“کیان خیاو” لا مصاحبه / ائلمین نوری

“کیان خیاو” لا مصاحبه
ائلمین نوری

ایضاح:
5 ایلدیر اییونون 5ینده (خردادین 15ینده) آذربایجان رئسپوبلیکاسیندا، آذربایجان یازیچیلار بیرلییی طرفیندن بین‌الخالق شعر گونو قورولتایی کئچیریلیر. هر ایل بو قورولتایا دونیانین مختلف اؤلکه‌لریندن، او جمله‌دن، آمریکا، روسیه، اوکراین، تورکیه، گورجوستان، اؤزبکستان و باشقا بیر نئچه اؤلکه‌دن، آذربایجان دیلینده یازان شاعیر- یازیچیلاردان سئچیلیب دعوت ائدیلیر. بو گون، آذربایجان ادبیاتیندا بؤیوک ایمضاسی اولان میکاییل موشفقین آد گونو اولدوغونا گؤره، اونون اولو آدینا تلطیف اولونوب. هر ایل شعر- ادبیات دونیاسی‌نین بیر چوخ تانینمیش اینسانلاری بو قورولتایین قوناغی اولورلار. هم ده بو گونده سئچیلیب دعوت اولان شاعیر- یازیچیلارا آذربایجان یازیچیلار اتفاقی طرفیندن میکاییل مشفق موکافاتی وئریلیر. بو ایل (2014- 1393) ایلک دفعه اولاراق ایراندان دا، کیان خیاو بو قورولتایا دعوت اولوب و قورولتایین کئچیریلدییی باکی بین‌الخالق موغام مرکزینده بو موکافاتا لاییق گؤرونموشدور. کیان خیاوین اوردا چیخیشی دا اولوب و دونیانین بیر چوخ تانینمیش ادبیاتچیلارینین آراسیندا مدرن شعر و ادبیاتلا باغلی اؤز دوشونجه‌لرینی اورتایا قویموشدور. سونونجو گون آذربایجان ادبی مطبوعات و سایتلاری کیان خیاولا دانیشیق آپارمیشلار کی بیز اونو بوردا تقدیم ائدیریک.

س. حؤرمتلي کیان بي. او تايدا نه وار نه يوخ؟ بورداکيلار اوچون داريخيرلارمي؟
ج. “او تاي” دئييلن بير سؤز ده “بو تاي” کيمي بير آنلاييشدير. اوردا دا ياشام اؤز آخاريندادير، بوردا دا. بورا اوچون داريخان اينسانلار دا وار. بوردا دا بئله اولماليدير کسين. نه اولور اولسون، او تاي- بو تاي هارداسا 200 ايل بوندان اؤنجه قارداشجا بير- بيرلرينين يانيندا، چئوره‌سينده بير وطنداش کيمي ياشاميشلار. بو، تاريخين شهادت وئرديگي بير سؤز و دانيلماز بير مسئله‌دير. اوسته‌ليک هر يئرده باشقا سئويلن اينسانلار اوچون داريخانلار وار. من هاچانسا بو داريخقانليغين بيته‌جگيني اوما بيلرم ساده‌جه، و او تاي- بو تايلي بوتون آذربايجانليلار اوچون سعادتلي بؤيوک گونلر ديله‌يه بيلرم. اونسوز دا بوتون اينسانلار بير- بيرلريله قارداشديرلار. فارس يازاري محمود دولت‌آبادی‌نین کليدر رومانيندا آفوريزمجه گؤزه‌ل بير سؤز وار. او دئيير، قرار دئييل بوتون قارداشلار بير آنانين قارنيندان چيخسينلار. آرتيق هامي بير- بيريله قارداش اولا بيلرلر.

س. او تايدا مودئرن ادبي پروسس نئجه اينکيشاف ائدير؟ چوخلاري دئيير کي، او تاي شاعرلري داها مودئرن‌ديرلر…
ج. قاليب مودئرن ادبياتا نئجه باخاق. بيز شعره يوخسا باشقا بير ادبي ژانرا مودئرن دئييب، مودئرن صيفتي وئرنده نه‌لر دوشونوب دئييريک؟ منجه مودئرن سؤزو داها چوخ آرخاييک، کلاسيک و اسکي بير سيرا دوشونجه‌لرله ياشايان بير توپلوم، بير اجتماعيتده ايشله‌نير. حال بو کي بئله توپلوملاردا مودئرن- مودئرن دئيه- دئيه اؤز اسکي ماترياللاريني يئنيدن يئنيله‌مه‌يه جان آتيرلار. اولا بيلسين دوغوردان دا مودئرن ياشام يييه‌سي اولان توپلوملاردا چوخ دا مودئرن سؤزو ايشلنمير. اؤرنک اوچون آمئريکادا. آنجاق بيز آذربايجانلي اولاراق بؤيوک بير کئچميش، بؤيوک بير تاريخ، دب و کولتور يييه‌سي اولدوغوموزا گؤره اولا بيلسين مودئرن و مودئرنيته سؤزونو باشقا بؤيوک و زنگين بير کئچميش يوخسا تاريخي اولمايان اؤلکه‌لردن، اؤرنک اوچون آمئريکادان چوخ قوللانيريق. بيزلرده کلاسيک ادبياتين بؤيوک بير يئري و قونومو اولدوغو اوچون، کلاسيک سؤزو و ايندي دوغالجا- طبيعيجه اونون قارشيسيندا يارانان مودئرن سؤزو داها چوخ ايشلکدير. بيلديگيميز کيمي مودئرنيزم سؤزو ده باشقا بير نئچه تئرمين کيمي، فلسفه‌دن ادبياتا کئچميش بير تئرميندير. مودئرنيزم فلسفه‌سي‌ایسه 17- 18ينجي يوز ايل‌ليکدن آوروپادا تئوريزه اولماغا باشلاييب و اوندان يارانان آنلاييشلارين گئت- گئده گليشمه‌سي بو گونوموزه کيمي سورمکده‌دير. بونا گؤره ده بيز ادبياتا يوخسا باشقا بير نسه‌يه مودئرن سؤزونو بير صيفت کيمي ايشله‌دنده داها چوخ اونون فونداسيونونا زيللنمه‌لي و دقت ائتمه‌لي‌یيک. مودئرنيته قونوسونا ساده‌جه اينسان مدنيتينين بير اؤزلليگي کيمي ده باخماق اولار. بير ادبي اثرين بيچيمي، آنلاتي فورماسي، ايچينده‌کي ايمگه‌لر، بتيملمه‌لر- تصويرلري کلاسيک شعردن فرقليديرسه، دئمه‌لي مودئرن بير شعردير دئينلر ده وار. آنجاق منجه بو مودئرن سؤزونده قارماقاريشيق بير آنلاييش وار. ائورنسل- جهانشمول بويوتدا مودئرنليک بوتون دوشونجه‌لرده يارانان دييشيم و گليشيم دئمکدير. قارماقاريشيق دئييرم‌سه مودئرنيته‌ده بوتون رئالليق، سوررئالليق، ميفيک و پسيخولوژيک قونولارينين بير- بيريله بير چئشيد باغلي اولماسيني دوشونرکن دئييرم. بير مودئرن شعرده يئني تئکنيکلر، يئني ريتملر، يئني چيزگيلر و يئني- يئني باشقا نسه‌لرين ده رولو وار. بيز 4- 5 يوز ايل اؤنجه‌نين توپلوملاريني، ياشام بيچملريني، نئجه دوشونمه‌لريني اوردان- بوردان اوخويوب سئزيب بيلسک ده، بو گون اونلاري شعره کؤچورمگي کولتورل و ادبي بير گرکسينيم- ضرورت کيمي گؤرموروک و نسه يازديغيميزدا، ايچينده ياشاديغيميز توپلومو و چاغي يئني دوشونجه‌لرله دوشونوب يازيريق. بو يازماقدا سؤزسوز روايت فورماسي ان ايلکين رول يييه‌سيدير. بير سؤز ده دئييم بو قونودان سوووشاق. يانيلماسام ژان بودئرياردان بو سؤزو اوخوموشام. مودئرنين کلاسيکله هر زامان بير چليشکيلي- تضادلي داورانيشي اولوب. نه اونو اؤزونه ياماييب، نه ده اونو اؤزوندن قووالاييب. اونا گؤره ده مودئرنيستليک بير چئشيد اوپورتونيستليک دئمکدير. من اؤز آديمدان، مودئرن ادبيات آدي هارداسا گلنده، بو قوراملار- تئوريلري دوشونوب ندنسه اينجيیيرم و نه‌ايسه هارداسا ايتيرميش، باتيرميش اولدوغوموزو سانيرام. ايندي او تايدا مودئرن ادبي پروسسي‌نين نئجه گليشمه‌سينه گلديکده منه بئله گلير کي سيزين آماجينيز يئني ادبيات اولور. منجه يئني ادبيات يالنيز بيچيم و اؤزگور دئييم بيچیمي، يئني آزاد و سربست روايت فورماسيلا کلاسيک ادبياتدان آيريلير. بو باخيمدان او تايدا دا، بو تايدا دا مودئرن شعر دوغوردان دا چوخ بؤيويوب و سئوينجله دئييم کي داها دا بؤيويوب گليشمه‌يه ساري گئدير. بير ده سووالينيزين سون بؤلومو مني بير آز باشقا دوشونجه‌لره ساري دا چکدي. سيز دئديز کي چوخلاري دئييرلر او تاي شاعرلري داها مودئرنديرلر. ايندي من گوله- گوله دئديگيم بو سؤز سيزي ده گولدوره بيلر، دوستوم. منجه بير شعرين مودئرني وار، بير شاعرين مودئرني. من ائله مودئرن شعرلر گؤرموشم کي شاعرينين ياشام طرزي هئچ ده مودئرن اولماييب. ياخود ياشامينين طرزي بير آز مودئرن اولان شاعرلر گؤرموشم کي شعرلريني هئچ ده مودئرن آدلانديرماق اولماز. (گولوشله!)

س. تبريز چوخ‌مو گؤزه‌ل يئردير؟ آنجاق آديني ائشيتميشيک، اونا گؤره بئله سوروشوروق..
ج. بلي، چوخ گؤزه‌ل يئردير. يئددي ايله ياخين اوردا سئوه- سئوه ياشاميشام. چئشيد آبيدوي يئرلري، گزمه‌لي پارکلاري، باغلاري، ارک قالاسي، ساعات قاباغي، گؤي مچيدي، اونيوئرسيته‌سي، کيتاب نشر ائولري، مقبره‌الشعرا- شاعرلر مزارليغي، موزه‌یي، آجي چايي، عئينالي داغي، باغمئشه‌سي، قارتال پارکي، اييده بولوارلاري، شاه گؤلوسو. منيم بعضي ياخين دوستلاريملا گؤروش قراريم شاه گؤلو اولوب. بونلار او تايدا يارانان بير سيرا شعر- حئکايه‌لرين تمل موتيولري اولوبلار. من هر زامان تبريزه گئتديگيمده، نه‌ايسه، کيمی‌يسه بوتون وارليغيملا اؤزله‌ييرم. اوردا ائله يئرلر وار کي من اؤز ياخين دوستلاريمين آراسيندا اونا اؤزلم باغچاسي آديني وئرميشم. هر گئتديگيمده اورا بير باش چکيب اوتورارام، آنجاق ندنسه اؤزلملريم هئچ بيتمز ده، قات- قات چوخالار. اوردا گؤروشدويوم گؤزه‌ل اينسانلاري اؤلوم گونومه کيمي اونوتماياجاغام. سؤزسوز تبريزليلر آراسيندا بير چئشيد تبريزيسم ده وار. گئنلليکله تبريز يئرلي‌لري باشقا چئوره شهرلردن گلنلري بينمزلر دئييرلر. آنجاق تبريزده اولان بؤيوک بير اويقارليق- کولتور- مدنيتي بونونلا اؤلچمک ياخشي اولماز. تبريزين کولتورونو اؤرنک اوچون ماشين سوروجولري يوخسا آرتيق پول- پاراسيني قورويان توکانچيلاريلا يوخ، منجه چوخ ديرلي اينسانلاريلا، رضا براهنی، غلامحسین ساعدی، جاواد هئيت، صمد بهرنگي، حمید نطقی و بير چوخ باشقا دونيا سويه‌لي اورژينال پئرسوناسي اولان اينسانلاريلا اؤلچمه‌ليیيک. گون گلر سيزلر ده گليب تبريز شهريني ياخيندان گؤررسينيز اومورام.

س. بو گون باکيدا ياشايان بير شاعرين تبريزي اورکدن سئوه بيلمه‌سينه اينانيرسينيزمي؟
ج. بلی، سؤزسوز. نییه اینانماییم کی؟ بیر شاعر هانکیسا گؤرمه‌دییی بیر شهری سئوه بیلمزمی؟ هله او شاعر باکی‌لی، و او شهر تبریز اولسا کی، بونا هئچ سؤز اولا بیلمز. سیزلر ده تبریزده یاشایان هانکیسا بیر شاعرین باکینی سئوه بیلمه‌سینه اینانا بیلرسینیز. شاعرلر یالنیز اؤز شهرلرینه عایید دئییل‌لر. اولا بیلسین دونیادا هانکیسا بیر شاعری هئچ ده آنیب دوشونمه‌ین شهرلر اولسون، آنجاق او شاعر اونلاری دا سئوه بیلیر. من اؤزوم “وین” شهرینه چوخدان بیر شعر یازماغی دوشونورم. نه‌دنسه زیقموند فرویدون، ساموئل بئککئتین و باشقا بیر نئچه دیرلی اینسانین اوزون سوره اوردا یاشاماسی منیم اوچون ماراق‌لی اولوب. حال بو کی “وین” شهری هارا، من هارا؟ نه ایسه اینانماماقدان، اینانماق داها یاخشی‌دیر. و من اینانیرام.

س.مودئرن دونیا ادبیاتیندان ان چوخ هانسی یازارلاری ایزله‌ییرسینیز؟
ج.ایزله‌مک کی نه دئییم، آنجاق آردیجیل اولا‌راق یورولما‌دان اوخویورام. روماندا و حکایه‌ده مارکئز، کافکا، کوندرا، بورخئس، داستایووسکی و سارتر ی باشقالاریندان‌ داها چوخ اوخویورام. شعرده ایسه اوخودوقلاریم سایسیزدیر. تورکییه، آلمانیا، فرانسا، آمئریکا، روسیا و عرب شعری. اوخودوغوم شاعرلری سایسام، سایماقلا توکنمزلر. آنجاق بونلارین ایچیندن داها چوخ سئودیک‌لریم وار. اؤرنک اوچون روسیادا مارینا تسوه تایوا و اوسیپ ماندئلئشتام و باشقالاری…. آمئریکا‌دان سیلویا پلات، آن سئکستون و باشقالاری…. فرانسا‌دان رئنه شار، گیوم آپولینئر و باشقالاری…. تورکییه‌دن ناظیم حیکمت، آتیللا ایلهان و باشقالاری…. آلمانیا‌دان ماریا ریلکه، پول سئلان و باشقالاری…. عرب‌لردنسه آدونیس، محمود درویش و باشقالاری….

س.باکییا گلرکن ادبی جامعه‌ده سیزی تعجبلندیره‌جک نه گؤردونوز؟
ج.دوزونو دئسم، تعجب ائله‌دیییم نه‌سه گئنلده آز اولار. آنجاق منده دوپ- دولو سئوینمک‌لر اولور. بونلا بئله عاغلیما بئله گلمزدی بیر گون باکی‌نین بین‌الخالق موغام مرکزینده منه هانکیسا بیر موکافات وئریله‌جک. اوسته‌لیک اوردا تریبون آرخاسیندا چیخیشیم اولا‌جاق و کیان خیاو اولا‌راق شعر- ادبیاتلا باغلی آنلاییش‌لاریمی چئشید اؤلکه‌لردن گلمیش اینسان‌لارین ایچینده اورتایا قویاجاغام. ایندی بوردا، آذربایجان یازیچیلار بیرلییینده نه گؤرورسم منی سئویندیریر. یازارلار بیرلییینه آیاغیمی قویار قویماز، یاریم ساعاتین ایچینده گؤزل اینسان‌لارلا گؤروشدوم. گنج‌لیک چاغیمدا شعرلرینی اوخویوب نه‌لرسه اؤیرندیییم فیکرت قوجا، علی صمید کور و باشقا بیر نئچه‌سینی گؤردویوم منیم اوچون دوغوردان دا سئویندیریجی حال اولدو. تعجب و سئوینجدن باشقا بیر آز دا اوتانج دویدوم. آذربایجانین چوخ سئویم‌لی گؤزل دوشونر خانیمی اسمیرا خانیم فوآدین منیم گؤروشومه گلمه‌سی عؤمور بویو قیوانجیم و باش اوجالیغیم اولا‌جاق. اوسته‌لیک اسمیرا خانیم اؤزونو آغیر خرجه باتیریب منیم آدیما چوخ‌لو شیرنی- مئیوه آلیب گتیریب شعبه‌یه قویدو. من بو خرجه موطلق راضی دئییلدیم. اونونلا بیر ماسا باشیندا اوتوروب دانیشماغیمیزدا بیلمه‌دیییم بیر چوخ شئی‌لر اؤیرندیم. گئرچک‌دن ده اونون مودئرن شعرله باغلی کشف ائتدییی، عینی حالدا اؤزونه اؤزل قورام‌لار اوره‌تدییی منیم اوچون چوخ ایلگینج ایدی. اسمیرا خانیمین چوخ سئویم‌لی‌لییی و بؤیوک روحونون قارشی‌سیندا باش اییرم و اومورام بو تئزلییه اونون مودئرن شعر حاقیندا یازدیغی مقاله‌لری اوخویاق. و سئوگیلی سایمان آروزدان منه گؤره آغیر زحمت‌لره قاتلاشدیغی اوچون اؤزلجه تشککوروم وار. بونلاری هئچ زامان اونوتمایاجاغام. بوردا آذربایجانین گؤزل شاعری و یازارلاری، قشم نجف‌زاده و نورانه خانیم نورلا دا یاخیندان تانیش اولدوغومدان نئجه ایچدن سئویندیییمی گیزله‌ده بیلمه‌رم. سن سئوگیلی ائلمینله ده یاخیندان تانیشماق آز سئوینج دئییل دوستوم. هله منی لاپ چوخ سئویندیرن بو “کیتابچی” ژورنا‌لی‌دیر. آشاغی شعبه‌ده اوتورموشدوم کی سئوگیلی سلیم بابوللااوغلو ایچری گیردی. گؤروش- اؤپوشدن سونرا سلیم منی اؤزو دئمیشکن اوغورلادی و اوست قاتدا اؤز اوتاغینا آپاردی. اوردا سئوینج خانیم موروت قیزی، علی صمید کور و باشقالاری‌نین یانیندا “کیتابچی” ژورنالینی منه وئردی. ژورنا‌لی آچیب واراقلادیقدا، اوندا دونیا اونلو ادبی شخصیتلریله اوزلشدیم. بو، دوغوردان دا منده بؤیوک بیر سئوینج دوغوردو. چونکو اوردا مارکئزدن، بئککئت‌دن، هاروکی موراکامی‌دن، غلامحسین ساعدی‌دن و باشقالاریندان‌ اولان یازی‌لاری گؤردوم و آذربایجان ادبی جامعه‌سی‌نین بونجا بؤیوک یازارلارلا اوغراشماسی منی اولدوقجا سئویندیردی. گئرچک‌دن ده آذربایجاندا دونیا ادبیاتی‌نین تانیتماسیندا سلیم بابوللااوغلونون بؤیوک امه‌یی، بؤیوک رولو وار. اونون قدری بیلینمه‌لی‌دیر.

س.بو تای‌داکی‌لار نئجه یازیرلار؟
ج.اوست- اوسته یاخشی و اومید وئریجی‌دیر. فورم و ایچه‌ریک باخیمیندان چوخ گؤزل یازیرلار. بورداکی‌لاری آز دا اولسا اوخویورام. اولدوقجا دا اؤیره‌نیرم. سون واخت‌لار آفاق مسعودون “سو ایتی” رومانینی اوخویوردوم. قونوسو و آنلاتی- روایت فورماسی چوخ گؤزل، چوخ دوشوندوروجودور. آنجاق اینجیمه‌سه‌نیز، بیر سؤز ده دئمک ایستردیم. بورداکی‌لاردا گئنلده دیل پروبلئمی وار. بعضن ده اوخوجونون کوفرونو چیخارا بیلن بیر دیل پروبلئمی. من ایسماییل شیخلی‌دان توت گل بو گونکو سئوینج پروانه‌یه کیمی، هامی‌سینی آز- چوخ اوخوموشام، اوزگونلوکله هامی‌سیندا دا بیر آز دیل پروبلئمی وار. دئمک ایسته‌دیییم نه‌دیر بیلیرسیزمی؟ دیل، آذربایجان تورکجه‌سی‌دیر، آنجاق بوتون شعرلر و حکایه‌لرده‌کی قورولوش فارسجا- عربجه قورولوش‌دور. بو دئییم بیچه‌می- اوسلوبو بیزده ده وار آنجاق اومورام بو دیلین گلیشمه پروسسینی داها چوخ دوشونک. اینانین آذربایجان دیل مسئله‌سینده چوخ گئجیکیب. بو دیلین کؤک‌لو- کؤکن‌لی بیر وارلیغی وار. بونو بوندان آرتیق قوروماق گرک. آفاق مسعودون رومانی، بورا کیمی اوخودوغوم ان گؤزل رومان‌لارین بیری‌دیر. یانیلماسام بو روماندا هئچ بیر کاراکتئر آدینی گؤرمه‌دن، ایرمی نئچه صحیفه روایت‌دن سونرا “فاطمانیسه” دئیه ایلک کاراکتئر آدینا راست گلیریک. بو، آفاق مسعودون روماندا بؤیوک گوجونو بیزه آشیلاییر. آنجاق روماندا اولان دیل سورونو منی اینجیتدی. اؤزل‌لیکله “کی” باغلاییجی حرفی‌نین گره‌کدیییندن آرتیق ایشلنمه‌سی منی یوردو. بو رومانی اوخوموش اولسانیز، بیر صحیفه‌ده دؤنه‌لرجه “فیکیرلشدی کی، اولسون کی، دوشونوردو کی” سؤزلرینی گؤررسینیز. تک ده آفاق مسعود دئییل، نرمین کامال، گونئل مؤولود، سلیم بابوللااوغلو، قشم نجف‌زاده و باشقا شاعر- یازیچی‌لاردا دا بو دیل وار. باخسانیز، بونلارین شعرلرینده دوپ- دولو فارسجا، عربجه سؤزجوک‌لرله قارشیلاشارسینیز. من بیلمیرم بیز اؤز دوغما، اؤز کؤک‌لو- کؤکن‌لی سؤزجوک‌لریمیزدن نه پیس‌لیک گؤرموشوک کی بونجا ارادی اولا‌راق باشقا دیل‌لردن آلینما سؤزجوک‌لری ایشلتمه‌یه ایصرارلیییق؟! اؤرنک اوچون “گؤی یوخسا گؤی‌اوزو” سؤزجویونون نه‌یی‌دیر کی اونون یئرینه آردیجیل “سما” سؤزجویو ایشله‌نیر؟! اومورام اینجیتمه‌دیم سیزی. بلی دوستوم، بو دیل وار و اوزگونلوکله سانکی آذربایجاندا بو دیل، بو دئییم بیچه‌می آرتیق ائپیدئمی اولوب. بو گئرچک‌دن ده منی اوزور. منجه دیلین بیر آنلامی وار، بیر نئجه قوللانیمی. بیز دیلی نئجه قوللانماغی سانیرام داها چوخ دوشونمه‌لیییک. نئچه ایل قاباق راسیم قاراجانین آلاتوران درگی‌سی الیمه چاتاردی. اوردا گئدن بیر چوخ یازیلاری صحیفه- صحیفه اوخویاردیم. چوخ دیرلی یازی‌لار گئدردی اوندا. آنجاق یئنه اوندا دا دیل سورون‌لاری منی بیر تور اینجیدردی. بونا آذربایجاندا دوغوردان دا بیر فیکیر ائتمه‌لی، بیر چیخیش یولو تاپما‌لی‌دیرلار.

س.سیز هم ده دیلچی عالیمسینیز. بو تایین یازارلاری دیلی بیلیرلرمی؟
ج.یوخ دوستوم، من دیلچی عالیم دئییلم. دیل دئییلن سؤز، هئچ بیریمیز اوندا اولان اینجه‌لیک‌لرین و گؤره‌و‌لرین هامی‌سینی بیلمدیییمیزجه چوخ بؤیوک و گئنیش بیر وارلیق‌دیر. شعرده دیلین رولونون اوستونده مقاله‌لر یازماق اولار. دیل، شعرده بیر باشالا- ایشاره بارماغی کیمی اوخوجویا نه‌لریسه گؤسترمک ایسته‌ییر. شعرده بوتون نه‌سه‌لر آچیق- ساچیق دئییلمیر. بیز اونلاری دیلین ایشارلریله کشف ائده بیلیریک. شعر سؤزدن اولوشور و سؤز دیلدن یارانیر. بیر شعری شعر ائدن، اونو گوجلندیرن یالنیز دیل‌دیر. باشقا سؤزله، شعر دیلین اؤزودور. بو تایین یازارلاری دا دیلی بیلیرلر سؤزسوز. آنجاق ایندی دئدیییم کیمی بوردا دیلی نئجه داها دا چوخ دوغمالاشدیریب داها دا چوخ گلیشدیرمه‌یی نه‌دنسه چوخ دوشونمورلر. البته آذربایجانین اوفیسال- رسمی دیلی ده بئله‌دیر. شاعرلرین اوندان گؤتوره بیله‌جک سؤز داغارجیغی چوخ کیچیک‌دیر. بورانین خبرلرینده، رئپورتاژلاریندا بئله گئنیش شکیلده یابانجی سؤزجوک‌لر ایشله‌نیر. هم ده تومجه- جمله قورولوش‌لاری چوخونلوقلا باشقا دیل‌لردن آلینما قورولوش‌دور. هم ده دیلین بعضی قایدا- قورال‌لارینی آلدیرمایا‌راق، اوندا پوزونتو یارا‌دیرلار. اؤرنک اوچون سس اویوشومو قایداسی. بو دورومدا بورانین شاعر- یازیچی‌لاری نئیلمه‌لی‌دیرلر. باخ، بونو دوشونمه‌لی‌دیرلر منجه.

س.آذربایجان یازیچی‌لار بیرلییی سیزده هانسی تاثراتی یاراتدی؟
ج.بو سوالینیزی سانیرام 5 اینجی یوخسا 6 نجی سوالینیزدا جوابلادیم. بونلا بئله دوغوردان دا نئچه گون بوردا، آذربایجان یازیچی‌لار بیرلییینده اولماغیم، سانکی منده بؤیوک بیر دییشیم، بؤیوک بیر گلیشیم یاراتدی. بوردان آلدیغیم ائتگی‌لرین بیر گون هانکیسا بیر یازیما کئچه‌جه‌یینی ایندی‌دن کسین بیلیرم.

س.گؤزلرینیزدن گؤرورم کی، بوردان آیریلماق ایسته‌میرسینیز. اگر بیزیم یازارلار تبریزه، یاخود سیزین یاشادیغیز مئشکینه گلسه‌لر اونلارین دا گؤزلری یاشارار؟
ج.منیم آنجاق گؤزلریم یاشارماییب هااا! (گوله- گوله!) آنجاق دوزونو ایسته‌سه‌نیز، بوردان، بو حال- هاوا‌دان، بو اینسان‌لاردان آیریلماق چتین‌دیر. دئمک نه تورده اولور اولسون، آیریلیق هر زامان چتین اولوب‌دور. و ایندی من انایین و غریبه بیر دورومدایام. آنجاق هاچانسا آیریلا‌جاق بیر اینسانین تئز آیریلماسی داها یاخشی‌دیر. آرتیق گئتمک ایسته‌یه‌نی یولوندان دؤندرمزلر، دالینجا سو سپرلر. باکیدا چوخ گؤزل اینسان‌لارلا اولدوم. چوخ گؤزل آنلار یاشادیم. اورک دولو آنی‌لار- خاطره‌لرله ده بوردان آیریلاجاغام. بو، آنجاق درین دوشونسک آیریلیق آنلامینا گلمیر. سیزین ده یازارلارین بیر گون تبریزه یاخود مئشکینه گله‌جه‌یینی اورک‌دن دیله‌ییرم. اورادا اونلاردان سوروشاریق کی گؤزلری یاشاردیمی یوخسا یوخ! کسین یاشارماز، یاشارسا دا سئوینجدن یاشاراجاغینی اومورام.

س.بیزیم شاعرلرده ان چوخ دیل و مضمون خطاسی کیمین شعیرلرینده موشاهیده اولونور؟
ج.بو قونودا آد چکمک یاخشی اولماز. منجه موطلق یاخشی، یوخسا موطلق پیس شاعر یوخ‌دور. بیزیم هئچ بیریمیز موطلق بیر اینسان دئییلیک. هامیمیزدا کسین‌لیکله چاتیشماز یئرلر وار. هامیمیزین گوج‌لو و گوج‌سوز شعرلریمیز اولوب. بونلار آنجاق اورژینال بیر متن کیمی الشدیریلمه‌لی- تنقید اولما‌لی‌دیر. ادبیات دئدییین نیسبی بیر آنلاییش‌دیر. بو آرادا هامیمیزین گؤره‌ویمیز داها یئنی‌لییه جان آتماق، داها یئنی آختاریش‌لاردا گؤرونمک، ادبیاتی دئموکراتیکلشدیرمه‌یه ساری آپارماق، و بیر سؤز، ادبیاتیمیزین داها بؤیوک گلیشمه‌سی اوغروندا یورولما‌دان صداقتله قوللوق ائتمک‌دیر.

س.نثریمیزدن دانیشمادیق بی. نثردن دانیشماغا احتیاج وارمی؟
ج.سؤزسوز کی احتیاج وار. من ده اؤز بیلدیییم و باشاریمجا سیزینله دانیشا بیله‌رم. آنجاق قویاق بو قونودا دا باشقا یولداش‌لاریمیز دانیشسین‌لار. نه‌یسه مندن قات- قات چوخ نثرله اوغراشان دوست‌لاریمیز وار. اونلاری دا دانیشدیرسانیز پیس اولماز. هله‌لیک من‌لیک بو قدر یئتر. ساغ اولون.