یازار: عزیزنسین
چئویرن: اسماعیل شیخلی
کؤچورن: علی آغ‌گونئیلی
سئویملی دوستوم ائششک آریسی!
من ائله بیلیردیم کی، داها باشیما گلن ایشلرین سونودور، اما سن دئمه گؤره‌جکلی گونلریم قاباقدایمیش. اینان کی، اؤلومدن گؤزونو قورخوتماق فیکیریم یوخدور. هئچ نه اویدورمور، هئچ نه شیشیرتمیرم. یوخسا بو دهشتلی اؤلومدن سؤز آچدیغیما گؤره قال قالیرام؟ منیم تاختالی کؤیدن سنه مکتوب یازماغیمین بیر مقصدی ده سنین اوره‌ییندن اؤلوم قورخوسونو‌سیلمکدیر. هامی بیلیرکی، بوتون یارانانلار اؤله‌جک؛ هئچ کیم هئچ واخت اؤلومدن یاخا قورتا بیلمه‌یه‌جک. بئله اولدوغو طرزده اؤلومدن قورخماغین نه معناسی وار؟ تاختالی کؤیدن یازدیغیم مکتوبلاری اوخویارکن اؤلومو مزه‌لی گولمه‌لی بیر گزینتی‌یه چیخماق کیمی باشا دوشه بیلرسن.
گلک مطلب اوسته. یولدا ماشینیمیزین سویو قورتاردی و موتور قیزدی. سو قاینادی؛ شهر کناریندا اولدوغوموزدان ماشینین ایچینده‌کی‌لر دوشوب سو دالینجا هره بیر طرفه داغیلدی. بیردن کؤمکچی:
– تاپدیم! دئیه قیشقیردی: بورادا گؤلمه چه وار.
قابلاری دولدوروب سو گتیردیلر، آما صؤحبتلریندن باشا دوشدوم کی گتیردیکلری سو دئییل، پالچیق‌دی. گؤلمه‌جه سویونو ماشینا تؤکن کیمی قایناماغا باشلادی. قاینار سودا پؤشلنن قورباغا بالالاری بوخارلا برابر هاوایا فیرلاندیلار.
بیر تهر بیر چشمه‌یه قدهر گله بیلدیک، سو گؤتوردوک. بیر آز گئتمیشدیک کی، بئنزین قورتاردی. بنزین تاپاندان سونرا ته‌یر بوراخدی. اونو دولدوردولار. یئنه بیر آز گئتمیشدیک کی ته‌یر پاتلادی. کؤمکلشیب یامادیلار. قالین ـ قالین کیتابلار یازیلاسی ماجرالاردان سونرا نهایت آن یاخین بیر خسته‌خانایا گلدیییمیز زامان گئجه یاری‌دان گئچمیشدی. خسته‌خانادا نه قد‌ر آختاردیلارسا، نوبتچی حکیمی تاپا بیلمه‌دیلر. یارالی ایله منی یئره داشین اوستونه یاناشی اوزاتمیشدیلار. طب باجیسی فاصله‌سیز قان ایتیرن یارالی‌یا باخدی:
– بو نه واخت یارالانیب ؟ ـ دئیه سوروشدو.
بو سؤزلری ائشیدن شوفئر یارالی‌یا کؤمک ائده‌جک‌لرینی ظن ائدیب سئویندی:
– گون اورتادان اول، دئیه جاواب وئردی.
– بس ایندیه قد‌ر نییه گؤزله‌میسینیز؟
– کیم گؤزله‌ییب؟ سحردن یوللارداییق. دئیه، شوفئر جاواب وئردی.
– بو زاماندا کیمین تله‌سیک ایشی وارسا گره‌گ ماشینا مینمه‌سین.
طب باجیسی:
– بو آدامین قانی ائله سحردن بری بئله‌جه آخیرمی؟ ـ دئیه سوروشدو
– بلی ـ دئیه ـ شوفئر جاواب وئردی.
طب باجیسی قادینلارا خاص اولان بیر طرزده بارماقلارینی ایستولا ووروب، کنارا توپوردو.
– ماشاالله گؤز دیمه‌سین کیشی‌نین نه چوخ قانی واریمیش.
خسته‌خانادا نوبتچی حکیم تاپیلمادیغینا گؤره یارالی‌یا هئچ بیر کؤمک گؤسترمه‌دیلر. باشقا خسته‌خانایا گئتدیک. یارالی‌نین بختی وارمیش. بیر ساعات آختاریشدان سونرا نوبتچی حکیمی تاپا بیلدیلر. یازیق حکیم یارالینی معاینه ائتدیکدن سونرا بوینونو بوکدو:
– واللاه بو یازیغا هئچ بیر کؤمه‌ییم دیمه‌یه‌جک. خسته‌خانامیزدا نه قانی ساخلایان، نه ده آخیدا بیلن درمان وار. آسپرین وکیندن باشقا شئییمیز یوخدو، ایسته‌ییر‌سینیز وئریم لازیم اولار.
شوفئر سؤیله دی:
– کیشی گؤزوموزون قاباغیندا اؤلور…هئچ اولماسا تعجیلی یاردیم خسته‌خانایا چاتدیرا بیلسئیدیک یاخشی اولاردی؛ اؤلنده ده اورادا اؤلردی.
– یا اورا یا بورا، نه فر قی وار؟ ــ دئیه حکیم اونا جاواب وئردی.
– هئچ اولماسا اورادا داها راحات اؤلردی.ـ دئدی
– نه واخت یارالانیب؟
– گون اورتادان اول.
– او واختدان بونون قانی بئله‌جه آخیر؟
– یوخ. بیر ساعات بوندان اول قانی داها چوخ آخیردی. قانی آخا ـ آخا آزالدیغیندان ایندی اولکی قدهر آخمیر.
بو حکیم ده باشقالاری کیمی:
– ماشاالله نه چوخ قانی وارمیش. دئدی. بورادان دا باشقا خسته‌خانایا گئتدیک. تاکسی شوفئری آخیردا بلدییه خسته‌خاناسیندان پولونو آلا بیله‌جه‌یینه اومید ائتدیییندن بیزدن ال چکمیردی. خسته‌خانالاردا اؤلو قبول ائتمه‌دیک‌لریندن منی ده اؤزلری ایله بورادان اورا، اورادان بورایا سورویوردولر. بو دفعه یارالی‌نین بختی گتیردی. خسته‌خانادا نوبتچی حکیم طب باجیسی و لازیم اولان درمانلار تاپیلدی. حتی نوبتچی حکیم:
– بونلارین اوچونو بیر یئرده تاپماق چوخ چتین ایشدیر، اما‌سیز خوش بیر ساعات دا بورایا گلیبسینیز، دئدی.
یارالینی معاینه ائتمه‌دن اول اونون کیملییینی آیدینلاشدیرماق اوچون دفترخانا مودورونو آختاردیلار، آما تاپا بیلمه‌دیلر. شوفئر اونلاری باشا سالماغا باشلادی:
– کیشی اؤلور، اونو جراحییه اوتاغینا آپارین، دردینه بیر علاج ائله‌یین، سونرا مشخصاتینی یازارسینیز.
حکیمین اونا آجیغی توتدو:
– یارالی‌نین مشخصاتی بللی اولمالی‌دیر، یوخسا هئچ کس اونا الینی ده وورا بیلمز. درمانلارین کیمه صرف ائدیلدیینی بیلمه‌سک بیزی اوغورلوقدا تقصیرلندیررلر.
– بئله بیلسئدیک، یارالینی لاپ دالیمیزدا ایلک یاردیم خسته‌خاناسینا آپاراردیق.
ائله بو واخت مشخصات یازان مامور یاتماق اوچون اؤز ائویندن خسته‌خانایا گلدی. اؤز ایشیندن زهله‌سی گئده‌ن آدام‌لار کیمی آغیر ـ آغیر یازی ماساسی‌نین آرخاسیندا اوتوردو. تنبلجه‌سینه قلمی الینه آلدی. عئینه‌یینی گؤزونه تاخدی. سئوال ـ جاوابا باشلادی:
– یارالی‌نین آدی؟
شوفئر:
– نه بیلیم آغا ـ دئدی ـ من بلدییه اداره‌سی‌نین تعجیلی یاردیم ماشینی‌نین شوفئری‌یم. بو آدامی ماشین ازمیشدی، من ده یولدان گؤتوردوم. یولدا ماشین خاراب اولدو؛ سحردن یوللارداییق. ایندی بورایا گلیب چیخمیشیق.
مامور:
– لاپ یاخشی، لاپ یاخشی ـ دئیه سؤزونه داوام ائتدی ـ یازاریق کی، شخصیتینی آیدینلاشدیرا بیلمه‌دیک والسلام، شوت تامام.
کؤمکچی شوفئردن سوروشدو:
– آغا سحردن ائله بوندان اؤتری‌می بوا‌ذیت‌لری چکیردیک ؟
نوبتچی حکیم اونلارین سؤزونو کسدی:
– هر شئی قایداسیندادیر، اما یارالی‌یا کؤمک ائده بیلمیه‌جه‌ییک. گره‌گ خسته‌نین اولجه عکسینی گؤتورک، عکس گؤتورن دزگاه ایسه ایشله میر. عکس اولماسا هئچ بیر ایش گؤره بیلمه‌ریک.
– مادام کی، عکس گؤتورن یوخ ایدی، بس نییه بو قدهر واختیمیزی آلدینیز؟
طب باجیسی جاواب وئردی:
– مشخصات باشقا شئی‌دیر. معالجه باشقا، هر آی خسته‌خانامیزا گلن خسته‌لرین سیاهیسینی ناظیرلییه گؤندریریک. اگر مشخصات یازیلماسا سیاهی توتا بیلمه‌ریک. سیاهی اولماسا ایلین اخیریندا خسته‌خانامیزا نه قدهر آدامین مراجعت ائتدییینی ده بیلمه‌ریک.
مشخصات یازان ماموردا دیللندی:
– خسته‌خانامیزین عکس سالان دزگاهی ایشله‌میر، اما مشخصات یازان ایشیمیز چوخ قایداسیندادیر.
تعجیلی یاردیم ماشینی‌نین شوفئری اوزونو تاکسی شوفئرینه دوتدو:
– آرخاداش ـ دئدی ـ هر حالدا سن بو یارالی‌نین بیر قوهومونو تاپیب، زحمت حاقینی اوندان آلاجاقسان. بیزی سحردن بری، بو خسته‌خانادان او بیری خسته‌خانایا گتیریبسن، آللاه عؤمورونو اوزون ائله‌سین؛ ایندی گل یاخشیلیغی آخیرا قدهر ائله، بیزی تعجیلی یاردیم خسته‌خاناسینا آپار.
– – من یارالی‌نین قوهومونو هاردان تاپاجام، جانیم پولومو وئرین.
– آرخایین اول ائله بیل پول جیبینده‌دیر.
تاکسی‌نین شوفئری سئوینه ـ سئوینه ماشینی سوردو:
– سحردن بری خسته‌خانالاری گزیریک. گاه حکیم تاپیلمیر، گاه طب باجیسی. حکیم‌له طب باجیسی تاپیلاندا درمان تاپیلمیر. بونلاری تاپاندا عکس سالان دزگاهی اولمور. عکس سالان دزگاه اولاندا دا خاراب چیخیب ایشله‌میر.
– تعجیلی یاردیم خسته‌خاناسیندا گویا بونالرین هامیسی اولاجاق؟
– تاپیلار، بونلارین هئچ بیری تاپیلماسادا یارالی‌نین قانینی کسمک اوچون بیر پارچا ایپ ملحفه، چیت تاپارلار. یارالی‌نین آخان یئرینی سارییب لاپ یارالینی بوغوب اؤلدوررلر، آما قویمازلار داها قانی آخسین.
تاکسی شوفئری جاواب وئردی:
منی ماشینین پولو او قدهر ماراقلاندیرمیر. اگر سایغاجی آچسایدیق ایکی یوز لیره یازاردی. من هر شئی بیلمک ایسته‌ین آدام‌سیزی سحردن بری بیر خسته‌خانادان او بیرینه آپارماقدا دا بیرجه مقصدیم وار. بیلمک ایسته‌ییرم، گؤره سن ائله بیر خسته‌خانا تاپاجاییق‌می کی اورادا هم حکیم اولسون، هم طب باجیسی، هم عکس سالان دزگاه، همده داوا درمان، یوخسا چوخدان سیزی ماشیندان دوشور‌ر و چیخیب گئده‌ردیم.
ایلک یاریم خسته‌خاناسینا گلدیک. ماشینین ایچینه قان آخماسین دئیه آیاقلاری پنجره‌دن باییرا چیخاریلمیش یارالینی اولجه آشاغی ائندیردیلر، آما منی یاددان چیخاردیب یوک یئرینده قویدولار. نه ائده بیلردیم؟ «من بورادایام » دئیه باغیرسام دا اؤلو اولدوغومدان سسیمی ائشیدمزدیلر.
من نه ائده‌جه‌ییمی دوشونوردوم. یارالینی دا یئنیجه خره‌یه قویموشدولار. ائله بو واخت گورولتو قوپدو، سیغنال‌لار وئریلدی، سیرئنا ویییلدادی. یوکلویون آرالی قاپاغینی بیر آزجا قالدیریب نظره چارپمادان باخدیم. گلن‌لر پلیس ماشین‌لاری ایدی. چاتان کیمی ماشیندان تؤکولموش پلیس‌لر خره‌یی دؤره‌یه آلدیلار. پلیس‌لردن بیری:
– ترپنمه ییـن! ـ دئیه ــ باغیردی.
باشقاسی:
– قیمیلدانمایین ! ـ دئدی.
اوچونجوسو:
– اللر یوخاری ! دئیه قیشقیردی.
خره‌یی آپارانلار اللرینی یوخاری قالدیراندا خرک یئره دوشدو و یارالی بیرده یارالاندی.
موحاصیره‌یه آلینمیشدیق. بیزی احاطه ائدنلردن بیری:
– آخیرکی عدالتین پنجه‌سینه کئچدینیز! ـ دئدی.
– نه زامان کئچمیشیک عدالتین پنجه‌سینه ؟ ـ دئیه شوفئر سوروشدو.
پلیس رئییسی اونون اوستونه قیشقیردی:
– تئز اولون گؤسترین گؤره‌ک کسدیینیز قاطیر هاردادیز:
شوفئر:
– هانسی قاطیر، نه قاطیر؟ ـــ دئیه ککله‌دی.
– – قاطیر، آت، یادا ائششک، نه فرقی وار، بیز سیزی هاچاندی ایزله‌ییریک. قانین ایزینه دوشوب گلدیک و آخیرکی تاپدیق. استامبولون بوتون کوچه‌لرینی قانا بولامیسینیز. دئمک کی قاطیرلاری، ائششک‌لری کسیب استامبولدا قوزو اتی یئرینه جاماعاتا ساتان سیز‌سینیز.
شوفئر:
– نه قاطیر، نه آت، نه ائششک جانیم، واللاه انسان…
– نه؟ انسان؟ وای جاناوارلار!
مسله‌نی پلیس رئییسینه باشا سالدیلار. او ساکیتلشدی و:
– ماشاللاه آدامدا دا بو قدهر قان اولارمیش! ـ دئدی.
مملکتده کی حیات طرزی‌نین یوکسکلییین ثوبوت ائده‌ن بو نمونه‌وی وطنداشیمیزی خره‌یه قویوب ایچری آپارارکن پلیس رئییسی دسته‌سینه مراجعت ائتدی:
– بورایا قدهر گلمیشیک، الی بوش قاییدا بیلمه‌ریک. گره‌گ بیر ایش گؤره‌ک، تئز اولون ماشینی آختارین!
آختاردیلار و یوک یئرینده بیر اؤلونون اولدوغونو گؤردولر.
– بو نه‌دیر؟ ـ دئیه سوروشدولار.
– گؤرورسونوز اؤلودور. اما چوخ بدبخت اؤلویموش. باشیمیزا بوتون بلالار اونون اوجباتیندان گلدی.
یارالینی باشقا یئره گؤتوردولر. بئله‌لیک‌له یولداشلاریمدان آیری دوشدوم. منیم اؤلو اولدوغومو یقین ائتدیکدن سونرا یوماغا گؤندرمک اوچون خسته‌خانانین بیر زیرزمیسینه آتدیلار. ماشین منی ائله یورموشدوکی، داش دؤشه‌مه‌نین اوستونه دوشن کیمی یوخویا گئتدیم.
آه سئویملی ائششک آریسی!
اگر بیر آزاجیق عاغلین اولسا «دونیادان بئزمیشم» دئیه اؤلمه‌یه چالیشما. باشیما گلن‌لری اونا گؤره یازیرام کی، اوگؤزه‌ل دونیادا قال و یاشاماغین لذتینی گؤر. سنین ـ منیم کیمی‌سینه یاشاماق چتین‌دیر، آما هر حالدا گؤزه‌ل‌دیر.
سالام‌لار، احترام‌لار.
اؤلموش ائششک آریسی
*بو داستان بوندان اؤنجه، ۱۳۸۴جی ایل آذری فصلنامه‌سینین ۱۰نجی نومره‌سینده ده یاییلیبدبر
