یامان اوزون اوتاق!
قدرت ابوالحسنی سهلان
سینیخ کؤرپویه یئتیشنده، تبریزدن گلن حاجی مهدی، مزدا وانئتین فرمانینی ساوالان کندینین یولونا طرف دؤندریب ساخلادی. دندنی بیره وئریب ایکی کیلومتردن آرتیق توپراق-چانقیل کند یولونو، یاواش-یاواش سورهرک گلیب ساوالانا چاتدی. سوراقلاشا-سوراقلاشا، کلبه سیفعلی اوغلو قهرمان گیلین حیطلرینی تانیدی و او حیطه ساری سوردو. اوجا بوی خوت-شالوارلی حاجی، آختاریب تاپدیغی قاپیدان، بیر آز قاباقلیقدا ماشیندان انیب حیطه دوغرو یئریدی.
بو حیطده یاشایان حاجی مهدینین قدیمکی موشتریسی، قهرمان، ایکی ایل بوندان قاباق، اونون تبریز بازارینداکی دوکانیندان بیر جوت فرش گؤتورموشدو. ائله او گونده، فرشلرینین بیرینین پولونو وئرمیشدی. آنجاق او بیرینین پولو قالیب اوچ آی سونرا وئریلجگینه یازیلاشمیشدیلار. اوندا، اوولده قهرمان وورغولامیشدی: “پولوم یوخدو، حاجی! نیسیه ایسته میرم!” جوابیندا حاجی دئمیشدی: “سندن پول ایستین کیمدی، مشه قهرمان؟!” بونونلا بئله، اوچ آی دولموش، قهرماندان خبر اولمامیشدی. بئله لیکله، باشینی قاشیماغا واختی اولمایان حاجی، قهرمانی تانییانلارلا دؤنه-دؤنه اونا سیفاریش گؤندریب “بیر منی گلسین گؤرسون! واجیب ایشیم وار!” دئمیشدی. آنجاق قهرمان گئچن ایکی ایلده، حاجی مهدینین دوکانینین یاخیلیغیندادا گؤرونمه‌میشدی.
بو خاطیره‌لری جانلاناراق، ایلک دفعه اولاراق بو کنده گلن حاجی مهدی، قهرمانگیلین ائولرینه یئتیشیب قاپیلارینی دؤیدو. آز سونرا، بیر جوان کیشی قاپییا گلیب. قیراخ یئر آدامینی گؤردو.
-“تربیزدن گلمیشم. مشه قهرمانلا ایشیم وار. چاغیرین گلسین.”
-“قاپیدا دورمایین بویورون ایچری. قهرمان ائوده ده‌ییل، ایندی.”
-“مشه قهرمان سیزین نمنه‌زدی؟”
-“قهرمان قارداشیمدی. منده خلیلم. دورد قارداش هامیمیز بو حیطده اولوروق. قهرمان هاردا اولسا بیرآز سورا گلر. بویورون ائوه.”
خلیل قاپینی آچدی و حاجی مهدی مزدانی حیطه سالیب ساخلاییب سؤندوردو. یامان بؤیوک حیطین دورد طرفینده دام-داشلار گؤرسنیردی. او داملاری آلچاق-آلچاق دیوارلار بیری بیرینه باغلامیشدیلار. حاجی لاپ یاخینداکی داملارا طرف یئریدی. خلیل گؤستردیگی سایاغی، قوناق اوتاغینا گئیچیب یوخاری باشیندا ایلشدی. خلیل قوناغا خوش گلدین دئییب گئدیب چای گتیردی. آردینجا پنیر-چؤرک گتیریب دسترخانی آچدی. اؤزوده اوتوردو و “اوزاق یولدان گلمیسن، ایندی آجالمیسان.” دئدی. بیر مودت، اورادان-بورادان دانیشاراق بیر-بیرلریله آرتیقراق تانیش اولدولار. دیبده، بللی اولدو کی، قوناغین مشه قهرمانلا حئساب-کیتابی وار! بئله جه، بو کیشی قهرمانی گؤرمه‌لی ایدی!
خلیل، قوناغی یالقیز بوراخیب، قهرمانگیلین داملارینا دوغرو یوللاندی. یئتیشیب یاواشجا قهرمانین آروادی هجره “گینه بورجلو گلیب قاپییا، زنداداش!” دئدی. بو ایشلرین اونا تازالیغی اولمایان قادینا تاپیشیردی: “زنداداش، گؤزله‌یین کی، بو سفرکی کیشی هر شئین جیککی-بؤککونو بیلیر! شوشه کسن کیشی تکین، بیجوو ده‌ییل! قهرمانی قویاسان داشقییا، دئیسن سکته ائلیب! بورجلو چیخیب گئده! هله دئییردی شریعتمدار آغانین عکسلرینی نیه دیوارلاردان ییغیشدیرمیسیز! منده دئدیم ائله کندده هاممی ییغیشدیریب!!”جوابیندا هجر دئدی: “من شام پیشیریم. سنده گئت کیشینی گتیر بیزیم اوتاغا. هله اوردا باشین قات، گؤره‌ک نه اولور!” خلیل گئتجک، هجر بیر تهر بو پیس خبری ارینه و هابئله او بیری قایینلارینا یئتیردی.
کندده، حاج عیوضعلی‌گیلین بیر مشهور اوتاقلاری وارایدی و قدیملر تویلاری او اوتاغا سالارمیشلار. او اوتاقدان، کندده، او چاغلار، نئچه عاییله‌نین یاشادیغینی بیلمک اولاردی. آنجاق سونرالار نوفوس چوخالیب ائله چوخونون ائوینده او اوتاقدان یئکه اوتاقلار تیکیلمیشدی. هر حالدا، مشه قهرمانین ایکی ایل قاباق حاضیرلادیغی قوناق اوتاغی، بو چاغا کیمی، کندده تیکیلن ان اوزون اوتاغیدی. اوتاغین یوخاری باشینا گئدن آدام، اوچ دفعه سلام وئرمه‌لی اولوردو! بئله‌جه، گئچن ایکی ایلده، کندلیلرین چوخونون توی-دویونلری بو اوتاقدا دوزه‌نلنیبدی. آنجاق اوتاغی حاضیرلاماق، باشی سویوخ مشه قهرمانی، یامان بورجا-خرجه سالیبدی.
خلیل حاجی مهدینی گتیریب، قهرمانین اوتاغیندا اوتوردوب، اورانین گئچمیشیندن بئله-بئله سؤزلر دئدی. آمما بو یامان اوزون اوتاغا گلندن، اؤز فرشلرینی تانییان و اونلارین یاخینیندا ایلشن حاجی مهدی، چوخراق فرشلره فیکیر وئرمکده ایدی و هردن بیر سؤیله‌ییردی: “مشه قهرمانی تاپیب گتیرسز، منده تئز قئییده‌رم. پولومو آلاجاغام یوخسا بو فرشی وانئته آتیب آپاراجاغام!” جوابیندا، خلیل ائشیگه یوللانیب یئنیدن قاییدیردی و قوناغی قهرمانین گلمکده اولدوغونا ایناندیریردی.
ائله جه آخشام اولدو. قاش قارالاندا، مشه قهرمان و قارداشی محمدعلی اوتاغا گلدیلر. آیاغا دوران حاجی مهدیله گؤروشوب اونا خوش گلدین دئدیلر و قوناغا یاخین ایلشدیلر. بیرآز بیر بیرینه باخدیلار. ائو یییه‌سی قهرمان، یاسدیقلارا دیرسکلنرک، حاجی مهدیه “گوذشت ائله، بورجووو یوباتمیشام! کاسیبلیغین اوزو قارا اولسون!” دئیه سؤزو آچدی. یوبانان حاجی مهدی ایسه، قاش-قاباغینی ساللاییب جواب وئردی: “سوروندورمگینده، بیر حددی وار!” و اوتاغی گؤستره‌رک آرتیردی: “چوخدا کاسیبا اوخشامیرسان، مشه قهرمان! خلیله ده دئمیشم بویون یا پولو وئره‌جکسن یادا فرشی آپاراجاغام! ” او حالدا، محمد علی دئدی: “بورجلو بورجلونون ساغلیغینی ایستر، حاجی! بیز اوچ قارداشین ساوادی یوخدو! چاغیرمیشام شامدان سونرا کند ماللاسی بورا گلسین! سنین بورجووو وئراخ یازیلاشاخ!” بئله لیکله شام گلینجه دارتیشما اولمامیش عادی صؤحبتلر اولدو. شامدان سونرادا، دئییب گولوب چایلاشیب پاپیریزلاشدیلار. ائله بیل، محمدعلی دئینه سؤز یوخ ایمیش!
بیر مودت سونرا “یاآلله، یاآلله!” سسی دهلیزدن گلدی. هامیسی آیاغا دورارکن، محمد علی “حاج آغا بویورون!” دئیه-دئیه، ماللانی قارشیلاماق اوچون، قاپییا دوغرو گئتدی. جیلاز کوسا ساققال ماللا اوجادان “سلام علیکم!” دئییب قاپیدان ایچری بویوردو و گلیب آیاغینا دورموشلارا “ایلشین!” دئییب، اؤزو گئچیب اونلاردان یوخاریدا ایلشدی. هامیسی “یا آلله حاج آغا!” دئدیلر. آردینجا قارداشلار “زحمت وئرمیشیخ، حاج آغا!” دئدیلر. سونرا هامیسی ماللایا گؤز تیکیب اونون نه دئیجگینی گؤزله‌دیلر.
باشینا آغ شلمه دولامیش ماللا، گتیریلن چایی گؤتوره‌رک محمدعلی‌دن مسئله‌نی سوروشدو. محمدعلی فرشلری گؤستره رک دئدی: “بو فرشلری مشه قهرمان ایکی ایل قاباق، بو حاجی مهدیدن آلیبدی. بیرینین پولونو وئریبدی، بیرینینکی قالیب. ایندی ایستیریک پولونو وئرهک یازیلاشاخ.” سونرا ماللا حاجی مهدینیده دانیشدیردی. حاجی مهدیده همان سؤزلری دئییب آرتیردی: “فرشین ائله او زامانکی پولونو ایستیرم. نوزول ایسته‌میرم! یاداکی فرشین اؤزونو آپاریم.”
حاج آغا ساققالینی تومارلاییب، سؤیلدی: “مشه قهرمان، بیلیسن، او فرشین اوستونده ناماز دوشمز. بیری بیله او فرشی غصبیدی بو اوتاقدا ناماز قیلسا، نامازی باطیلدی! آلله او دونیادا جماعتین حاققیندان گئچمز! حاجی مهدی، سنده مککه‌یه گئتمیسن، نوزول حارامدی. قازاندیغین پولدا ذره‌جن نوزول اولسا، مککه‌ن هئچدی! سیزده ای مشه قهرمانین قارداشلاری، قارداش ائله بو یامان گوندن اوتوردو! آلله آتازا رحمت ائله‌سین، کومکلشین حاجینین بورجونو وئرین. آلله بو الی او اله مؤحتاج ائله‌مه‌سین! جهنم اودوندان بتر، آدامی یوخسوللوق یاندیریب کول ائیلر!!!”
هر معامله نین قایدا-قانونو اولدوغو خاطیرلادان محمدعلی، لازیم اولان پیتیکلرین گؤسترمه‌سینی حاجی مهدیدن ایستدی. الی دولو حاجی مهدیده خوت جیبیندن سندلری چیخاردیب حؤرمتله حاج آغایا تقدیم ائله‌ییب قاییدیب یئرینده اوتوردو. ماللا جیزماقارالارا دیققتله باخارکن سوروشدو: “حاجی سنین تقلیدین کیمه‌دی؟!” اؤزونه گوونن دلی-دولو حاجی مهدی جواب وئری: “شریعتمدار آغایا!”
هئچ کیمین جینقیری چیخمیردی. جیلاز ماللا فیکیرلشرک آلدیغی کاغاذلاری یئنه اندر-دؤندر ائتدی. نم- نیه، بیردن-بیره سورعتله کاغاذلاری جیریب دوغرام-دوغرام ائدیب گؤیه سووردو!؟! حیرصلنیب اللرینی اؤلچه-اؤلچه هویوخ قالمیش حاجی مهدییه دئدی: “موسلمان گره‌ک دوز اولسون! پتیکلر قوندارمایدی! آللهدان قورخموسان بس، حاجی!!” ایشی سئچن پورتموش حاجی مهدی جینلنیب عزراییل تکین حاج آغایا یومولدو. قولاغینین دیبیندن ائله بیر شاپالاق ووردوکی، شلمه‌سی باشیندان آتیلیب، نئچه آتدیم اویانلیقدا پولونو آلابیلمه‌ین فرشین اوستونه دوشدو. ماللایا چیمخیردی: “سنین کیمی حاققی، ناحاقق ائلین آداملار، جهنمه گئتمه‌لیدی!” سونرا قورخموش ماللانی خیتدکلمک ایستییردی. او حینده، اوچ قارداش آرایا گیریب، حاج آغانی حاجینین الیندن قورتاردیلار. بو دورومو گؤرن محمدعلی، باشینی توولاییب حاجی مهدییه دئدی: “بو کندده هامی کؤتک یئمیشدی، ماللادان سووای! ایندی کندلیلر بیلسه ماللانی دویموسن، الینه آغاج گؤتورن گلر! سنی دیری قویمازلار! ماشینووودا اودلاللار! تئز چیخ سور تربیزه! یامان شریعتمدارچیسان! عرضه ده وئره نمه‌سن!!”
قیر قولای ایدی! یانا-یانا قالمیش حاجی مهدی آیاغا دوروب، مشه قهرمانا “یامان پیشیک بزه دیز!” دئییب، کور-پئشمان قوناق اوتاغیندان ائشیگه چیخدی. باشماقلارینی گئییب، دابانلارینی چکیب وانئتینه ساری قاچدی. تله‌سیک ماشینا مینیب ایشلتجک سوردو. گازا باسیب حیطین آچیق قاپیسندان سووشدو. یولا دوشجک، کندین بیناسینی قویانی سؤیوب، تانریدان خارابا قالماسینی دیله‌دی! گونوزدنده بیرله گلدیگی یولو، گئجه دنده ایکیله قاییتدی!
حاجی مهدی اوزاقلاشجاق، قهرمانین قوناق اوتاغیندا، اینینه عبا گئیمیش بؤیوک آغانین قارداشلاری، اونو دؤره‌لییب گولوشوردولر. … محمدعلی قهرماندان سوروشدو: “بورجلولاروو قورتولدو یا هله گینه ده وار؟!” قهرمان گولومسه‌ییب ایناملا دئدی: “مککه‌یه گئدنده بوتون بورجلاریمی وئره جگم، والله!”
