حسین واحدی
غلامحسین ساعدی
چئویرن: حسین واحدی
ترجمه: حسین واحدی
سسلندیرن: حسین واحدی

جمعه گونودور. آتام نئچه دفترله نئچه قوجاق کاغیذ گتیریب، اؤز اؤنونده، اوتورما اوتاغیندا سره‌له‌ییب‌دیر. تاخجالار هزینه سند‌لری، چئشیدلی دفترلرله، ایداره ایشچی‌لری‌نین آیلیق لیسته‌لری ایله قالانیبدیر. آتام مالیه ایداره‌سینین موحاسیبی‌دیر. آنام دئیینه‌رک اوتاقدان ائیشیگه چیخیب، پیلله‌لرده اوتوروب، ایشاره ایله منی اؤز یانینا چاغیریر:

ـ‌ “گؤروسن نه خبردی؟ گؤروسن باشیما نه کول اله‌‌نیب، بودا جمعه‌لریمیزدن. آخیردا من گئتمه‌سم، بو یاشاییشدان قورتولمارام. بیلیرم گئجه یاریسینادک داوامی وار، یول گئتمه‌یین، دانیشمایین، او نه‌ییدی دوشدو؟ داها یاواش دانیش، منیم دفتریم هارادا؟… هله اوتاقلاری سوپورمه‌میشم. یئمک بیشیرمه‌مشیم. ترپنمک‌ده اولمور، دلی اولور، گل، گل باخ.”

ایکیمیزده، سینه-سینه پنجره آلتینا گئدیریک. آتام، اوتاغین یوخاری باشیندا، میتیل پتو اوستونه سره‌له‌نیب، گؤزل چال توکلرینی آلنینا تؤکوب، گؤزلوگونو بورونونا میندیریب، کؤینه‌گینین دوگمه‌لری آچیق‌دی، او آچیق یئردن، قفسه‌یه تای قابیرقالار همیشه‌دن داها دیک و داها برک گؤرونورلر.

نئچه بؤیوک دفتری بیر-بیرینین اوستونه دوزوب، ساغ- سولو‌ دا ایری کاغیذ باغلامالاری ایله قالانیب‌دیر. آما هئچ ایش ائتمه‌ییر. دیش‌لرین آراسینا بیر قلم قویوب، دقت ایله اوتاغین بیر بوجاغینا گؤز تیکیبدیر. آنام بیر داها باشلاییر:

-‌ “بودا اولدو ائو، بودا اولدو حیات، تانریم اؤلوم یوز دفعه بو حیات‌دان یاخشی‌دیر. بیرى یوخدو بو کیشی‌یه دئسین، بورا ایداره دئییل، ائودیر. نه‌دن بو قده‌ر اؤزونو اؤلدورورسن؟ باخ هله، باخ هله، پیشیگه تای گؤزون تیکیب او بوجاغا، ایندی باشلایار، یومولار، نئچه عدد کلله‌سینده قاتیشیب، آییرا بیلمه‌ییر.”

بو صحنه‌لردن یورولموشام، زور ایله آنامی پنجره باشیندان قیراغا چکیب، دینج سس ایله دئییرم:

-‌ “یاخشی دا آنا، هئچ ایش گؤرمک اولماز، دؤزومون اولمالیدیر، آز قالیر، ایکی ایلدن سونرا امکلی اولوب، بولارین هامیسیدا قورتولار، بیزده راحاتلاشاریق.

آنام ال‌چکن دئییل، دئیینیر، داها دؤزوموم قالماییب، پیلله‌لردن یوخاری چیخیرام، قوناق اوتاغینین قاپی‌سین آچیب یئرده اوزانیرام. باشیم گیجه‌لیر آز قالیر باییلام. اوز- اوز‌مده آتامین گنجلیک شکیلی دوواردان آسیلیب. بزکلى قیافه‌سی، یاناقلاری یاقلاشیق قالخیق، توک‌لری ایسه دارانمیش. من آتامین یاشینا چاتدیغیمدا نه قیافه ده اولاجاغیمی، خیال ائدیرم. بو اؤلو- وای بدنیم ایله. باشیمدا بیر زاد یئر ‌به یئر اولور، آتامین شکیلی، شکیل قابینین ایچینده جان تاپیر، قیافه‌سی ده‌ییشیر. آغزینین ایکی قیرناسیندا درین قیریش‌لار گؤرونور. توکلری قاریشیب، قاش- قاباق ساللاییر، اوزو بوزوشور. یاناقلاری باتیر، چیگین‌لر، چیگین‌لری یوخاری گئدیر، آغزی آچیلیب، بیرآن قوسماغا باشلاییر. حس ائدیرم، عجایب اوره‌ک بولانما تاپیر منى، قالخماق ایسته‌ییرم. شئح قوخوسو بورنوما دییب، دالیجا اوتورما اوتاغیندان آتامین باغیرتیسی. یوروش [حمله] باشلاییب.

تله‌سیک اؤزومو اوتورما اوتاغینا چاتدیریرام. آتام یالنیزدیر. غریبه اسیم-اسیم اسمه‌جه‌یه دوشوبدور.

– نه‌ییندی آتا؟ بیرزاد اولوب؟

– دوز دئییل، دوز چیخمیر. بو ایش‌ده بیر کلک وار.

– نه کله‌یی آتا؟

– بو دفترلرده هر نمنه یئربه یئر اولور.

– نه یئر به یئر اولور؟

– عدد ایله رقم. ایسته‌ییرسن نه یئر به یئر اولسون.

– نه ته‌هر یئر به یئر اولور.

– هامیسی قاریشقالارا تای یول گئدیرلر. قاریشیرلار. منی اله سالیب‌لار.

– آتا بئله بیرزاد مومکون دئییل.

– نئجه مومکون دئییل؟ اؤز گؤزلریم ایله گؤردوم، نئچه دنه دؤرد، دوققوز ایله بئش، توو ایله یئرلرین دییشدیلر.

– بو اؤنملی دئییل آتاجیم …

– اؤنملی دئییل؟ موفته یئییرسن، موفته دولانیرسان، سنه اؤنملی گؤرونمور.

– یورولوبسان آتا، بیر زاد …

– یورولوبسان نه‌دیر. بیلیرسن حئساب یالنیش چیخارسا نه حادثه‌سى چیخار، سن هئچ منیم سؤزومو باشا دوشورسن؟ بالاجا بیر فرق چیخسا بیلیرسن نه اولار؟ فرق نه ایله  برابردیر؟

– فرق همن فرقدیر.

– یوخ بوینو یوغون. فرق باشقا آنلامی یئیینتى‌دیر[اختلاس‌دیر]. فرق یعنی یئیینتى.

– یانی کیم یئیینتى ائدیب؟

– یانی من. شرف‌سیز، ناموس‌سوز آتان.

– سیزین پول ایله ایشینیز یوخدور کى.

– اوندا بو یازدیقلاریم نه‌دیر. بونلار پول دئییل!

– آخى پولون عددین اوغورلاماق اولماز کى.

– اوندا نه‌یی اوغورلاماق اولار؟

– پولون اؤزون.

– گئت ایتیل، سن نه باشا دوشورسن. رحمتلیک “دفتری” یادیندا دئییل؟

– نییه، یادیمدا.

– نه اوچون اؤزون اؤلدوردو؟

– بیلمیرم.

– بلی، بیلمه‌ییرسن. ائله بو فرق اوچون اؤزون اؤلدوردو.

– دوز ایش ائتمه‌ییب دیر.

– بلی، سیزلردن ائله بئله‌دیر. من‌ده اؤزومو اؤلدورنده ائله بونو دئیه‌جکسن.

– آخى نه‌دن اؤزونو اؤلدورمک؟

– جانیم، آدی پیس اولماقدان، آدی ‌پیس اولماقدان. خیال ائدیرسن نه دن قورخورام؟ پاسبان‌دان؟ یوخسا محکمه رئیسیندن، یادا زینداندان؟ یوخ آغا، فقط آدی‌پیس اولماق‌دان، آدیمین پیس اولماسیندان قورخورام.

– آتا آدین پیس اولماز،هامی سیزی تانیر، آرخایین اولون!

– ایره‌لى گلمز؟ ایره‌لى گلیب ایندی، بو آنا قده‌ر کى  قاباغا گلیب. بس نه‌دن بئله اولوب؟ نه‌دن هرنه قاتیشیب؟ نه‌دن هرنه بیر- بیره قاتیشیب؟ نه‌یه؟ جاوابلایا بیلرسن یوخسا یوخ؟ نییه لال اولدون؟ دیلین توتولدو؟ داها دئ گؤرک قئیرتسیز سببچی.

الینی هاوادا دولاندیردى، دفترلرین بیرینی توتدو. من اؤزومو اوتاغدان ائشیگه آتانادک، آغیر بیرزاد دالیمجا، برک بیر یوموراق قاپی‌یا دؤیدو.

گون‌اورتا ساعات ایکی ده، منله آنام دولاب‌دا ناهار یئییب، ائشیگه چیخیریق. آتامین غذاسى تاخچادا سویویوبدور، نه من، نه‌ده آنامین یئمک واختینی خاطیرلاتماغا جسارت یوخوموزدور. آتام باشینی قالدیریب، گؤزلوک آرخاسیندان منله آناما باخیر.

-‌ نه‌یینیزدیر؟ نه‌دن بئله‌جه منه باخیرسینیز؟

من آنام‌دان داها اوره‌کلی‌یم،  یاواشجا دئییرم:

– بیر زاد دئییل.

– نییه، چوخ زادلار وار. سیزلر بیلمه‌ییرسینیز.

– مومکوندور آتا.

– یوخ، مومکون دئییل، بیر دقیقه اؤنه گل.

اؤنه گئدیب، یانیندا اوْتوردوم. آتامین اؤنونده آچیق اولان دفتر، عددلرین سایسیز ستون‌لاری ایله دولودور. آتا، بارماغی ایله بیر عددی منه گؤسته‌ریر.

– بو نئچه‌دیر؟

– دوققوز!

– آما نئچه دقیقه بوندان اؤنجه یئددی ایدی.

– بو بیری نئچه‌دیر؟

– اوچ.

– دوغرودور، بو یئریندن ترپنمه‌ین تکجه رقم‌دیر.

– بو بیری.

– یئددی‌دیر.

– آلچاق شرفسیز. بونو گؤسترمه‌دن اؤنجه سگگیز ایدی.

– نئجه اولا بیلر؟

– یانی من یالان دئییرم؟ سگگیز ایدی دا.

– نئجه اولا بیلر؟ بلی؟

نئچه آن اوتاغین بیر بوجاغینا ساپلانیب سونرا سئوینج له!

– یاخشی بللی‌دیر، سگگیز ترسه دوشر اولار یئددی. یوخسا یوخ؟

یوموشاقجا جاوابینی وئریرم.

– بلی، دومبالاق آشیب یئددی اولا بیلر. دومبالاق، ترسینه.

– دوغرودور.

– آنجاق یئددی نه ایش ائتسه‌ده دوققوز اولا بیلمز، اولار؟

– نییه، اولا بیلر اولدوغو کیمی اوزانیب، بیر اولوب، اوندا باشینی اگیب، گیرده‌له‌نیب، دوققوز اولار.

برک بیر یوموروق بؤیرومه ده‌ییب، یئریمدن آتیلدیم.

– آخماق آدام، اؤزونو سه‌ری. اولا بیلمز. آنجاق من بو کلک‌دن باش چیخارتمالی‌یام. بلی، بو آرادا بیر غریبه سیرٌ واردیر. بیر جادو-مادو ایشده‌دیر.

آناما ساری قاییدیب، قُوْن‌دان[گؤز ببه‌گیندن] چیخمیش گؤزلر ایله اونا سانجیلیر. یاواشجا گؤزلوگون چیخاردیب، دفترین آراسینا  قویور.

– آرواد باخ گؤروم، بو ایش، سنین ایشین اولمایا؟

– نه دئییرسن کیشی، لاپ دلی اولدو ها!

– هه اؤز جانین اوچون، فیکر ائدیرم هامیسی سنین گوناهیندیر. نه ائدیب‌سن؟

– ال چک گئت ایشینه. ایندی هرنه‌یی منیم بویونوما ییخماق ایسته‌ییرسن؟

– نه‌یه بو ایشی ائدیم؟

– ایداره‌نین ایشی‌نی ائوه گتیرمه‌یم دئیه.

– آمان آللاه، داها نه‌لر ائشیتمه‌یه‌جه‌یم کى.

آیاغا قالخیب، تله‌سیک آنامین توک‌لریندن یاپیشیب، اوتاغین دؤوره‌سینده سوروتله‌ییر، هردن‌ بیر چیگین‌لرینین اورتاسیندان برک یومروق چالیر.

– اؤلدوره‌جه‌یم! اؤلدوره‌جه‌یم! گره‌ک دئیه‌سن، دوزونو دئ.

آجیقلا آرایا آتیلیرام. آنامی آتامین الیندن قورتاریرام. آنام اوجادان آغلایا- آغلایا دالبادال قارغیش ائدیر.

آنام چادیراسین گؤتوروب، قاپینی آچیب ائشیگه چیخدی. تله‌سیک آرخاسیجا قاچدیم. آنام آغلایا-آغلایا قاییدیب، پنجره‌دن حیطه ساللانان آتاما:

– سنی یاریمایاسان کیشی. یاخشی عؤمروموزون سونوندا بو قاری واختی امه‌ییمی اووجوما قویدون. فیکر ائدیرسن اسیر توتوبسان؟ گئدیرم قارداشیم ائوینه.

آتام اوجا سس‌له باغیردى:

-‌ هانسی قبیره گئدیرسن گئت، اؤله‌سن سنی، هرکیمسه ایداری ایشلرده موداخله ائدیرسه، گؤره‌جه‌یی بودور.

چالار ساعاتیمیز ۱۲ دفه زنگ چالیر. اوزه‌رینده‌کی ککیللی، اون‌ایکی  دؤنه آغزین آچیب یومور. قونشونون خوروزونون سس ایله ککیللی‌نین  سسی قاتیشیر. من قوناق اوتاغیندا اوتوروب، سیغار چکیردیم، بیر آن قاپی آچیلدی، آتام، چاشقین- چاشقین ایچه‌ری گیردی. اللرین دؤشونه قویوب، اؤنومده دیز چؤکور.

– “اجل حضرت‌لری! خاهیش ائدیرم، منیم سون مودافعه‌مه دقت ائده‌سینیز، من آجیناجاقلى[فلک وورموش] کارمنددن آرتیق بیر زاد دئییلم. بیر عؤمور، تام فداکارلیق‌لا، مالیه حئساب‌لارینی سال- چیخ ائتمیشم. آللاه شاهید‌دیر، بوگونه‌دک ان کیچیک خلاف ایش‌ده ائتمه‌میشم. ایندی‌یه‌دک منیم آیاغیم بورالارا چاتماییب‌دیر. من تام شرافت‌له یاشامیشام و یاشایاجاغام. بیلمه‌ییرم نه اولدو بئله دوروما دوشدوم. بیلیرم‌ده قانون کیمسه‌نی باغیشلاماز، عدالت هامینی توتاجاق، آنجاق بو دفعه، گوناه او قورخمالی آرواد ایله بوینو یوغون اوغلومدادیر کى بئله اولدو. من، جزا چکمک‌دن قورخوم یوخدور، فقط آبیرسیزلیق‌دان قورخورام. منی اوشاقلارینیزین باشینین تصدقی اولاراق بوراخین، قویمایین هر کیمسه‌نین یوخسا آلچاغین یانیندا آبیریم آرادان گئتسین. منیم آدیمی قزئته‌لرده یایمایین، من یازیغام، مین جوره یازیقلیق چکمیشم. آنجاق هئچواخت، آبیرسیز اولمامیشام. منی آبیرسیزائتمه‌یین. ریجا ائدیرم، ریجا ائدیرم، منیم تکلیفیمى بللی ائدین.”

منیم آیاقلاریمی قوجاقلاماق ایسته‌ییر، قالدیریرام. منیم آمرانه سسیم اوتاقدا دولاشیر:

– سیزین گوناهینیز یالنیز بیزیم امرلریمیزی  آپارماماغینیزدیر.

– من سهو ائلیرم. هرنه سیز بویورسانیز بیربه‌بیر ائده‌جه‌یم.

– بئله دیرسه، لاپ ایندی، بیر آسپرین حببی آتیب، راحاتجا یاتاجاقسینیز.

آتام باش اوستونه-باش اوستونه دئیه‌رک، اوتاقدان ائشیگه چیخدی. نئچه دقیقه‌دن سونرا سینه-‌سینه دهلیزه گیردیم. آتامین خورولتوسو اوتورما اوتاقیندان اوجالیب‌دیر، بللی اولمایان یئردن ایسه بیر ککیللی‌نین سسی قولاغا چاتیر.

غلامحسین ساعدی
چاپ

یک پاسخ

  1. من اصل داستان که به زبان فارسی هستش رو هم خوندم. واقعا این ترجمه زیبا دست مریزاد داره.
    پاینده باشید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آتامین یوخولاری

حسین واحدی
www.ishiq.net

آذربایجان ادبیات و اینجه‌صنعت سایتی

آتامین یوخولاری

حسین واحدی
www.ishiq.net

آذربایجان ادبیات و اینجه‌صنعت سایتی

آتامین یوخولاری

حسین واحدی
www.ishiq.net

آذربایجان ادبیات و اینجه‌صنعت سایتی