بایراملیق
یازار : نریمان ناظیم
سسلندیرن: حمیده رنجبر
حاضیرلایان: داستانجا قوروپو
اوغلانجیق گوزگو قاباغیندا دایاندی. ایکی الی ایله کاپشئ‌نین دؤشونو تومارلاییب، قولتوغونو یئللندیردی. سونرا آرخاسیندا دایانمیش آناسینی گوزگوده سوزوب، گولومسهدی. بیر داها ای‌نینده‌کی کاپشئنه باخدی. گولوش دوداق‌لاریندان چاغلاییب اوز- گؤزونه یاییلدی. شیلتاق چپیش کیمی ایکی ایاغی اوسته گؤیه قالخدی؛ سیچیراییب، ماغازادان ائشییه قاچدی.
آرواد «و آ آ… امییر… اوغلان بیر دایان گؤروم نهجوردی آخی…»- دئیه، قاپییا چیخدی.
ائشیکده، ماغازایا ساری گلن بیر کیشی اویناق آددیم‌لاری‌یلا قاچان اوغلانی سوزرکن، دوداق‌لارینی گولونج بیر شکیلده بوزموشدو. بایرام قاباغی ایدی. بازار چوخ تونلوک ایدی. بیر آندا اوشاق گؤزدن ایتدی، آمما آرواد، اوشاغین آردینجا یولا دوشدوکده، ماغازاچی اوغلان قاپینین آغزندان سسلدی:
– آی خانیم! کاپشئ‌نین پولون وئرمه‌دین آخی… آی خانیم…!
اوشاغین قاچماسینی تعجبله ایزلهین کیشی بیردن- بیره اؤزونه گلدی:«هه؟! کاپشئن. نه کاپشئنی؟!» اوغلان، «عنابی نخودی کاپشئنی آلیب پولونو وئرمهمیش گئدیر»- دئیه، اشاره ایله آروادی گؤستردی. کیشی درحال گؤتورولوب، آروادی حاقلادی:
– آی باجی… آی باجی هارا گئدیرسن بس؟ آلدیغین جینس‌ین پولونو وئر آخی، پئییی!!
– نه خبریندی قارداش، قاشمیرام کی، قوی گؤروم اوشاق نئجه اولدو- دئیه، آرواد یئنیدن یولا دوشدو.
کیشینین سسی اوجالدی:
– دایان بیر گؤروم آ اَ… اوشاق! اوشاغا نه اولاجاق، پولو وئر هر یئره گئدیرسن گئتدآ، سنین قاباغیوی کسن وار؟
آرواد تلهسیک کیفین آچیب الی اسه- اسه پولو ساناییب، کیشییه ساری اوزالتدی: «گل آل! بودا سنین پولون.»
کیشی پولو سانادی. «یاخشی… بس هانی قالمیشی؟-دئیه، الینی آروادا ساری اوزاتدی. آرواد تعجبله سوروشدو:
– اون بئش مین تومن دئییل مهیه؟
– هه اون بئش میندی.
– بسدای نه ایستیرسن؟ ایکی میننین ده اوغلان اؤزو چیخیب.
کیشینین گؤزلری قییلدی:
– بورا باخ گؤروم، منی ساریمیسان، یوخسا عاغلین آزیبدی؟ اونو گؤر هئچ اون بئش مینه تیکرلر؟ هله پیس- پیس دئییرسن قاشمیرام کی!
آروادین دوداغی اسدی: «من قاچان آدام دئییلم، گؤزلریوی سیل، آداموو تانی! دئییرم اوغلان اونیئددیمین دئییب، ایکی مینینده چیخیب، دئییرسن یوخ ، او او، بو دا من- »دئیه، آرواد قاییدیب، یئیین آدیملارلا ماغازایا ساری گئتدی.
کیشی اونون دالینجا ماغازایا گیردی: «سن هانسی کاپشئنی وئریبسن بونا؟ – دئیه، اوغلاندان سوروشدو.
– او عنابی نخودی کاپشئنی.
– نئچه دئییبسن؟
– اون یئددی مین دئدیم، ایکی مینینده اونا چیخدیم.
کیشی توپ کیمی آچیلدی:
– آی سنین او بوینون سینسین. اولیندن ده بللیایدی سندن آلیش وئریشچی چیخمایاجاق. گئده به سن کورسان؟ آخی او شوقریبی اوخو دآ آ… دئیه. آروادا ساری یؤنلدی:
– منی باغیشلا باجیم، سن دئین اولسون، ایکی مینیده تخفیف، چیخارت اون مینده وئر قورتار!
بو آندا اوغلان دیللندی:
_ آغا والله قیمتینی اون یئددی مین تومن یازمیشدین.
کیشی لاپ عصبلشدی:
– سن دای دانیشما، دانیشما دئدیم. اون یئددی مین تون یازمیشدین! هله پیس- پیسده دیپلوم آلیر. هه! آی سنه او درس وئرهنین آتاسینا لعنت گلسین…
آرواد توموب قالمیشدی. نهایت «یوخ، قارداش منیم او قده‌ر پولوم یوخدو. کاپشئنیوی گتیررم»- دئیه، ماغازادان چیخدی. کیشی ده آروادین دالیسینجا ائشییه چیخاراق:
– بس یاخشی، اون مین وئر کاپشئنی قایتار، پولوو آل!
آرواد بیر قده‌ر دوروخسوندو. سونرا دئدی:
– دئدیم کی، منیم او قده‌ر پولوم یوخدو آغا.
بو آندا اوغلان یوگوروب، کیفی آروادین الیندن قاپاراق:
– بس بو کیف قالسین گئت کاپشئنی گتیر!
کیشی غیظ ایله اوغلانا باخدی: «-لا الاهه الا الله ! گئده به سن نییه بئله گیژسن؟ آخی او کیف نه‌یه ده‌یر؟ او اؤزو دئییر پولوم یوخدو، سن کیفی گیروو ساخلاییرسان؟!»- دئیه، غضب‌له کیفی اوغلا‌نین الیندن چکیب، آلدی.
آروادین دوداق‌لاری اسدی، آمما آغزینداکی سؤزونو یئدی. تکجه بیر باخیش‌لا کیشینین آغزینی باغلادی. یولا دوشدو. کیشیایسه کیف الینده، اونون دالیسینجا یوللاندی.
آرواد بازارین ایچینده، بو تیمچهدن او تیمچهیه، او د‌ؤنومدن بو دؤنومه هئی گیریر- چیخیر… آمما اوشاقدان ایز- نیشان یوخدور؛ سانکی بیر دامجی سو اولوب، یئره باتمیشدی. گئتدیکجه آروادین نگرانلیغی، هیجانی آرتیر، سرعتی چوخالیر، یئریشی قاچیشا چئوریلیردی. ماغازاچی کیشیده نفسی چیینلریندن چیخا- چیخا، آروادین دالیسینجا لهلهییردی. ماغازاچیلارین چوخو، بازاردان کئچنلرده، آغیز‌لاری آچیلی دایانیب، تعجبله اون‌لاری سوزوردولر.
هاچاندان-هاچانا اوشاق «آینا-شامدان» ماغازاسی‌‌نین گوزگولرینده اؤزونه باخا- باخا تاپیلدی. او، بؤیوک گوزگولرده، ای‌نینه گئیدییی یاراشیقلی کاپشئ‌نینین تاماشاسیندان فرحلنیردی. اوغلانجیق قاباق- قاباغا قویولموش گوزگولرده، اؤزونو نه بیر، نه ایکی، بلکه اون‌لارجا گؤردوکدن داها آرتیق ماراقلانیب، هیجانلانیردی.
آرواد اوشاغی گؤرجک جییر دولوسو بیر نفس آلیر، دیزه چؤکوب، «- امیر… بالا بویووا قوربان اولوم! به سن بورادا نه گزیرسن؟» -دئیه، اونو باغرینا باسدی. کیشی ایسه تؤوشهیهرک اون‌لارین باشینین اوستونده دایانیب، کاپشئنی آلماغا تلهسیردی.
آرواد اوشاغی ماغازادان چیخارتدی؛ سایخاش بیر یئره آپاریب قولاغینا نهسه پیچیلدادی. سونرا الینی کاپشئ‌نین دویمه‌سینه اوزالتدی. اوشاق دوداق‌لارین ییغیب، قیسدی. توواراق اؤزونو دالی‌یا چکدی. ایکی الی ایله کاپشئ‌نین یاخاسیندان یاپیشیب، قولاقلادی. آرواد بیر داها اوشاغین بویون اوخشادی و «امیر، بالا، بویوا قوربان بو کاپشئن اینووه خیردادی. بونو وئر، گئدهک آیریسین آلاق! ها، آ بالامسان»- دئیه، آستا- آستا کاپشئ‌نین دویمهلرینی آچیب، زیپینی آشاغا چکن کیمی اوشاق آغلاماغا باشلادی. آرواد، کاپشئنی اوشاغین ای‌نیندن چیخارتماغا چالیشدیقدا، اوشاق دا عنادکارلیقلا، اؤزونو آناسینین الیندن قورتارماغا جان آتیردی. کیشی آنجاق حوصله‌دن چیخدی: «دی بابام قورتار گؤرک دآآآ …! »-دئیه، ال آتیب کاپشئ‌نین اته‌ییندن یاپیشیب چئویردی؛ کؤبودلوقلا سیییریب اونو اوشاغین باشیندان چیخارماغا چالیشدی، آمما کاپشئ‌نین اوزو آستار اولدوسا دا، قول دویمهلری باغلی اولدوغونا گؤره اوغلا‌نین ای‌نیندن چیخمادی. کیشی آنجاق اوغلانجیغی بیر آز اؤز دالیسیجا سوروندورندن سونرا، کاپشئنی اونون ای‌نیندن چیخاریب، یولا دوشدو. آرواد «پولو وئرمه‌دین»- دئیه سسلندی. کیشی گئده – گئتده پول بوکومونو جیبیندن چیخاریب آروادا ساری تولادی. پول یئره سپهلندی. آروادین دیش‌لری قیجیردی: – «تووو سنین او نجابتیوه… آییی ناکیشی»- دئیه، قه‌هر بوغازینی بیچه- بیچه، اییلیب یئردن پوللاری دوشورمهیه باشلادی.
آرواد اوغلانجیغین بیله‌ییندن یاپیشیب بازار اوزونو سورویوردو. اوغلانجیق دا آیاقلارینی یئره دؤیه- دؤیه قیشقیر- باغیر سا‌لاراق دیره‌نیردی. آروادین صبری توکندی:-«یئتیم قالاسان، دئییرم اینووه کیچیکدی. ننهسیز قالاسان، دئییرم اینووه کیچیکدی»-دئیه – دئیه، دلیجهسینه اوشاغی شاپالاغین آغزینا وئردی. بیر نئچه نفر قاچیب اوشاغی آروادین الیندن آلدی‌لار. یاشلی بیر قادین آروادین قولوندان توتوب، اونو آغیزی بازارا آچیلان مچیدین حیطینه چکیر، بیر سکینین اوستونده اوتوردارکن:
– قیزیم! آدام آجییاندا اؤزونو ساخ‌لار. نهخبریندی؟ او طیفیل اوشاغی نییه اؤلدوروسن آخی؟!
باشقا بیر قادیندا، اوشاغی آناسینین یا‌نینا گتیردی. آروادا بیر آز سو ایچیردیب، اوشاغین دا اوز- گؤزونو یویوب اوووتدو‌لار.
قیشین سون گونلرینین ایلیق گونشی اینجارسیزجا توتغون بولودلاری سویونوب، اوزه چیخیردی. آرواد ائله‌جه اوتوردوغو سکیده توموب قالمیشدی. اونون گؤزلری مچیدین حیطیندهکی حوضون اورتاسینداکی سو لوله‌سیندن داشلانان سویا دیکیلمیشدی. اوشاق قوزو تکین آناسینین یا‌نیندا دایانمیشدی. پؤرتوب، قیزارمیش گؤزلرینی آناسینا زیللهمیشدی. آرواد گؤزونون اوجو ایله اوشاغین یازیق گؤرکمینی سوزدو. بیر آنداجا بوتون وارلیغی قه‌هره چئوریلیب بوغازینا ییغیلدی. بیردن ال آتیب، اوشاغی اؤزونه ساری چکدی؛ بوتون وارلیغی ایله باغرینا باسدی. بوغازینا ییغیلان قه‌هر گؤزلریندن آخماغا باشلادی.
۱۳۷۸ – یاز
