دوغرودان یئر اوزرینده اللهین عاجیز بنده‌سی چوخ ایدی. اونلاردان بیری ده، چوخ اسگی زامانلاردا گؤی داغین اوتاییندا یئرلشن ورزیل کندلیسی، واختیلا شپیر-شوپورون ییغیشدیریب شهره گلیب و ایندی خییو شهرینده یاشایان بیزیم «شیر جبی» ایدی. اونون آدی اصلینده جبراییل ایدی، آنجاق جبراییل چوخ ایشله‌ییب آز یئدیگینه گؤره ائل آراسیندا شیرجبی آدلانمیشدی. جبی‌‌نین ائوی بیزیم ایندیکی شهرین لاپ اوجقاریندایدی. او زامان هله جبی‌‌نین ائوی اولان یئرده تک-توک ائو تیکیلمیشدی، آنجاق ایندی بو ماجرادان آلتمیش ایلدن آرتیق کئچدیگینه گؤره جبی‌‌نین ائوی تیکیلن یئر، دوبه دوز شهرین اورتاسیندا یئرلشیبدیر. جبی سونسوز ایدی. بودا بیر آغیر درد کیمی همیشه اونون اوره‌یی‌نین باشینا آغیرلیق ائله‌ییردی.
شیر جبی‌‌نین همیشه الی خمیرلی، آنجاق قارنی آج ایدی. ها ایشلردی، شوملاردی. اول‌لر دئم یئرلرین اکردی، مالالایاردی، بئجه‌ریب محصولو باشا گلنده بورجلولار، نیسیه‌چی‌لر سیرم‌له دوزولوب اونون محصولونو خیرماندا قامارلاییب آپاراردیلار.
یازیق آروادی منسی خالا قیش فصلی‌نین سویوق، شاختالی گونلرینده، الین آغزینا تپه-تپه ائوده پاخلا، لرگه بیشیرردی؛ جبی ایسه اونلاری گتیریب محله‌ده قیرمیزی مسجیددین قاباغیندا ساتاردی. قیش گونلرینده ایکی گون قار یاغاندان سونرا هاوا آیازیییب گون چیخاندا، چایپارا محله‌سینده‌کی قیرمیزی مسجیدین قاباغیندا، کیمیسی تویوغ-جوجه، کیمیسی مال-داوار، کیمیسی پئیران‌بوغدا(۱) قوووروب ساتاردی. قوجا کیشی‌لر موشدوک‌لری اللرینده مسجیدین پیلله‌سینده ایلشیب اؤزلرینی گونون ایستی‌سینده قیزدیراراق مملکتین بوتون اولایلارین حل ائدردیلر. مسجیدین آلت الینده «بایریش» عمی آت-ائششک ناللایاردی؛ اونلاردان بیر آز آشاغیدا، عمومی توالته ساری یاخین اولان قهوه‌خانادا قوشبازلار و بئچه‌بازلار، خوروز دؤیوشدورردیلر.
رمضان‌عمی ساغ الینده وئدره دولی یومورتا، سول الینده ایسه بیر نئچه جیلد کتاب جاوانلاری چئوره‌سینه ییغیب سؤوده‌له‌شردی. بیر سؤزله مسجیدین قاباغی و چئوره‌سی شنبه بازارینا چئوریلردی. شیر جبی ده ایستی پاخلا، یا دا لرگه‌سین بیر تاختا یئشیکده گتیریب دوبه دوز مسجیدین گیره‌جک قاپیسی‌نین قارشیسینا قویوب ساتاردی. آنجاق قیش قورتاراندا نه مایا قالاردی نه ده فالا. ائله آج ایدی کی آج. بوتون یایی-یازی قارا فحله کیمی بینا تیکینتی‌لرینده ایشله‌یردی، آنجاق پاییز گلنده یئنه قاپی-قاپی بورج دیلنمه‌یه دوشردی.
گونلرین بیر گونونده جبی بولود کیمی توتولموش حالدا ائوه گلدی. منسی خالا چوخ صبیرلی، دؤزوملو و صداقتلی قادین ایدی. ارینی فیکیرلی گؤروب، الینده‌کی ایشی بوراخیب، گلیب تئز اونون یا‌نیندا اوتوروب -«کیشی سنه نه اولوب بئله؟» سوروشدو. ار-آرواد گئجه اوزون مباحثه‌دن سونرا سؤزو بیر یئره قویدولار داها بوندان سونرا چؤره‌ک چیخارماق اوچون جبی شهره اوز قویسون؛ اولسون بلکه باختی آچیلدی. صاباحیسی گون منسی خالا اوچ ده‌نه پئنجه‌یش(۲) بیرآزدا قورویوب داشا دؤنموش پئندیر توربایا قویوب، شیرجبینی یاراقلاندیریب، شهره ساری یولا سالدی.
جبی آز گئتدی، چوخ گئتدی، دره- تپه دوز گئتدی؛ گلدی بیر دره‌‌نین باشینا چاتدی. بو دره ویلایتده «جینی‌دره‌سی» آدی ایله مشهور ایدی. جینی‌دره‌سی ائله درین دره ایدی کی یایدا اونا گون ده دوشمزدی. لاپ دیبینده گون گؤرمز یئرلرینده سیلدیریملی قایا‌نین آلتیندان گؤز یاشی تک دوپ-دورو، بوم-بوز بولاغ آخیردی. دئییلن‌لره گؤره بورایا گیر‌ن ساغ- سالامات ائوینه قاییتمازدی. ساغدان-سولدان بولودلار ایچینده گیزله‌نن داغلاری آشیب شهره گئتمک، جینی دره‌سیندن ده قورخولویدو. یولچو چنه، دومانا دوشور، یولونو آزیب، سونوندا یئنه ده بو دره‌یه گلیب چیخاردی، یا دا قورد-قوش دیدیشدیریب آپاراردی.
شیر جبی دؤشونه دؤیه‌رک: – «جینی دره‌سینه گیرر‌م» – دئدی. – «هر نه اولور اولسون. تفاووتو یوخدور، آجیندان ائویمده اؤلمکدن‌سه، جاناوارا یئم اولماق، جینه راست گلمک آبیرلی‌دیر.» اللرین جیبلرینده دولاندیردی. آنجاق تییه‌دن-بیچاقدان و بو کیمی بیر شئی تاپا بیلمه‌دی. تورباداکی چؤره‌یینی یوخلادی، ائله صاباحی گؤرر- گؤرمز قدر ایدی. بئله‌لیک‌له شیر جبی قارا قوش کیمی ائندی دره‌یه. بیر خئیلی گئتدی. یول چوخ چینقیللی-داشلی ایدی. دره‌‌نین ایچینده بیر آچیقلیق دوزه قالخارکن، آرخادان بیر سس ائشیتدی:
– آهای شیرجبی، بیر دایان گؤروم!
جبی‌‌نین جا‌نیندان ایستی بیر گیزیلتی کئچدی؛ آلنیندا سویوق تر ا‌یلشدی. دؤنوب آرخاسینا باخمادان بیر آز دا یئیین آیاق گؤتوردو. یئنه سس گلدی:
– های جبی دایان، کیشی سنینله‌یم آخی، بیر دایان گؤروم!
جبی اؤزونه اوره‌ک وئردی. دؤنوب آرخایا باخدی. هئچ کیمی گؤرمه‌دی. اؤز- اؤزونه دئدی:
-هه. . . باخ، جینی دره‌سیندن بئله-بئله سسلر گلر، بوش یئره دئییل کی بورا جینی دره‌سی دئییرلر. کیشی گرک اؤزونو ایتیرمه‌سین، شیر کیمی اولسون. نه اولاجاق قوی اولسون. . .
جبی داها یئیین آیاق گؤتوردو. خئییر. . . جانیم ، گؤردو بو دفعه سس لاپ اولکیندن گور گلیر. دیشلرینی قیجیرتدی، سونرا قانریلیب گئرییه باخدی، گؤردو کی بیر بوز «آیی»، کؤهولون آغزیندا داشین دالیندان چیخیب، بوینونو دیک توتوب ائله گلیر کی، دئیه‌سن بو ساعت بونو بیر لوغما ائله‌ییب ایچری اؤتوره‌‌جک. آیی چوخ تمکینله گلیردی. شیرجبینین بوغازی قورو اولدوغونا گؤره هئچ اودغونادا بیلمیردی، آمما یئنه اؤزونه توختاقلیق وئردی. بوز آیی گلدی اؤزونو یئتیردی:
– هه شیرجبی سنی خوش گؤردوک! نییه بئله تلسکن گئدیرسن، خئییر اولسون؟
– باشینا دؤنوم، آجدیقدان شهره گئدیرم. گؤروم بیر چؤره‌ک پولو چیخاردا بیله‌ر‌م؟ یوخسوللوق ایپیمی یامان قیریبدی. آرواددان دا شرمنده اولموشام.
آیی دئدی:
– شیرجبی، یولونو جینی‌دره‌سیندن سالدین، قورخمادین؟
شیرجبی دئدی:
– آی بالام، آج کئچی بوینوزونو چوبا‌نین چوماغینا سورتر. منیمچون نه تفاووتو وار. یا کندده آجیلیقدان اؤلوم، یا بوردا ایلان-چیه‌نه یئم اولوم؟!
آیی دئدی:
– شیرجبی، گؤرورم ائله دوغرودان شیر کیمی‌سن. اؤزون ده اهل-عیال صاحیبی‌سن. گل سنینله قارداش اولاق.
– نه دئییرم ، سؤزوم یوخ، اولاق دا.
آیی دئدی:
– هه. . . چوخ یاخشی، اوندا اگر ائله‌دیر‌سه قوی سنه بیر مصلحت وئریم. باخ ائله بو دوزو آشیب شهره گئدرسن. شهره چاتاندان سونرا گؤره‌جکسن بوتون جاماعات ایشین-گوجون بوراخیب، شهرین آنا مئیدا‌نینا ساری آخینیرلار. سن ده جاماعاتا قوشولوب مئیدانا ساری گئدرسن. اورادا چکیلیب مئیدا‌نین بیر کونجونده دایانارسان. شهرین حاکیمی بیر یوخو گؤروب. او قیشقیریب دئیه‌جک کی «آی جاماعات، کیم منیم یوخومو یوزا بیلر؟» او یوخوسونو بئله دانیشاجاق: -«من بو گئجه یوخودا گؤردوم کی گؤیدن جانسیز، قانا بولاشمیش گؤیرچین قوشلاری یئره تؤکولورلر، هامیسی دا باشی کسیلمیشدی. آییلدیم قورخودان بئینیم گیزیلده‌ییردی. بیر بیلیکلی آدام چیخسین جاماعاتین ایچیندن گلسین منیم یوخومو یوزسون!» حاکیم قیشقیراندا جاماعات قورخوسوندان دووشان کیمی کیرییه‌جک، هئچ کیم جورات ائدیب دانیشمایاجاق. اوندا سن الینی قالدیریب، سسلنرسن: -«قبله‌یه عالمین باشی ساغ اولسون، آللاه دینیمیزی، ایمانیمیزی الیمیزدن آلماسین، من سیزین یوخونوزو یوزارام.» بئله حالدا سنی آپاراجاقلار حاکیمین قوللوغونا. یئیرسن، ایچرسن، حاکیم‌له بیرلیکده باغچادا سئیرانا چیخارسان. حاکیمین سارایی‌نین اورتاسینداکی حووضون قیراغیندا اوتورارسان. حاکیم گون‌اورتا عبادتیندن سونرا سنی چاغیتدیریب، سندن خبر آلاجاق کی -«ای منیم شهریمین دونیا گؤرموش بیلیکلیسی! منیم بو یوخومون معناسی نه‌دیر؟ منه عیان ائیله!» بو زامان سن دقتله فیکره دالیب، حووضون سویونا دونوخارسان. سونرا بیر گؤیده‌کی آیا، بیر ده کی بولودلارا دقتله باخیب؛ دئیرسن: -«محتشم اؤندریمیزین باشی ساغ اولسون، بؤیوک آدامین یوخوسونون معناسی دا بؤیوک اولار. سنین گؤردویون یوخونون معناسی بودور کی گؤیرچینلر سنین قدرتی‌نین دوشمنلری‌دیر، اونلار بوتون کوتله‌نی سنین علیهینه بیرلشدیریرلر، سن گرک یئر اوزونده بوتون گؤیرچین قوشونون کؤکونو کسه‌سن، اگر بو ایشده مومکون اولماسا، بوتون گؤیرچینلرین قانادلارینی سیندیرتدیراسان، گوجونو گونو-گوندن آرتیراسان، اونا گؤره‌کی او گؤیرچینلر هانسی داما قونسالار، او ائودن اوتوز گؤیرچین قالخاجاق، بونلارین آدی سیمورق‌دیر. بو سیزین حاکیمیتیز اوچون چوخ تهلوکه‌لی‌دیر». سن حاکیمین یوخوسونو یوزاندان سونرا سنه بوللوجا خلعت، هدیه و قیزیل وئره‌جکلر. هر نه وئرسه‌لر هامیسی سنین، آنجاق قیزیلین یاریسی قارداشدیقدا منه چاتاجاق.
جبی دئدی:
– بلکه حاکیم منیم سؤزلریمه اینانمادی.
– اینانار، حاکیم‌لر تاریخ بویو اؤزون بیه‌نن و آخماق اولورلار. کیفلنمیش قدرت اونلارین گؤزلری‌نین قاباغینی ائله آلیرکی، اونلار هئچ زامان حقیقتی گؤره بیلمیرلر.
شیرجبی بوز آیینین بو قدر بیلیکیندن و اونا قارشی حؤرمتیندن حیران اولموش حالدا، آرخایینجا شهره داخیل اولدو. دینجلمک اوچون اؤزونه بیر یئر آختاریردی. گلدی بیر قهوه‌خانا توکا‌نینین قاباغینا. گؤردو جاماعات چؤله چیخیر، او ایچری گیره بیلمه‌دی. آخیردا قهوه‌خاناچی دا چیخدی. شیرجبی سوروشدو:
– آ بالا چایچی قارداش، بو واخت توکانی باغلاماغیندان، دئیه‌سن بیر یانا گئتمک اوچون تلسیرسن؟
چایچی دئدی:
– هه، عمی، شهرین حاکیمی جاماعاتا چاغیریش وئریب. هامیمیز آنا مئیدانا ساری گئدیریک. سن ده
شیرجبی ده جاماعاتا قوشولوب یولا دوشدو. مئیدانا چاتان کیمی گؤردو پاح آتوونان، بورا بوتون شهرین اهالیسی او قدر ییغیلیب کی ایینه آتاسان یئره دوشمز. جبی ده اؤزونو وئردی بیر کونجه، قیسیلیب دوردو. حاکیم چیخدی اوجا یئرده دایاندی. جاماعات اونا تعظیم ائتدی. حاکیم یوخاریدان، آشاغیداکی جاماعاتا باخیب، باشین دیک توتوب دئدی:
– جاماعات، من بو گئجه بیر یوخو گؤرموشم. یاتمیشدیم، یوخودا گؤردوم کی گؤیدن گؤیرچین قوشلاری یئره توکولور، هامیسی دا باشی کسیلمیش و قانا بولاشمیش ایدی. واهیمه‌دن قیشقیریب یوخودان دیک آتیلیب اویاندیم. ایندی منیم بو یوخومو کیم یوزا بیلر؟
شیرجبی گؤردو بوز آیینین دئدیکلری دوز چیخدی. او اؤز-اؤزونه دئدی:
– هه، ایندی بیلدیم کی بوز آیی بیر شئیلر بیلیرمیش، یوخسا بونو من جین- شیطان ایشی ساییردیم. قوی هله گؤزله‌ییم گؤروم، نئجه اولور؟
حاکیم بیر ده قیشقیریب سوروشدو:
– جاماعات، منیم یوخومو کیم یوزا بیلر، گلسین چیخسین یوخاری؟
بوتون جاماعات کیرییب، قارا دینمز دایانمیشدی. بیردن شیرجبی پاپاغینی گؤتوروب الینی قالدیردی. حاکیمین ساغیندا، سولوندا دایانانلار بونو گؤردولر. کیشینی یوخاری آپاردیلار. شیرجبی حاکیمین ساراییندا یئدی، ایچدی، کئفی دورولدو. آخشام چاغی حاکیم وزیر-گیزیرله باغچایا سئیرانا چیخدی. حووضون قیراغینا چاتاندا، شیرجبی‌دن سوروشدو:
– یاخشی، سن منیم بو یوخومو یوز گؤره‌ک. سن گلن کیمی خبر آلماق ایسته‌ییردیم، آنجاق یوخومون واهیمه‌سی منی ائله چاشدیرمیشدی کی، ایندی آنجاق اؤزومه گله بیلمیشم. دئ گؤره‌ک، باشیمیزا نه بلا گله‌جک؟
شیرجبی بوینونون دالینی سول الی ایله قاشی‌ییب، یئره باخدی، حووضداکی سویا، اوجالمیش آغاجلارا، بولوتلارا باخدی، نهایت بوز آیینین سؤزلرینی یادینا سالیب، دئدی:
– حاکیمین باشی ساغ اولسون، بؤیوک آداملارین یوخوسونون معناسی دا بؤیوک اولار. سن گؤردویون یوخودان بو معنا چیخیر کی دونیا چوخ قاریشاجاق، یئردن گؤیه داش یاغاجاق، گؤیدن یئره جانلارینی وئرمیش گؤیرچینلر تؤکوله‌جک. اینسانلار اللری قوینوندا، باشلاری چییینلرینده اومیدسیزلییه قاپیلاجاق، هر یئری قارابولودلار آلاجاق، آنجاق بونلارا باخمیاراق یالنیز حاکیمین ساراییندا گونش پارلاییب هر بوجاغین شادلیق و سئوینج بورویوب، حاکیم ایسه امن-آمانلیقلا حیات سوروب، قطعیتله حؤکمرانلیق ائده‌جک.
شیرجبینین سؤزلری حاکیمین کئفینه باتدی؛ سونرا وزیره، گیزیره امر ائله‌دی کی منی ایسته‌ین، جبی‌یه خلعت وئرسین.
گتیردیلر شیرجبینی باشدان-آیاغا گئییندیردیلر. بیر نئچه کیسه قیزیل وئریب یولا سالدیلار.
جبی قاییدیش باش گون اورتایا یاخین جینی دره‌سینه یئتیشدی. یورغون-آرغین بولاغین قاباغیندا دیز چؤکدو. گونشین شعاعلاری سویون آیناسیندا سانکی بیر داها یئنی‌دن دوغولوردو. جبی آغزینی اؤکوز کیمی سویا دایاییب، دویون قارینا ایچندن سونرا؛ ال-اوزون یویوب، باش-گؤزونون توزونو آلیب یوللاندی. او آیینین ائوی‌نین آغزیندان کئچدی. آنجاق بوز آیی‌نی گؤرمه‌دی. جبی اؤز-اؤزونه دوشوندو:
– آ کیشی آخی قیزیلین یاریسینی آیی نئیله‌یه‌جک؟ گل بونون هامیسینی آپار ائوینه، آروادینلا اؤزون آجینیزدان اؤلورسونوز. هه بئله‌سی مصلحت‌دیر.
جبی یئدی، ایشدی، کئفی کؤکلدی، لاپ شیردن ده شیر اولدو. بوندان بیر قدر کئچدی. یئنه بیر گون حاکیم طرفیندن بونونچون خبر گؤندریلدی کی گلسین.
جبی آروادیلا حالال-همت ائله‌ییب، یولا دوشدو. گلیب جینی‌دره‌سینه یاخینلاشاندا اؤز-اؤزونه دوشونوردو کی – «حاکیم‌لرله دوست اولا‌نین باشی یا جیدادا اولار، یادا داردا. بو دفعه منی یقین اؤلدوره‌جک. اگر ایندی آیی بیر یاندان چیخیب منیم باشیما بیر قاپاز ووروب؛جانیمی آلسایدی، هئچ «اوف»دا دئمزدیم. بلکه ائل ایچینده روسوای اولمازدیم.»
بو آندا قولاغینا آیینین نریلتیسی گلدی. سانکی بوغازی بیچیلدی . اؤز-اؤزونه دئدی: «اوره‌یینه گلن باشینا دا گله‌جک».
آیی یاخینلاشدی:
– شیر جبی خئییر اولا ، یئنه هارا گئدیرسن؟
جبی احتراملا آیی‌یا سلام وئردی:
– آغا، حاکیمین حؤکمودور، چاغیریب گئدیرم. بو دفعه یقین منی اؤلدورتدوره‌‌جک.
آیی دئدی:
– قورخما، بو دفعه سن اونو قاباقلاییب دئیرسن کی بؤیوک حاکیم سن بیر یوخو گؤرموسن. گؤرموسن کی گؤیدن قینیندان چیخمیش ایتی و گؤز قاماشدیران قیلینجلار یاغیر.
حاکیم بونو ائشیدنده سندن معناسینی خبر آلاجاق. دئیرسن کی، بوتون جاماعات الینه قلینج گؤتوروب سیزین ساراییزا هوجوم چکه‌جک، گؤیلری قارا بولودلار آلاجاق، انتقام زامانی چاتاجاق، چوخ‌لو داوالار اولاجاق، هر یئرده قان سو یئرینه آخاجاق. حاکیم اؤزوندن گؤز اولمالی‌دیر.
شیر جبی آز گئتدی، چوخ گئتدی، دره- تپه دوز گئتدی؛ نهایت گلیب حاکیمین سارایینا چاتدی. آیی دئین کیمی حاکیمی آغزینی آچماغا قویمادی. دئدی:
– عظمتلی حاکیمین، دینیمیزین کئشیک‌چیسی‌نین باشی ساغ اولسون، منی نییه چاغیردیغینی بیلیرم. سن یوخودا گؤرموسن کی، گؤیدن قینیندان چیخمیش ایتی و گؤز قاماشدیران قیلینجلار یاغیر.
حاکیم ساغ الیله ساققالینی سیغاللایارکن، حئیرتدن گؤزلری کلله‌سینه چیخدی. چوخ سئویندی. شیر جبی‌‌نین بیلیکلی اولماغینا داها ایناندی. یوخونون معناسینی سوروشدو. جبی دئدی:
– باشینیز ساغ اولسون، یوخودا گؤرموسن کی جاماعات هامیسی اللرینه قلینج گؤتوروب، سیزین سارایینیزا هوجوم چکیرلر، گؤیلری قارا بولودلار آلیب، انتقام زامانی چاتیب، قان سو یئرینه آخیر. سن اؤزوندن گؤز اولمالی سان.
حاکیم چوخ راضی قالدی. او چئوره سینده اولان وزیرلره- گیزیرلره گؤز دولاندیریب امر وئردی: – «منی ایسته‌ین، بونا خلعت وئرسین! بونا دؤولت وئرسین!.»
بو دفعه جبی‌یه بوللوجا خلعت، قیزیل، گوموش وئردیلر. حاکیم امر ائله‌دی جبی‌یه تؤوله‌سیندن ان یاخشی آتلاردان بیرینی وئرسینلر. خزانه‌سیند‌ن ده ان یاخشی داش-قاش و بیر قیزیل قیلینج دا وئرسینلر.
قاییدیش باش شیر جبی آتین اوستونده اون بئش یاشیندا بیر چئویک اوغلانا دؤنموشدو. جبی اؤزونو حاکیم کیمی گؤروردو. دئمک اؤزوندن چیخمیشدی. جینی دره‌سیندن کئچنده اوزاقدان بوز آیی‌نی گؤردو. قیلینجینی سیییردی، آیینین کؤهولونه طرف آتی چاپدی. او زامان یئتیردی کی بوز آیی اؤزونو کؤهولون قارانلیغینا ساری چکمیشدی . شیرجبی دئدی:
– داها بوندان سونرا حاکیم نه یوخو گؤره‌جک، نه ده منی چاغیرتدیراجاق. ایندی سنی اؤلدوررم، جانیم بیر دفعه‌لیک قورتارار. آخی سنینله قیزیلی بؤلن کیمدیر. قیلینجی قینیندان چیخاریب آیی‌یا ساری هجومه کئچدی، آنجاق آیینین یانچاغین بیرآز چاپدی، سونرا آتینی سوروب گئتدی.
****
یاز گونلری‌نین بیر گونونده شیرجبی کئفی کؤک، داماغی چاغ، قاباغیندا عقاب چایی ائوین ائیوا‌نیندا اوتوروب نئیلی قلیانی قور-قور قورولدادیردی. بو آندا ائشیکده آت کیشنه‌مه سسی ائشیدیلدی. ایکی زیرپی، بوغو بورما جبی‌نی هایلاییردی. جبی ال-آیاغینی ییغیشدیریب تئز قاپی‌یا ساری یؤنلدی.
آتلی‌لار دئدی.
– بؤیوک حاکیم حؤکم ائدیب کی شیرجبی البه‌هل الینده کی ایشی بوراخیب، اؤزونو تئز سارایا یئتیرسین.
شیرجبی نین بوغازی بیچیلدی، دیزلری تیتره‌دی، رنگ آلدی، رنگ وئردی. اؤز-اؤزونه دوشوندو:
-هه داها بو دفعه اؤلوم منی گؤزله‌ییر، – دئدی. یا آیی منی اؤلدوره‌جک، یا حاکیم . من کی هئچ بیر شئی بیلمیرم. حاکیمه نه دئیه‌جه‌یم. اؤزومدن چیخیب آیی‌نی دا یارالا‌میشام. قارداشلیغیمیز داها پوزولوب. آتلی‌لاری یولا سالیب فیکیر ایچیندهه ائوه قاییتدی.
جبی آروادلا حالال-همت ائله‌ییب، صاباحیسی گون سحر تئزدن یولا دوشدو. گون اورتایا یاخین یئنه گلیب جینی دره سینده آیینین یوواسی‌نین قاباغیندان کئچنده، بیردن نریلتی سسینی ائشیتدی. جبی اؤز-اؤزونه دوشوندو داها قاچاق یولو یوخدور. عؤمرومون سونو چاتیب. دالدان بوز آیی اونو چاغیریردی. بوزآیی دئدی:
– ائله بیل حاکیم یوخودا گؤروب کی گؤیدن بوتون دونیا حاکیملری‌نین جمده‌یی یاغیر. سنی اولدورمک ایسته‌سه دئیرسن کی دونیا دوزله‌جک. داها صولح، امن آمانلیق، انسانلیق و قارداشلیق هر یئرده حؤکم سوره‌جک. داها گون تکجه سارایا یوخ، بلکه بوتون دونیایا چیخاجاق. هئچ کس بیر-بیری‌نین حاقینی یئمه‌یه‌جک. کوتله و دئمک بوتون جاماعات آغ گون گؤره‌جک. نه داوا اولاجاخ، نه ده قیلینج.
شیر جبی یئنه ده آیینین بو قدر دوشونجه‌سینه و آنلاغینا حئیرت ائله‌دی، بورادا کئچن دفعه شهردن قاییداندا اؤز داورانیشی یادینا دوشدو.
یولدا اؤز-اؤزونه دوشونوردو: -«معلوم اولان حاکیم چوخ اؤزون بیه‌نن و آخماق‌دیر. بیردن قیزیب-بیردن سویویور. اطرافیندا حیله‌گر، پاخیل‌لار و ایکی اوزلولر توپلانیبلار. البته اؤزو ده اونلاردان قالان دئییلدی. دئمک سارای قوللوقچولاری‌نین چوخو بو جور آداملار ایدی. قشون کوماندیرلری و گیزیرلر یاغلی دیللری ایله بو آخماق حاکیمین قیلیغینا گیرمیشدیلر، قاباغیندا ایکی قات اولوب دئییردیلر: عظمتلی حضرت یئر اوزونده سندن بؤیوک آدام یوخدور، آللاه سندن بؤیوک عالیم یاراتماییب، سن پیغمبرکیمی گله‌جه‌یی گؤرورسن، آللاه تعالی بیزیم عؤمروموزدن کسیب سنین عومرونون اوستونه قویسون.» بیر سؤزله حاکیمین اطرافینداکیلار اونو چوللاییب مینمیشدیلر.
جبی بئله فیکیرلرله سارایا داخیل اولدو، بو دفعه اوره‌یی بیرآز برک ایدی. بوز آیی دئدیگی کیمی حاکیمه دئدی. حاکیم جبی‌‌نین سؤزلرین ائشیدن کیمی کئفی دورولدو. گتیردی جبی‌یه او قده‌ر خلعت، قیزیل، قاش-داش وئردی کی گئتسین بوتون عؤمرو یئسین و کئفین چکسین.
شیر جبی سارای‌دان چیخیب قاییدیش باش، فیکیرلشه-فیکیرلشه یولا دوشوب ائوینه ساری گلیردی: -«هه بو آیی منه نه قده‌ر یاخشیلیق ائله‌دی. من هر دفعه اونا پیسلیکدن باشقا بیر شئی ائله‌مه‌میشم. بو بوز آیینین آچیق فیکیرلری‌نین کؤلگه‌سینده مال-دؤولته چاتمیشام. بو دفعه کی خلعته و قیزیل‌لارا احتیاجیم یوخدور. گلسنه، بو قیزیل‌لارین هامیسینی کیسه‌لریله آپاریم قویوم آیینین ائوی‌نین قاباغینا. اونا ووردوغوم یارادان اؤترو اونا یالواریم، بلکه قا‌نیندان کئچسین. اگر ایسته‌ییرسه، باشیما بیر قاپاز چالسین اؤلدورسون. تکی آروادیم و ائولادیم مندن سونرا راحات یاشاسینلار.»
جبی گون اورتایا یاخین جینی‌دره‌سینه داخیل اولدو. دیز چؤکوب بولاغدان سو ایچندن سونرا، بوتون قیزیل‌لاری گتیریب آیینین یوواسی‌نین آغزینا قویدو. سونرا آیی‌نی هایلادی، آنجاق هئچ یئردن آیینین سسی چیخمادی. ا‌ییلدی آیینین یوواسینا ساری، آما بیر کیمسه گؤرمه‌دی. ساغ الین قولاغی‌نین دیبینه آپاریب اوجادان آیی‌نی سسله‌دی، یئنه ده هئچ بیر سس گلمه‌دی. اضطرابلی هویوخموش حالدا تله‌سیک قالخدی دوزه؛ چوخ اوزاقلارداکی گؤی داغین یوخوشوندا آیی‌نی باشین آشاغا سالیب، تمکینله ساوالانا دوغرو گئتمه‌گینی گؤردو.
جبی دونوخموش کیمی آغیر-عذابلی فیکره دالدی. ائله بیل بیریسی اونون یاخاسیندان یاپیشیب مؤحکم سیلکه‌له‌میشدی. آیی‌یا قارشی کئچمیش بوتون داورانیشی کینو پرده‌سی کیمی گؤزونون اؤنونده جانلاندی. جبی سانکی ایچریدن داغیلمیشدی. اؤزونه، قیزیلا، حاکیمه کسگین نیفرتله باخیردی.
او سندیرلیه-سندیرلیه مقصدسیز کیمی یولونو داواملاییردی.
گونش گؤیون اورتاسیندا بولودلاری پارچالاییب قیزمار ایستیسینی ساچیردی.
1- «پئیران‌بوغدا»: یئرلی سؤز. مکه‌ده دئییلیر.
2- «پئنجه‌یش»: بیر نؤع چؤره‌ک. قالین گیرده تندیرده بیشیریلن چؤره‌ک. ال چؤره‌کی ده دئییلر)
