‌میشدیلر، حتی مکتوبدا یازمیشدیلار تانری یا، آقا امام زمانا (عج)..
آخی ننه ده نذر ائله‌میشدی کی نوه‌سی سلامت قاییتسا اؤز ائویندن قیزی‌نین قاپیسینا قدر سورونه-سورونه گئدیب تانریا تشکّرونو بیلدیرسین.
پالتارینی دَییشیب قیزی محترم‌ین ائوینه قاییتدی. شنلیگه قوشولدو. قادینلارین شام بیشیرمه‌سینه نظارت ائله‌دی. جوانلاشمیشدی آخی ننه. هم ایتن نوه‌سی تاپیلمیشدی هم ده سس‌سیزجه نذرین اؤده‌میشدی.
آخی ننه‌نین سونو یامان آغیر گلدی. اونوتقانلیق خسته‌لیگینه دچار اولدو. ناخوش اولاندان بیر مدّت سورا تبریزده وفات ائله‌دی. اونون آلزایمر خسته‌لیگی تزه بللی اولان زمان اوشاقلارا هله بیلیندیرمه‌میشدیلر. آنجاق طایفانین بؤیوکلری بیلیردی. عوام سایاغی یامان دا اوتانیردیلار. آخی خسته‌لیگین نه اوتانماسی؟ تأسفلر کی آخی ننه دُنیاسین دَییشن آنلار بیر عُمرون آجیلی شیرینلی آلوان خاطره‌سیندن بیر اپیزود دا خاطیرلایانمادی.
تزه ناخوش اولدوغو گونلرین بیرینده آخی ننه ایله ایکیمیز، قیزی ائوینده ائیواندا اوتوروب چای ایچیردیک. عادی صحبت ائله‌ییردی. جوان چاغلاری ائولرینده کچن آغیر قوناقلیقلاردان، آدلی سانلی خان خاوانی‌لاردان، اوغلو مرادین شانلی کئچمیشیندن، معلم اولدغو ایللردن، ساز مجلسلریندن، یادینا دوشن بوتون شیرین خاطره‌لردن دانیشیردی. هئچ من‌له او سایاق دانیشمامیشدی. بیردن سوسدو. درین فیکره گئتدی. باغچاداکی گؤیرچین قوشلارینا گؤزون تیکیب حسرت‌له دئدی: دای من ده بئله اولدوم، علی!!
گیزلین بیر سرّی اجازه‌سیز آچان اوشاق کیمی اوتاندیقدان رنگی دَییشدی. الینده کی چای استکانین یاریمچیق یئره قویدو، دیک آیاغا قالخیب یئیین گئتدی.
عؤمرومده او جور عاجز قالمامیشیدم من. دیلیم توتمادی کی بیر سؤز دئییم. نه یاخشی کی توتمادی دا!. آخی نه دئیه بیلردیم؟!! منجه اونون حاللی حوصله‌لی چاغلاری کئچمیش خاطره‌لرین اؤز دیلیندن ائشیدیب یازان اولسایدی شیرین بیر رومان چیخاردی کی ارسبارین معاصر تاریخی‌نین بیر پارچاسیندا اوندا گؤرمک اولاردی.
اردشیر بهروزی سونرالار رادیولوژی اوخودو. ایندی ده تبریز خسته‌خانالاریندا ایشله‌ییر. اونا مراجعت ائدن تانیش یا غریبه خسته‌لره الیندن گلن کمگی هئچ زمان اسیرگه‌مه‌ییب. هامی‌نین صمیمی خؤرمتین قازانیب. خصوصی‌یله قاراداغلی‌لار همیشه اونا دوعا ائدرلر. سؤز وئریب کی جبهه خاطره‌سین، نئجه یارالانیب اسیر دوشمه‌سین، اسارتده کی ایشکنجه‌لرین، بیر گون یازیب یایسین. هاما گؤزوم سو ایچمیر. او چوخ تواضع‌کار انسان‌دی. هر زمان اسارتیندن سوروشساق جوابدان چکینر. دئیَر: کئچدی گئتدی او ایللر. بعضیلر کیمی او کئچمیشه فخر ائدیب باشینا گلنلری شیشیردیب افسانه‌وی ناغیل ائتمز. بیر ده قاییتماسین او آجی ایللر.!!
کرج۱۳۹۵ یاز
