محمد قاضی “م. سمندر” (1334 – 15 تیر 1386)
محمد قاضی (م. سمندر) پارلاق اجتماعی شخصیت اولماق‌لا برابر هم ده ادبیاتیمیزین اونودولماز سیمالاریندان‌دیر. او، گؤرکملی شاعر، قدرتلی یازیچی، درین بیلیک‌لی تنقیدچی، قابیل ترجمه‌چی و گئنیش معلوماتا مالیک اولان فولکلور آراشدیریجی‌سی و توپلاییجی‌‌سی ایدی.
محمد، شرفلی عؤمورونو خالقیمیزین سعادتی و خوشبخت‌لییینه حصر ائتدی. او، حیاتیندا اؤزونو یوخ، همیشه خالقینی و اینسانلیغی دوشوندو. بو یولدا چتین‌لیک‌لره سینه گردی، هر بیر عذابا قاتلاشاراق، عدالت‌پرور و اینسان‌سئور بیر قلم صاحبی کیمی، آنا دیلیمیزین، میللی وارلیغیمیزین قوروجولاریندان اولدو. ادبیاتیمیزین چیچک‌لنمه‌سی و یوکسه‌لیشی اوغروندا الیندن گلنی اسیرگه‌مه‌دی..
1334-نجو گونش ایلی محمد سیف‌اله اوغلو قاضی‌زاده ممقانی، زحمت‌کش بیر عاییله‌ده ماماغاندا دونیایا گؤز آچدی. اوشاق‌لیقدان زحمت‌له، تلاش‌لا تانیش اولدو. یوخسول‌لوغون جایناغیندا سیخیلسا دا، چالیشقانلیغی، یئنیلمز ایراده‌سی و دؤنمز عزمی ایله بوتون بو چتین‌لیک‌لری یاریب کئچدی.
انقلاب‌دان سونرا نشر اولونان آنا دیللی مطبوعاتیمیزین آرتماسی ایله ده اونون ادبی- مطبوعاتی فعالییتی ده گرگین‌لشیر. محمد مطبوعاتیمیزین نشرینده یاخین‌دان اشتراک ائدیر. م. قاضی- م. سمندر- م.ق ماماغانلی- الف ممقانلی- م. ق و عبدالله گرگری و … امضالاری ایله اولدوز، یولداش، انقلاب یولوندا، یئنی یول، دده قورقود، اولکر، گونش، فروغ آزادی، عصر آزادی، آدینه، همشهری … کیمی نشریه‌لرده مقاله، شعر، حکایه، و… چاپ ائتدیریر. آذری مجله‌سی نشره باشلایان گوندن محمد قاضی او مجله‌نین گؤرکملی یازیچی‌سی و ثابت امکداشی اولور.
1386- نجی ایلین تیر آیی‌نین 15- ینده جمعه گونو اوتوموبیل قضاسیندا اودلار یوردونون سئویملی شاعیر اوغلو، ابدی اولاراق دونیایا گؤز یومور.
سئویملی شاعر و اجتماعی شخصیت محمد قاضی جیسمن سیرامیزدان کؤچسه ده، آنجاق اورکلریمیزده وفالی بیر دوست، خیرخواه بیر اینسان، و فداکار بیر یولداش کیمی یاشاماقدادیر. او، اوره‌یینی آمال و ایده‌آل‌لارینا حصر ائدن اینسان ایدی. ائل اوچون آغلایان، ائل اوچون گولن وطن‌داش یازیچی و شاعیر ایدی. اودور کی، هئچ واخت، هئچ زامان اونودولمایاجاق، اؤلمه‌یه‌جک‌دیر. نه قده‌ر گؤزل‌لیک، صداقت، خالق اوچون، اینسانلیق اوچون یانان اوره‌ک‌لر وار، نه قده‌ر صاباحا اومید وار، عدالته، آزادلیغا، صلحه محبّت و اینام وار، دئمک محمد قاضی‌‌نین ده اورادا ایشیق پایی واردیر. او، شعرلری، یازی‌لاری ایله اودلار دیاری‌‌نین، اوغول و قیزلاری‌نین اوره‌یینده یاشایاجاقدیر.
ابدی خاطره‌سینه عشق اولسون دئیه، سون شعرلریندن بیرینی عزیز اوخوجولارا تقدیم ائدیریک:
من اؤلنده/ محمد قاضی(م.سمندر)
من اؤلنده «پولاسمان»دا باسدیرین
سئویرم مزاریم او داغ دا اولسون
بیر قارا داش حجّارلارا کسدیرین
مزاریم اوستونده نیشانه قالسین
اولسا بیر فیدان دا، سؤیود، قره‌آغاج
اکین مزاریما قالسین یادگار.
قار یاغیش سیله‌جک بیلیرم بیر گون
او آغاج‌دان باشقا بوتون هر نه وار
سئویرم مزاریم دونه معبده
خیالسیز زائرلر، یانیما گله…
سئویرم مزاریم سیغیناق اولا
یولچولار، یورقون‌لار اوردا دینجله.
نه بیلیم بلکه ده بیر گون او مزار
مقدس ساییلدی آبیده اولدو،
اوزاق لاردان گلن ایتکین بیر غریب
اور‌ک مطلبینی بورادان آلدی
