دؤرد بای، دؤرد فصیل
عباس نعیمی
(ناصیر منظوری‌نین یئنی کیتابی‌نین تانیتیمی)

آغیز لؤوحه‎لری سیرا کیتابلارینین ۸-جی کیتابی، “۴ بای، ۴ فصیل” آدیلا ۱۸۱ صفحه‌ده، بو ایل (۱۳۹۳ گونش ایلی) پاییز تهراندا یاییملاندی. ناصیر منظوری‌نین باشقا کیتابلارینا تای بو کیتاب، دیل-دوشونج قاورامین بیربیرینه باغلی اولان بیر قاورام اولدوغونا ایناناراق یازیلیب‌دیر. بو کیتابدا یازار، گوجلو فولکولور بیلگیسینی تمل توتاراق، بؤلگه‎نین آنا کولتورونه دؤنوشن بایرامی آچیقلاماق ایله بایلاری آچیقلاییر. یازار؛ فولکولور، آیین دوشونجه، دیلچی‎لیک، آسترونومی، آسترولوژی، آنلاییش عئلمی (Cognitive Science) کیمی عئلمی دال‌لار ایله تانیش اولدوغونو سرگی‎له‌ییر. بو تانیشلیق‌دان فایدالاراناراق، فیکیرلرینی ایثبات ائله‎مه‌یه چالیشیر. یونان، لاتین، ایتالیا، فرانسا، اینگیلیلس، ائرمنی، پهلوی، فارس، عرب، عیبری، تورک دیل‎لرینده اولان تئرمین‎لری، گؤروشلرینی یئرینه قویماق اوچون ایشله‌دیر.
بو کیتابی یازماغا، یاخشی گؤروب، اینجه‎له‌ییب، قیراغا قویانلاری قیراغا قویوب، گؤرولمه‌یه‌نلری گؤرسه‌دیب، آچیقلاییب، دوشونوب دوشوندورمک گرکیر. کیتاب، دیلین راست گله یاراندیغینا اینانانلاری درین دوشونمه‌یه چاغیریر. طبیعتین اینسانا ایلهام قایناغی اولدوغونو گؤرستمه‌یه چالیشیر. دوشونجه‌لرین دونیانین بوتون یئرینده بیربیرینه یاخین اولدوغونو اوزه چیخاریر. سانکی دیل‎لرده توپلانان دوشونجه‌لرین هر بؤلومو، بیربیر باشقا بیر میللتین کولتورو ایله دیلینه پای وئریلیب. دوشونجه‎لرین بوتونلویونو گؤرمه‌یه، اونلاری آختاریب تاپیب، پارچالاری بیرلشدیریب، گیزلی قالمیش قاوراملاری اورتایا چیخارماق گرکیر. بئله بیر یاناشمانی، کیتابین باشاباشیندا گؤرمک اولور. بو کیتاب، ساده گؤرمک ایله بیرگه یاخشی گؤرمه‌یی اؤنه‌ریر.
کیتابین هر یئرینده اوخوجوسونو شاشیرتماغا مطلب واردیر. بیر سیرا قونولار، اؤنجه‌دن دیلماج درگی‌سینین اؤزل ساییندا یاییملانمیشدی.  یئنی قونولار، سانکی بیتمک بیلمیر، بیر ایپ کیمی اوزانیر گئدیر. هر قونودا یازار، بیله-بیله ایپین اوزانماسین دایاندیریر. بایرام، بایقورد-جَنَوار، بایات-بوسات، بایقوش کلمه‎لری ترتیب‎له أن چوخ آچیقلانان کلمه‌لردیرلر. بایرام کلمه‌سی ایله جَنَوار کلمه‌سی یئرینه دوشموش کلمه‌لر اولاراق، سانکی کیتابی یئیه‌له‌نیرلر.
آرتیرمالار؛ آسترونومو تئرمین‌لری، فاعیل‌یارادان شکیلچی‌لری (آر-ار، مان-من، ری)، آذربایجان، چیلله، اسگی روم تانریلاری، یلدا  قونولاریندان اولوشور. بو کیتابی اوخویان، بیلگی‌لرین چوخونلوغو ایله اوزله‌شدیگینه گؤره، کیتابین نه دئدیگینی یاخشی باشا دوشمک اوچون، دؤنه‎لرله اوخوماق زوروندا دیر. بو بیلگی‌لر، اوخوجونو یوران یوخ، بلکه تام ترسینه اوخوجونو ماراقلاندیران بیلگی‌لردیر. کومپلئکس دوشونجه ایله یازیلان یازیلار، سانکی اؤزلری، بو اؤزللیگه بورونورلر. کیتابین سونوندا، اوخوجولارین ذئهنلرینده بیر چوخ واراق آچیلیب، دئمه‌یه سؤزلر یارانیر.
بایلاری آچیقلایارکن، فصیل‌لرده اولان قونولارا توخونولوب، آچیقلامالار اورتایا گلیر. بایرامی آچیقلایاندا؛ “خوی”، “کوسا”، “تکمچی”، “آذربایجان”، “قاراچوخا”، “قیرمیز”، “سفره‌ی هفت‌سین”، “کوله چرشمبه” کلمه‎لره راستلاشیلیب، آچیقلانما وئریلیر. بایقوردو آچیقلایاندا؛ “قاری”، “قیش”، “قیرماق-قیزماق”، “سارالماق-سازالماق”، “یلدا” کلمه‌لری آچیقلانیلیر. بایاتی آچیقلایاندا؛ “پاییز”، “بازی”، “مادیان-مایدان”، “اسب شاخدار” کلمه‌لره توخونولور. بایقوشو آچیقلایاندا، “بانلاماق” کلمه‌سینه توخونولور.
کیتاب، هر ماراقدا اولان اینسانا دئمه‌یه سؤزو وار دئسم یالان دئمه‌میشم. اولا بیلسین، کیتابلاردا گئدن بیر سیرا آچیقلامالارلا راضیلاشمایا اوخوجو، آنجاق راضلاشمادیقدا بئله، ماراق یئرینده قالیر.                                                                                          تهران، ۱۵/۰۹/۱۳۹۳