اوشاق فولکولورو مضمون باخیمیندان اوشاقلارین یاش خوصوصیتلرینی و پسیکولوژیسینی نظره آلماقلا یارانیر.
اوشاق فولکولورونون یارانماسیندا هم اوشاقلار هم ده بؤیوکلرین رولو واردیر. بؤیوکلر همیشه اوشاقلارین تربیه ائتمکله مشغول اوْلموشلار. اوشاق فولکولورو اونلارا دیل، سایی اؤیرتمکدن باشلامیش اخلاقی اویون و تربیه‌وی مسأله‌لره قدر موضوعلارینی احتیوا ائدیر. عئینی حالدا، اوشاق فولکولورونون بیر چوخ حیصه‌لری اویون و ایلنجه اوٍچوندور.
آشاغیدا اوشاق ادبیاتی‌نین چئشیتلی نؤعلرینی تانیتدیرماق اوٍچون اوْنلاردان اؤرنکلر وئریله‌جکدیر:
۱- کیچیک اوشاقلارا اوْخونان شعیرلر
بو شعیرلر چوخ کیچیک اوشاقلار اوچون اوخونارکن عئینی حالدا اوْنلارین یاشلاری ایله موناسیب بیر نوع ساده اویونلارلا بیرلیکده، هم ده اوشاقلارین پئسیکولوژیک ایستکلرینه اویغون اونلاری نوازیش ائتمه ایله توامدیر. مثلا:
- لولو لولو حوْوضه
اوشاغین الینی اللرینه آلیب، آووجوندا بارماق ایله بیر داییره چکیب،اوْخورلار:
-لوٍلو،لوٍلو حوْوضه
-دؤرت بیر یانی سبزه
(سونرا جیری بارماغی بوٍکرک) :
-بیر قوش گلدی سو ایچمگه،
(ایکینجی بارماغی بوٍکرک ):
-بو توتدو،
(آرا بارماغی بوٍکرک):
-بو پیشیردی،
(دؤردونجو بارماغی بوٍکرک):
-بو یئدی،
(سونرا باش بارماغین باشینا چالاراق) دئیرلر:
-بونا دئدیلر: کوٍله قالاسان، بؤیومویه‌سن، کوٍله قالاسان، بؤیومویه‌سن. - بربرینجی
بیر اوشاغین بارماقلارین سایاراق بئله اوخویارلار.
ایگنه – ایگنه،
اوجو دویمه
بربرینجی،
شام آغاجی
شاطیر کئچی،
قوز آغاجی
قوتور کئچی
هاپپان،
هوپپان
یاریل،
ییرتیل
سو ایچ،
قورتول
- سینیق قول
بیر اوشاغین الیندن توتوب اهمالجا قاوزاییب، ائنیدیرر و بو شعرلری اوْخویارلار:
سینیق قول ها سینیق قول
سویا گئدر سینیق قول
سودان گلیر سینیق قول
بیر تیکه چؤرک گؤرنده
(قولونو داهادا قاوزایاراق):
دوٍم – دوز دورار سینیق قول
دوٍم – دوز دورار سینیق قول
- ککلیگیمین باشی ساری
نئچه اوشاق دوْوره اوْتوروب، بیر خیرداجا اوشاغی دا آرالاریندا اوْتوردوب، باشلارینا بیر چادرا یادا ملافه چکرلر. سونرا اللرینی خیرداجا اوشاغین باشینا چکرک،بو شعیرلری اوْخورلار:
ککلیگیمین
باشی ساری،
(ساچلارینی تومارلایاراق):
ساچی ساری،
(یاناقلارینی اوْخشایاراق):
دیمدیگی ساری، - (قوللارینی)،
- قاناتی ساری،
(و نهایت آیاقلارینا ال چکرک): - آیاغی ساری،
سوْنرا دا بیردن اللرینین آرخاسیله ملافه‌‌نی یئللندیریب، اوْخورلار: - ککلیگیم ققوو،ققوو،ققوو
- ککلیگیم ققوو،ققوو،ققوو
- مرزی هابالا مرزی
بیر اوشاغین باشینی دیزلرینین اوستونه قویوب، کوٍرگینه ووراراق دئیرلر:
مرزی هابالا مرزی
گئتدیم گؤردوم :
دره‌ده بیر آت اؤلوبدور
آشی گیریب قاشینا،
قارقالار ییغیلیب، باشینا
قارقاسان،سرچه؟
(اوشاق قارقا دئسه اوْنو سانکی قارقالار دیمدیکله‌ییرمیش کیمی قار-قار دئیه‌رک قیرتارلار،)
(اوشاق سرچه دئسه اونو جوک-جوک دئیه‌رک آزجا یوموشاق چیمدیکلرلر.)
- یا موندادی یاموندا
کیچیک بیر شئیی آوجوندا گیزلدرلر تاپماسی اوچون یومولموش اللرین اوستونه بیر-بیر چالیب، اوخویارلار:
یاموندادی،
یاموندا.
حالواچی
توکانیندا.
دده‌م
دئدی :
آچ
بون
دا.
۲- اوشاق دیلی
اوشاقلارا دیل اؤیرتمک اوٍچون ایلک اؤنجه اونلارا چوخ بسیط و ساده سؤزلر اؤیردرلر. بو سؤزلرین بیر پاراسی عئینا طبیعتدن تقلید اولموشدور مثلا:ایته هاف هاف،:اینگه ما تویوق- خوروزا قو قو
باشقا سؤزلرده عوموما آچیق بیر هیجانین ایکی دؤنه تکراریندان یارانان سؤزلردیر.
جی جی : پالتار
په په : چؤرک
پوفی : ایستی یئمک
قاقا : شوکولات، شیرنی
جیززا : چیراق
قوجی : قوجاق
جیز : ایستی و یاندیریجی وسیله
جو جو : بؤجک
چپان چپان :ال چال،ال چالماق،چپیک چالماق
تاتان تاتان: آتدیم آت
پا پا : باشماق
اوپباداننا: آتیل،
اوپبالا: یوخاری،گؤی
به به: اوشاق
پیشی: پیشیک
جینقیلی: کیچیک،بالاجا
دادار: آیاق اوسته
دردر: گزمک،ائودن ائشیگه گئتمک
دینقیلی: کیچیک بالاجا
قاقا: شیرنی
لالا: یاتاق،یاتماق
ما: اینک،اؤکوز،گامیش
تتی پاپی : آتدیم، آتدیم آت
گور –گور بابا: ایلدیریم
همّ ائله : یه
چیم چیم : یویونماق، یویون
قو قو :تویوق،خوروز
دودومه :قویون، قوزو
به‌به‌یی : قویون،قوزو
دده، ننه، ممه بابا و… اوشاقلارلا بؤیوکلرین آراسیندا اورتاق سؤزلردیرلر .
۳- سانامالار
بو شعرلر اوشاقلارا سایلاری اؤیرتمک اوٍچون یارانمیشدیر . آشاغیدا تورکجه و فارسجا سایلاردان باشقا مکتب صینیفلری و ایماملارین آدینین ترتیبینه مخصوص ساناما نومونه‌لری وئریلیر:
- تورکجه سایلار
بیر، ایکی
بیزیمکی
اوچ، دؤرد
قاپینی اؤرت
بئش، آلتی
ساموار آلتی
یئتدی، سکگیز
فیرنگیز
دوققوز، اون
قیرمیزی دون
اون بیر، اون ایکی
ائرمنی بؤرکو .
- فارسجا سایلار
یک
یئککه دانیشما
دو
دونبالاق آشما
سه
سفئه دانیشما
چهار
چادراوی آچما
پنج
پنجره‌دن قاچما
شیش
شیشمه سن آللاه
هفت
هفته بیجارسان
هشت
هشته بیجارسان
نه
نوغول ساتانسان
ده
دخیل ساتانسان
- مکتب صینیف‌لرینین سیراسی
اوّللر، تنبللر
سوت وئرمه‌سن اؤلرلر
دوّملاری دؤیرلر
سوّملاری سئورلر
چاهارملاری چالارلار
پنجم‌لری پنجرلر - ششم‌لاری شیشرلر
خانیم ساواشسا
ایشـ …
- ایماملارین آدی سیراسی
بیلدیگینیز کیمی ایران توٍرکلرینین اکثریتی اوْن‌ایکی ایماملی شیعه موٍسلمانلاردیر . اونا گؤره ده اوشاقلارا کیچیک یاشلاریندان ایماملارین آدلارینی اؤیردرلر. آشاغیدا توفارقاندا ثبت ائدیلمیش (آل خبر دئییم) آدلی قوشما دا همین مقصده اویغون یارانمیش و خلق ایچینده یاییلمیشدیر:
سحر سحر قوچ ایگیدلر عرب آتی مئیداندی
محرابدا باشیندان تؤکولن قاندی
اوّلینجی ایمامین آدی شاهی مرداندی.
ایکینجی‌سین آل خبر دئییم.
جنت قاپیسینا قدم باساندی،
بهشت باغلاریندا قندیل آساندی.
ایکینجی ایمامین آدی ایمام حسندی
اوٍچونجوسون آل خبر دئییم.
اوْخودوم قورآنی آچیلدی دیلیم.
کربلا چؤلونده تشنه حوسئینیم.
اوٍچونجو ایمامیم آدی ایمام حوسئنیم.
دؤردونجوسون آل خبر دئییم.
باهار اوْلو داغلار گئیر تزه دون،
دین ایچینده بسله‌میشم تزه دین.
دؤردونجو ایمامیم آدی زین العابدین.
بئشینجی‌سین آل خبر دئییم
بیر یئره گئدیرسن اوتور،دور آغیر!
موشگولده قالاندا مولانی چاغیر!
بئشینجی ایمام آدی محمد باغیر
آلتینجی‌سین آل خبر دئییم.
دونیا مالین ییغدیق، ییغدیق بودادیق،
نولایدی اوستموزه گله‌یدی هادیق.
آلتینجی ایمامیم آدی جعفر صادیق.
یئدینجی‌سین آل خبر دئییم.
آلاق دستامازی، قیلاق نامازین،
بیر جان وئرین وئرک بونون نیازین.
یئدینجی ایمامیم آدی موسایی کاظیم.
سگیزینجی‌سین آل خبر دئییم.
اونون آدی بنزر آیا، اوْلدوزا.
اونا هر نه وئرسن ریضادی ریضا
سگیزینجی ایمامیم آدی ایمام ریضا
دوقّوزونجوسون آل خبر دئییم.
آغام علی کوثر اوسته ساغیدی،
او گزن یئر جنتین بیر باغیدی.
دوقّوزونجو ایمامین آدی محمد تاغیدی.
اونونجوسون آل خبر دئییم.
آغام علی کوثر اوسته ساغیدی،
او گزن یئر جنتین بیر باغیدی.
اونونجو ایمامین آدی علی النقی.
اون بیرینجی‌سین آل خبر دئییم.
باغیندا وار شیرین اوزوم عسگری،
باغ دیبیندن حزین-حزین سس گلی.
اون بیرینجی ایمامین آدی حسن عسگری.
اون‌ایکینجی‌سین آل خبر دئییم.
سحر اوْلوب داغلار باشی دوماندی
قیامتده،دینسیز گونو یاماندی.
اون‌ایکینجی ایمامین آدی ایمام زماندی.
مهدی صل الله علیه وآله
۴- ساتاشمالار
اوشاقلار آراسیندا ایلنجه‌لردن بیری ساتاشمالاردیر.
میثال:
– دئ آبی
– آبی
-گئت یالا قابی
– دی پاخیل
-پاخیل
-دووارا یاخیل
– دئ اذان
– اذان
-باشینا کئچسین قازان
-دیً پیالا
-پیالا
گئت حووضدان سو یالا.
– دی آینا
– آینا
-میمون اوْل اوینا
– گئتدیم باغا
– من ده من ده
– چیخدیم بوداغا
– من ده من ده
– شافتالی ییغدیم
– من ده من ده
– باغبان گلدی
– من ده من ده
– ایتی کوشکورتدو
– من ده من ده
– ایت منه هوردو
– من ده من ده
خدیجه، بیتلی جوجه.
هاوا خالا،تندیری قالا،کسووو گؤتور،منی قووالا.
کاظیم، قولاغیوین دیبین قازیم.
مؤحسون،ننه‌ن اؤلسون
هاشیم ساققالیوا دیرماشیم.
عاباس آدام ننه‌سین قاپباس قاپسا بیر تیکه
چؤرک تاپباس.
غافار ایت کیمین قاپار
هومایون هانی به سنین تومانون؟
عئین اله،ائششگی ترسه چوللا.
رمضان، قبیر قازان
ارسلان، اوشاقلارا یئر سالان
ناغی،ناغی، جوولاغی، گؤیده وورار
مایالاغی.
مشدی، دامدان ایشـ….
بیر اوشاغین قولاغیندان توتوب سوروشارلار:
-بو ندی؟
– قولاق.
– بونو بیر بوراق .
دییه قولاغین بورارلار.
بیر اوشاغین بورنوندان یاپیشیب سوروشارلار:
-بو ندی؟
– بورون.
– بونو بیر بورون.
دییه بورنونو بورارلار.
بعضا ده بیر نفرین جیدّی سؤزلرینین آراسیندا اوز وئرن قیسا مکثلرده آتماجا سؤز آتارلار:
از قضا ربانی،
پیشیک یئدی موربانی
– البته،
-یئریوی سالیم دربتده.
-کیمدی؟
-کیلیمچی.
-نئلییک؟
– ساققیز آلاق چئینییک ( …)ـه وئرمه‌یک.
-نه منه؟
-ایینه‌ینن تپنه.
-نه‌منه؟
-ارین یوخدو گه‌منه
۵- ترسه ترجومه‌لر
پهلوی دوروندن باشلایاراق بوگونه قدر ایراندا مکتبلرده بوتون درسلر فارسجا کئچیر،عئینی حالدا ابتدایی درسلیک کیتابلاری فارس اوشاقلاری اوٍچون تنظیم اوْلموشدور و تورک اوشاقلاری هله بیلمه‌دیکلری بیر دیلی اؤیرنمه‌دن یازیب،اوْخوماق و دانیشماق مجبوریتینده قالمیشدیلار.. بیله بیر حالدا، اوْمونیم کلمه‌لر فارسجایا چئویریلنده یانلیش آنلاییشیندا ایشله‌نمه‌سی طبیعی حادیثه‌دیر . آشاغیداکی میثاللار همین زوراکی تعلیمات سیستمینه طعنه‌لی بیر اعتیراض کیمی یارانان ترسه ترجومه‌لر‌دیر.
به من یک کوهِ رود بده!
( منه بیر داغ چای وئر!)
تودیوانه را پیشکش، انگورِ مرا چهل!
( صندلینی قاباغا چک ،منیم اوٍزومو قیرخ!)
تا کَسی اگر زمین داری، ایست بهزارم! زمستانهایم درد میکند.
(تاکسی یئرین وارسا، دور مینیم! قیشلاریم آغرییر.)
رفتیم خانه عسل- نمکمان،کمی بگیر-نگیر خوردیم!
( گئتدیک بالدوزوم گیله،بیر آز توت ایله آلما یئدیک)
۶- عربجه‌یه سؤز یاراشدیرما
آذربایجاندا چوخ قدیم زامانلاردان اوشاقلارا ان کیچیک یاشلاریندان قوران کریمین قرائتینی اؤیردرمیشلر. مکتب خانا آخوندلاری بو ایش راحات اوْلسون دییه، بیر پارا عربجه کلمهلرین قارشیسیندا تانیش تورک سؤزلرینی ده قرینه اوْلاراق دئیر و اوشاق بئله‌لیکله عربجه کلمه‌لری و عیباره‌لری داها تئزراق، داها راحاتراق اؤیرنرمیش. هم ده درس موحیطینی صمیمیلشدیریب،درسلرین قورو وآنلاشیلماز اوْلدوغوندان یورولوب،،قاچان اوشاقلاری مکتبه جلب ائدرمیشلر. همین مئتود بیر پارا عربجه دوعالار و دینی تکلیفلرده ده ایشلنمیشدیر. اونلاردان نومونه اوْلاراق:
لیُخرِجَ
یولوخ جوجه
فی عَمَد ممَدَّده
هارا گئتسین بو شخته‌‌ده
لَیُنبَذَنَ
گلین بزه لـله
ولظالّین
منم ظالیم
سمع لله لِمن حمده
سنی الله بونو وئر حمیده
آللاهم اسئلک
یاغلی کوکه، یئ بیر تیکه
آلّهم صلی‌سی،
کئچی‌نین سققلی‌سی
۷- قوش دیلی
اوشاقلار اؤز آرالاریندا بعضاً رمزی دیل ایله دانیشارلار. بودا اونون اوٍچوندور کی مثلاً بؤیوکلر اونلارین سؤزون باشا دوشمه‌سین، یادا بعضاً آرالاریندا اوْلان بیر کیچیک اوشاق صؤحبتلردن باش آچماسینلار. اؤرنک اوْلاراق ” هارا گئدیرسن ” سؤزو قارقا دیلی ایله اوْلور:
هاقا رقا گئگی دیگیر سَگن
و سیغیرچین دیلی ایله اوْلور:
هازا رازا گئزی دیزیر سزن
گؤروندوگو کیمی هر هیجادا سونرا Q و G یا Z ایله باشلایان آچیق بیر هیجا علاوه اوْلور.
بعضا ده بیر ثابیت هیجا بیرینجی هیجادان سوْنرا علاوه اولور،مثلا من گلیرم عوضینه دئییلیر: منفیر گلفیریرم.
گؤروندوگوکیمی بورادا (فیر FIR )سؤزلرین بیرینجی هیجاسی ایله ایکینجی هیجاسی آراسینا کئچمیشدیر.
باشقا رمزی دیلده کلمهلرین ایلک هیجاسینین ایلک صامتینی، ایکینجی هیجانین ایلک صامیتی ایله دَییشمکله یارانیر. اؤرنک اوٍچون:
کیتاب تیکاب تیکاب
دسمال مسدال مسدال
بعضاً جومله‌‌ده کلمهلرین صامیتلری بیر-بیریله یئرلرین دَییشیرلر. اؤرنک اوٍچون:
قاب – قاشیق قاش – قابیق
توخو چیتدادیم چوخوم تیتدادیم
کلمه لرین بو نوع دییشدیریلمه‌سیندن بعضاً چوخ گولونج سؤزلر یارانیر.اونلارا چاش باش سؤزلر دئییلر .
چاش باش سؤزلرده بعضا ده کلمهلرین یئری دییشیک دوشور، مثلا فاعیل مفعولون یئرینه،مضاف،مضاف‌الیه.و …. یئرینه ایشله‌نیر
۸- یانیلماجلار
یانیلماجلار اوشاقلارین دیللری داها دا آچیلسین دییه، اوشاقلار آراسیندا یاریش کیمی ایجرا اوْلونار. بعضاً بیر قیسا عیبارتی اوچ یا بئش دفعه تیکرارلاماق تکلیف اوْلور.
آتی مین – ایتی قوو
ایتی مین – آتی قوو
ال اوٍزوموزو یوواق اوٍزوموموزو ییه ک،
یا اوٍزوموموزو ییه ک ال اوٍزوموزو یوواق.
قیرخ کوٍپ، قیرخ قیرپی قیریق کوٍپ.
قلمه منه قلمه لنمه
من اؤزوم قلمه لننلردنم
گئتدیم گؤردوم کورپو آلتیندا ایکی کورکو ییرتیق کیرپی وار
ائرکک کورکو ییرتیق کیرپی دیشی کورکو ییرتیق
کیرپی‌نین کورکونو یامیر
دیشی کورکو ییرتیق کیرپی ده ائرکک کورکو ییرتیق
کیرپی‌نین کورکونو یامیر
بو کاسا بیزیم اؤزوموزونموش.
آشباز عباس آش آسمیش،
یاخشی آسمیش، خوش آسمیش
سریه سورونو سورویه-سورویه سالدی سرین سردابایا.
گیردیم دَییرمانا،سیلدیم سوٍپوردوم،سیلکیندیم، چیخدیم.
بوگون چارشنبه آخشامیدی
چارشنبه آخشاملاشیرسان گل چارشنبه
آخشاملاشاق،
چارشنبه آخشاملاشمیرسانسا، چارشنبه
آخشاملاشمایاق.
“بازاردا نه اوجوز ؟
میس اوجوز، دوز اوجوز، کوٍنجود اوجوز.
بو میس نه پیس میس ایمیش،بو میس کاشانمیسی ایمیش.
آشپاز آباس بوز باش آسار اوباشدا،بو باشدا
بوْز آتین بوْز تورباسینی بوْش آس باشیندان،
آپار ایسلات گتیر یاش آس باشیندان.
یورغانا یوغرول یورغون.
آغ بال قاباق بوْز بال قاباق،
بوز بال قاباق،آغ بال قاباق
جومه گونو جومه مچیتده جووه‌لی جابارین جوبه‌سینی جوبوتدولر.
آی آخساق آشپاز حسن شاه آشپازلار آس پیشیریرلر سن ده گل آش پیشیر آی خساق آشپاز حسن شاه.”
گئتدیم گؤردوم شاه عاباسین باش آشبازی آشباز عاباس آش آساندا بوزباش آسمیر، بوزباش آساندا آش .
دئدیم:
ای شاه عاباسین باش آشبازی آشباز عاباس نیه آش آساندا بوزباش آسمیرسان،بوزباش آساندا آش؟
دئدی:
من شاه عاباسین باش آشبازی آشباز عاباس آش آساندا بوزباش آسمیرام، بوزباش،بوزباشنان آش یولا گئتمز.
۹- قوشماجالار
اوشاقلارین سؤز خزینه‌سی چوخالسین و دیللری داها دا آچیلسین دییه،کئچمیش زامانلاردان بوگونه کیمی چوخلو قوشماجالار یارانمیشدیر.
چوخ قدیم چاغلاردان آغیزدان آغیزا، نسیلدن نسیله دولاناراق الیمیزه چا تمیش قوشماجالارین فورم باخیمیندان اؤزونه مخصوص اؤزللیکلری وار:
قوشماجالار یئددی هیجالی شعرلردیر کی اوندا قافیه‌لرین عومومی دوزولوشو بئله‌دیر: (aa bb cc dd …)
اوندان علاوه میصراعلار بیر بیر اوشاغین یادینا دوشسون دئیه هر بئیتین اولینده گلن کلمه‌لر اوندان قاباقکی میصراعدا دا گلمیشدیر کی بو دا شعرلرین یادا دوشمه‌سی و تداعی-معانی اولماسیندا اوشاغا یاردیمچی اولور.مثلا آشاغیدا وئریلن مشهور «اوٍشودوم ها اوٍشودوم »قوشماجاسیندا آلتینا چیزگی چکیلن کلمه‌لر دئدیگیمیز کیمی تکرارلانمیشدیر:
اوشودوم ها اوشودوم
داغدان آلما داشیدیم
آلماجیغیمی آلدیلار
منه ظولوم قیلدیلار
من ظولومدن بئزارام
درین قویو قازارام
درین قویو بئش گئچی
هانی بونون ائرکجی
ائرکج قازاندا قاینار
قنبر یانیندا اوینار
قنبر گئتدی اودونا
قارقی باتدی بودونا
قارقی دئییل قمیشدی
بئش بارماغی گوموشدو
گوموشو وئردیم تاتا
تات منه داری وئردی
دارینی سپدیم قوشا
قوش منه قاناد وئردی
قانادلاندیم اوچماغا
حق قاپیسین آچماغا
حق قاپیسی کلیدلی
کلید دوه بوینوندا
دوه گیدان یولوندا..
باشقااؤرنکلر:
آ تشتی، تشتی، تئشتی
آ تشتی، تشتی، تئشتی
ووردو گیلانی کئچدی
ایکی خوروز ساواشدی
بیری قانا بولاشدی
قان آخدی چایا دوشدو
چایدان بیلدیرچین اوچدو
بیلدیرچین بیللی – بیللی
گل اوْخو بیزیم دیلی
بیزیم دیل اورمو دیلی
اورمو بوردان اوزاقدی
دریا اوندان قاباقدی
اورمودان آتلی گلر
آتلیلار چاتلی گلر
آتلار یئیر آرپانی
یئمزسه چیخار جانی
جان دئدی جانان گلدی
یادیما شامان گلدی
شامان آتالار سؤزو
هبسنه ها هبسنه
هبسنه ها هبسنه
هبسنه بیر قوش ایدی
آغاجا قونموش ایدی
بَی اوغلو گوًرموش ایدی
اوخ ایله وورموش ایدی
من اوْخومدان بئزارام
کتان کوًینک یازارام
کتان کوًینک میل-میلی
گل اوْخو بیزیم دیلی
بیزیم دیل اورمو دیلی
اورمودان گلن آتلار
آغزیندا یوین تاتلار
تات منه داری وئردی
دارینی سپدیم قوشا
قوش منه قانات وئردی
قاناتلاندیم اوچماغا
حق قاپیسین آچماغا
حق قاپیسی کیلیدلی
کیلید بابام بئلینده
بابام شیروان یولوندا
شیروان یولو بوز توتوب
دوره‌سی یارپیز توتوب
او یارپیزی درردیم
ساچلاریمی بزردیم
خان داییمین تویوندا
اوینایاردیم،سوزردیم.
یاغدی یاغیشلار،
بانلادی قوشلار،
حیوان گامیشلار.
آراندا قیشلار.
قوزولاریم گئدین
اوبا گئتدی قالمایین
هویه ویه هود گلدی
کؤرپه قاچین قورد گلدی.
ال – اله ها ال – اله
سو گلدی لوله-لوله.
سویون باشی بیزیمدی
چشمه داشی سیزیندی.
باجیم گئدیب، کهریزه
سودان گتیرسین بیزه.
سون زامانلاردا یارانان قوشماجالاردان دا اؤرنک اوْلاراق آشاغیداکیلاری گؤسترمک اوْلار:
میندیم فایتونا
آتلار ییخیلدی
میندیم داشقایا
تکری سیندی
میندیم ائششگه
ساغ قیچی سیندی
میندیم قاطیرا
سول قیچی سیندی
میندیم ماشینا
بنزین قورتولدو
گئتدیم ناهارا
ناهار قورتولدو
گئتدیم ائومیزه
دووار ییخیلدی
قالدیم آلتیندا
یاخام قورتولدو
تورشولو آش ایچمرم
دروازادان گئچمرم
دروازا منیم اوْلسون
قیرمیزی دونوم اوْلسون.
گئییم،گئدیم تهرانا
تهراندا تویوم اوْلسون
قیزلار گلسین تویوما
قوربان اوْلسون بویوما.
کئچل،کئچل بامیه
گئتدی مریضخانه‌یه.
مریضخانا باغلیدی
کئچلین باشی یاغلیدی.
کئچل دئیر وای باشیم
قازاندا قاینار آشیم.
آشیمی ایچن اوْلایدی
باشیما س….. اوْلایدی.
بالاجا چیراق دود ائیله‌دی
صدامی نابود ائیله‌دی
۱۰- اوشاق اویونلاری ادبیاتی
اوشاق اویونلارینین دا بیر بعضا موعیّن ادبیات (نظم) ایله ایجرا اوْلور مثلا:
آنا منی قوردا وئرمه
چادرامی سویا وئرمه
-گویده نه وار ؟
-گؤی مینجیغی.
-یئرده نه وار؟
-یئر مینجیغی .
بنؤوشه بنده دوشه
بیزدن سیزه کیم دوشه
…….دوشه
ال-اله، دویمه دله
من گئدیرم بابام گیله.
بابام منه باشماق آلیب،
بیر تای سنه، بیر تای منه.
اوستا دئدی
اوستا نه دئدی؟
اوستا بلخدن دئدی.
نرگیزه باخ نرگیزه
تختیوی گؤتور گل بیزه. !
آی هوستانا هوستانا
بیری دوشدو بوستانا
ووردولار قیچی سیندی
آپاردیلار حکیمه
حکیم توتدو قیچینی
آی هولا هولا هولا
بورجون اوجو قیرمیزی
گؤتور بؤرکووو وور بیزی !
گیزلن پاچ
گلدیم قاچ !
