تورشا- شیرین گئرچک
همت شهبازی
آذر آیی گلدیکده، ایکی شعر هئچ زامان بئینیمدن چیخماییر. اونلاری هر گون عزیزله‌ییب قورویان کیمی بئینیمده فیرلاییرام. اوستاد حبیب ساهیرین «سورگون» و هادی قاراچایین «سونسوزلوق» (اؤزللیکله بو شعرین سون بؤلومونو) شعرلرینی.
ساهیرین بو آیدان اولان نیسگیللی خاطیره‌لری بو شعرینده عکس تاپیر. اونو، سورگون شعرینه گؤره آذر شاعیری ده آدلاندیرماق اولار. سورگون شعری، آذربایجان انسانی‌نین آرزولارینی: هم زیروه‌لره یوکسلدن بَلگه‌سی، هم ده ائنیشی‌نین، چؤکوشونون آردی کسیلمه‌ین آغیسی‌دیر(مرثیه).
هادی قاراچای، «باداملیق» اثر‌ی‌نین «سونسوزلوق» شعرینده، تاریخین کؤلگه‌ده قالمیش ایزلریندن دانیشیر. بو تاریخ، بعضن بیر کیچیک مصراعدا بؤیویور؛ بعضن بیر پوفله‌نیلن نفَس قدر اوزانیر و یوخا چیخیر. بعضن کؤلگه‌نین آراسیندان قاچیب ایشیغا چیخان حیات ایزلری کیمی ایشیقلانیر. بو شعری اوخودوقدا، «حبیب ساهیر»ین «سورگون» شعری گؤزومون قاباغیندا جانلانیر. هر ایکیسینده بیر بؤیوک روح وار. نوستالئژی روحو. هر ایکی شعرده، آرزو-ایستک‌لرینی ایتیرن انسانلارین دویغولاری قایناییر. بیر اؤنملی فرق وار اونلارین آراسیندا: ساهیرین نوستالئژیسی، یوموشاق و لطیف قالیر. انسانی سارسیدیر. انسانی اؤز خینوولاریندا بوغور. هادی قاراچایین نوستالئژیسی ایسه هایقیریر، باغیریر، چیمخیریر. نوستالئژیسینی، ایچینده ساخلاماق ایسته‌میر. بیری (ساهیر) او نوستالئژییه قاپیلان انسانلاری دویور، دویغولارینی گؤرور. الده اولان فورصتی پوچا وئریلدییی اوچون اونو گؤتور- قوی ائدیر. او بیریسی ایسه (هادی) نوستالئژییه قاپیلان‌لاری یاخیندان گؤرمه‌ییب، آنجاق اونلارین نوستالئژیسینی اولوسال‌لاشدیریر. ائپیک مئتافورایا چئویریر. بو، «بیر ایلده مین ایل یاشادیغینا» اؤیونور. او بیریسی ایسه حسرتله چؤنوب آرخایا باخاراق نه‌یین دوز اولوب اولمادیغینی، هارادا یانلیش یاپیب ـ یایمادیغینی ایچ ائدیر. بونلار هر ایکیسی بیر شئیه دلالت ائدیر. یاشادیغیمیز تورشاـ شیرین تاریخیمیزه.
هه، بیرده آرا وئرمه‌دن بونو دئمه‌لییم: ساهیرین نوستالئژیسی‌نین ایچیندن کاراکتئرلری ده تاپماق اولور. یعنی کاراکتئرلرین او آن دویوب-دوشوندویو داها چوخ فاجیعه‌نی، داها چوخ آجی-آغرینی. کاراکتئرلرین نوستالئژیسی بیر شئیه دوروخوب باخیرلار: آجی-آغری‌نین سس‌سیز‌لیینه. اونلارین دویغولاری ترپنمیر. یعنی باشقا بیر شیئه یؤنلمیر. آنجاق و آنجاق آجی‌ـ‌آغرینی حسرتله گؤرور. هادی قاراچای‌دا ایسه، آجی-آغرینی گؤرن‌لر، فاجیعه‌دن اوزاقلاشمیش. بو آجی‌ـ‌آغری‌نین داها چوخ ائپیک‌لییی، غرورو سپه‌لنیر تاریخ دینامیکینه. دویغو بورادا دینامیک‌دیر، چیلغین‌دیر.
ماراقلی‌دیر هر ایکی شعرین موسیقیسی، ریتمی، اینتوناسیاسی (لحن)، یاراتدیقلاری نوستالئژی‌لری ایله ده اویغوندور. ساهیرین نوستالئژیسی بیر آغی‌دیر. ریتمی ده آغی ریتمینده‌دیر. سانکی انسانلارین قبری اوستونده اوتوروب آغی دئییر. اوخوجوسونو دا آغلاتماق فیکرینده‌دیر. هادی قاراچایین نوستالئژیسی ایسه اویاتماق فیکرینده‌دیر. بورادا هر بیر سطیر، هر بیر مصراعی اوجا سسله اوخوماق اولور. ساهیر‌ده ایسه، سانکی ریتم پیچیلتی کیمی‌دیر. آخ! بو پیچیلتی نه‌قدرده انسانی سارسیدیر. دارماداغین ائدیر. دینمه‌دن، دانیشمادان آدامین اوزونه باخار-باخار آغلاییر. بو آغلاماق منجه ادبیاتین ان دویوملو آغلاماغی‌دیر.
«هومئر»ین «اودیسه»سینده بیر سؤز وار: «تانریلار، بدبخت‌لییی اونا گؤره انسانلارا یاراتدیلارکی، گله‌جک نسیل‌لرین بونونلا «اوخوماق و ایفاچی‌لیق»لارینا بیر بهانه اولسون». ساهیر اوجومله تانریلاردان‌دیرکی آجی‌ـ‌آغرینی یاراتدی؛ و بوتون گله‌جک نسیله آغی دئمه‌یی، اونلارا آغی دئمه‌یه بهانه یاراتدی. هادی قاراچای ایسه او جومله تانریلاردان‌دیرکی «هومئر»ین دئدییی کیمی آجی‌ـ‌آغرینی گله‌جک نسلین الینده بیر اویانیش سسی اولسون دئیه بهانه کیمی یاراتدی. هادی قاراچای خاطیره‌لری دیکسیندیریر. ترپه‌دیر. قیجیقلاندیریر.
بونلاری بیز، هر ایکی شاعیرین سس تئمبئریندن، سس، ریتم و دیل تاکید‌لریندن دویوروق. ساهیرین دیلی بیزی قورخودور، وحشته سالیر. سانکی «تامودان گلن سسه» (=هادی قاراچایدان) جالاشدیریر. هادی قاراچایین دیلی ایسه، قورخونو جانیمیزدان چیخاریر. ایره‌لییه ایته‌له‌ییر. هادی قاراچای شعری یارانان نوستالئژییه پاخیل‌لیق ائدیر. چونکو اؤزونون یاشادیغی دؤنمده هله ده او آنی یاشاماق امکانینی تاپماییب‌دیر. ساهیر ایسه، نوستالئژییه بیر سوچ کیمی یاناشیر. ائوی اود توتوب کول اولان، و اونو سؤندورمه‌یه هئچ بیر امکانی اولمایان بیر آدام کیمی باخیر. یالنیز الینی قوینونا قویوب آلوون قاینار پوسگورتوسونه باخیر؛ بو باخیش نه قدر ده سارسیدیجی‌دیر. اونا باخان هر بیر کیمسه‌نی ده، اؤزوکیمی آلوولاندیریر.
۲۰ آذر- ۱۳۹۴موغان
