تبریز طلبه‌لری آراسیندا اجتماعی تعهدین دورومو
(بیر آراشدیرمانین قیسا نتیجه‌سی)
سحر قیاسی
اؤن‌سؤز
اینسان داورانیش‌لاری اوزره تدقیق و بو داورانیش‌لاری گوجلندیریب یاخود ده‌ییشیلمه‌سینه سبب اولان فاکت‌لاری تانیماق، اینسان داورانیش‌لاری اوزره تدقیق آپاران آراشدیرماجی‌لاری دوشوندورن موضوع‌لاردان بیری‌دیر. بو تدقیق‌لرین نتیجه‌لری ایسه اینسان داورانیش‌لاری‌نین خصوصی بیر یؤنده ثابیت قالماسی یا ده‌ییشیلمه‌سینی ایسته‌ین شخص‌لرین طرفیندن ماراق‌لا قارشیلانیبدیر. پیسیخولوژی، اجتماعی پیسیخولوژی و خصوصی ایله سوسیولوژی متخصصوص‌لری‌نین دقتینی چکن قاورام‌لاردان بیری «تعهد» (commitement) موضوعسو‌دور.
شوبهه‌سیز اجتماعی بیر سیستئمین اجزاسی‌نین هارمونیاسی آنلامیندا اولان اجتماعی انتظام، ایده‌ال بیر جمعیتین اهمیتلی خصوصیتلریندن‌دیر. تعهدایسه هر جمعیتده اهمیتلی رول اوینایان و دیگر مسئله‌لرین یارانماسینا سبب اولان بیرلیک، انتظام و تانینمیش پرنسیپ‌لری یارادان بیر فاکت‌دیر.
جمعیت ایچینده یارانان تعهد، اینسان‌لاری اجتماعی اونسییته دوغرو آپاران عامیل؛ عکسینه‌ایسه اجتماعی مسئولیت‌لره و اجتماعی رول‌لارا لاقئیدجه‌سینه یاناشماق و تعهدسیزلیک، حیاتین اساس تمل‌لرینی ضعیفلشدیرن فاکت‌لاردیر. میثال اوچون: اجتماعی قوروم‌لارین اَن اساسی اولان عاییله قورومونداکی نورما و ده‌یرلرین آتا، آنا و ائولادلار طرفیندن قارشیلیقلی ساخلانیلماسی، عاییله‌نی صمیمی و محبت‌له دولو بیر اورتاما گتیریب چیخارا بیلر؛ عکس وضعیتده، بیر چوخ آونورمال و جمعیتده حاکیم اولان ده‌یرلردن اوزاق، داورانیش‌لارا سبب اولاجاقدیر.
بو موضوع حاققیندا (اجتماعی تعهد موضوعسو) تبریز شهری‌نین ایسلامی آزاد یونیورسیتئتی‌نین طلبه‌لری ایچینده آپاریلان تدقیق، «طلبه‌لر آراسیندا اجتماعی تعهدی تاثیر آلتینا آلان فاکت‌لار نه‌دیر؟» سورغوسونا جاواب تاپماق مقصدیله اولوبدور. بو تدقیقده فایدالاندیغیمیز مئتود سورغو انکئت‌لری واسیطه‌سیله معلومات ییغماق اولوبدور.
آرالاریندا تدقیق آپاریلان‌لارین سایی ۴۰۰ نفر تبریز ایسلامی دانیشگاهی‌نین طلبه‌لریندن و تحصیل ایل‌لری ایسه ۱۳۸۹دان ۱۳۹۰ قده‌ر اولوبدور. بو ۴۰۰ نفرین ۲۱۷ نفری(۵۵ فاییزی) کیشی و ۱۸۰ نفری(۴۵ فاییزی)ایسه قادین اولموشدور. همن سایی‌دان ۳۲۷ نفر (۸۲ فاییزی) سوبای، ۷۳ نفری (۱۸ فاییزی) ایسه ائولی‌ایدی‌لر. جاواب وئر‌نلرین ۲ فاییزی بو سورغویا جاواب وئرمه‌میشدیر.
تدقیقین قیسا نتیجه‌لری:
وئریلن جاوابلارا دایاناراق:
۱- اجتماعی تعهد کیشی‌لر و قادین‌لار آراسیندا معنالی شکیلده فرقلی‌دیر. بئله کی، اجتماعی تعهد کیشی‌لرده قادین‌لارا نیسبت داها چوخ‌دور.
۲- یاش و اجتماعی تعهد آراسیندا معنالی بیر ایلیشکی وار؛ آنجاق ایکی فاکتین آراسیندا اولان همن ایلیشکی، ضعیف شکیلده‌دیر.
۳- ائولی و سوبای اولوب اولماماغی اجتماعی تعهد باره‌ده اهمیتلی بیر فاکت حئساب ائتمک اولماز.
۴- ایش صاحیبی اولوب اولماماغی اجتماعی تعهد باره‌ده اهمیتلی بیر فاکت حئساب ائتمک اولماز.
۵- موختلیف دانشکده‌لر آراسیندا طب طلبه‌لری اَن آز و تئخنیک طلبه‌لری ان چوخ اجتماعی تعهده صاحیبدیرلر.
۶- عاییله گلیری‌نین میقداری اجتماعی تعهد ایله معنالی ایلیشکیسی یوخدور.
۷- فرقلی اجتماعی صینیفلره منسوب اولماق، اجتماعی تعهد ایله علاقه‌دار بیر وضعیتده دئییل.
۸- اجتماعی صینیف و اجتماعی تعهد آراسیندا معنالی بیر ایلیشکی یوخدور.
۹- اجتماعی راضی‌لیق ایله اجتماعی تعهد آراسیندا معنالی ایلیشکی وار. بئله کی آرتیق رضایتی اولان طلبه‌لرین اجتماعی تعهدی ده یوکسک‌دیر.
تدقیقین نتیجه‌لری اساسیندا، سورغولارا جاواب وئرن طلبه‌لرین ۲۵ فاییزی آراسیندا اجتماعی تعهد، جینسییته، یاشا، دانشکده‌یه و اجتماعی راضی‌لیق فاکت‌لارینا باغلی‌دیر و ۷۵ فاییزی آراسیندا باشقا سبب‌لر رول اویناییر.
تکلیف‌لریمیز:
تدقیقین هدف‌لری و طلبه‌لر ایچینده اجتماعی تعهد حاقدا، اجتماعی فاکت‌لار واسیطه‌سی ایله الده ائتدیگیمیز نتیجه‌لره دایاناراق آشاغیدا گئدن‌لری تکلیف ائدیریک:
۱- اؤلکه‌نین گله‌جگینی یارادان طلبه‌لر ایچینده اولان اجتماعی تعهدین اینکیشافی دولت پراقرام‌لاریندان اولمالی‌دیر. طلبه‌لر ایچینده اجتماعی تعهدین اولماماسی اؤلکه‌ده بیر چوخ ضرر و زیانین یارانماسینا سبب اولا بیلر. همن تدقیقده بعضی نمونه‌لریندن صؤحبت گئدن، نفوس ایچینده تعهدین آرتماسینا سبب اولان فاکت‌لارین آنالیزی اهمیتلی‌دیر.
۲- بو تدقیقین الده ائتدیگی نتیجه‌لریندن بیری، اجتماعی تعهدین میقداری‌نین فرقلی دانشکده‌لر اعتباریله فرقلی اولماسی‌دیر. همن عامیل، اؤلکه‌نین گله‌جگینه زیان وئریجی اولا بیلر. چونکی، اؤلکه‌نین اینکیشاف یروسئسینه بوتون تخصصوص‌لر لازیمودور. بعضی تخصصوص‌‌لرین (طب) طلبه‌لرینده چوخ ضعیف اولان اجتماعی تعهد همن اینکیشافا مانع‌لر تؤره‌ده بیلر.
۳- طلبه‌لرین ناراضیلیق‌لارینا سبب اولان فآکتیورلاردان بیری، هدف و هدفه چاتان یول‌لارین آراسیندا اولان فاصیله‌دیر. همن پرابلئم اجتماعی تعهدین آرادان گئتمه‌سینه سبب اولور. تدقیقده اولان اجتماعی راضی‌لیق و اجتماعی تعهد آراسیندا اولان ایلیشکی، همن پرابلئمین اهمیتینی تصدیقله‌ییر. بئله‌لیکله، طلبه‌لرین هدف‌لرینی اقتصادی و ایش ایمکانلاری ایله یاخینلادان، مدنیت بؤلومونون چالیشما‌لاری‌نین اَن اهمیتلی پارچاسی‌دیر. اما هدف‌لرین ایش بازاری ایله آیریلیغی طلبه‌لر ایچینده ناراضی‌لیق و تعهدسیزلیگه سبب اولاجاقدیر.
۴- تدقیقده الده ائتدیگیمیز دیگر نتیجه‌لردن، طلبه‌لر ایچینده اجتماعی راضیلیغین اجتماعی تعهدده اولان تاثیری‌دی. همن سببدن اجتماعی راضیلیغین اینکیشافی، اجتماعی تعهدین اینکیشافینا دا سبب اولاجاقدیر.
۵- موضوعنون مورککب‌لیگینی و نئچه یؤنلوگونو نظرده آلاراق، گله‌جک تدقیق‌لرده فرقلی مئتودلار، خصوصی ایله ده دانیشیق و موشاهیده کیمی کیفی مئتودلاردان فایدالانماق تکلیف اولونور.
