قبریستانلیقدا ازدحامدیر. اؤلونو مزارا تاپشیرماغا ییغیشیبلار. اؤله‌نین کیم اولدوغونو بیلمیرم، آنجاق اینسانلارین آخینیندان بللی‌دیر، اؤلن تانینمیش آدام‌دیر. آرادا دوست-تانیشلاریمی گؤرورم. یاخینلاشیب، سالاملاشیرام. سایمازیانا مندن اؤتوشورلر. گول چلنگلری مزارلیقدا اولان سکی‌نین اؤن یئرینده گؤز اوخشاییر. «نه گؤزل چلنگلردیر…»
قادینلارین احاطه‌سینده، آروادیمی و باجیلاریمی گؤرورم. «اونلارین بورادا نه ایشی؟» یاد قادینلارین احاطه‌سینده اولدوقلاری اوچون اونلارا یاخینلاشمیرام. بوتون جاماعات آیاق اوسته دیر. ایکی-اوچ، اوچ-دؤرد صحبتله‌شیرلر. «یقین اؤلن ایمکانلی و وارلی آدام اولوب، هله گؤر گول چلنگلرینه نقدر پول وئریلیب…».
نئچه جاوان سکی‌نین اوستوندن آشاغی-یوخاری حرکت ائدیرلر. سکی‌نین اورتاسینا دانیشیق ماساسی و ماسانین اوستونه قرنفیل بوکئتی و میکروفون قویورلار. سس آرتیران جهازلاری دا دانیشیق ماساسیندان ایکی آددیم کناردا، ساغ و سول طرفده یئرلشدیریرلر. «یوخ!.. اؤلن هر کیمسه، تانینمیش و قابلیتلی اینسان اولوب! من نییه بو آدامی تانیمامیشام. من نئجه بورا گلمیشم؟ اؤله‌نین کیم اولدوغونو بیلمیرمسه، منیم بورادا نه ایشیم؟»
اطرافا بویلانیرام. آرا-بیر گلنلر ده وار. «اودور با منیم دوستوم…» دوستلاریم چوخ اولوب، آنجاق منه صادیق قالان و آرخا دوران بیریسی، او اولوب. اجتماعی یئرلره و ادبی ییغینجاقلارا بیر یئرده گئتمیشیک. توی-نیشان و یاس مراسیملرینده بیر یئرده اولموشوق. «بس ایندی مندن خبرسیز نییه بورادادیر… اوندان سوروشوم. یقین اؤله‌نین کیم اولدوغونو منه دئیر…» اونا یاخینلاشیرام. ائله‌بیل منی گؤرمور. اورتاق دوستلاریمیزلا مباحثه‌ده‌دیر. کئچیب آرخادان چیینلرینه توخونورام. اللریمین تماسینی دویمور. قولوندان یاپیشیرام. بارماقلاریم هاوانی ایچینه آلیر. «بو نئجه اولان ایشدیر…» وار گوجومله چیغیریرام: «بو منم!.. نییه منی سایمیرسان؟ هر یئره بیر یئرده گئتمیشیک، منه نییه خبر ائله‌مه‌میسن؟!.» سانکی سسیمی ائشیتمیر. منه طرف هئچ گؤز اوجو ایله ده باخمیر. دوستلارلا شیرین صحبت ائدیر. اونونلا صحبت ائدنلرده منی سایمیرلار. «دلی اولماغیما آز قالیب.»
کناردان ازدحامین اورتاسینا، سکی ایله اوز به اوز اوتوراجاقلار گتیریرلر. اوجا بوی، اورتا یاشلی بیر کیشی آرالیقی بوشالتماغا سسله‌ییر:
– خانیملار و جنابلار… لطفن آرانی بوشالدین. اجازه وئرین اوشاقلار ایشلرینی راحات گؤرسونلر.
دقتله اوتوراجاقلاری سیرایا دوزورلر. هارداسا ایکی یوز، بلکه ده اوچ یوزه یاخین اوتوراجاق، ایکی سیرا و هر سیرا دا آلتی اوتوراجاق قویورلار. امللی-باشلی آچیق هاوادا زال یارانیر. اورتا یاشلی یئنی دن جاماعاتا مراجعت ائدیر:
– خانیملار و جنابلار… بویورون اوتوراجاقلاردا ایلشین…
اینسانلار اوتوراجاقلارا یاخینلاشیب و یئرلرینی توتورلار. گلنلرین سایی اوتوراجاقلاردان قات-قات آرتیق اولدوغوندان کناردا آیاق اوسته دورماق مجبوریتینده اولورلار. منی سایان یوخدور. ائله‌بیل هئچ بورادا یوخام. اؤزوندن کوسن اینسانا تای بیر چینار آغاجی‌نین گؤوده‌سینه سؤیکه‌نیب، کناردان مراسیمی ایزله‌مه‌یه باشلاییرام.
همن او اورتا یاشلی کیشی، تریبون آرخاسینا کئچیب، میکروفون دالیندان مراجعت ائدیر:
– خانیملار و جنابلار… بو آندان تدبیری آچیق اعلان ائدیرم. حؤرمتلی رسّامیمیز جناب «ب»دان خواهیش ائدیرم، پورترئتی گتیریب، زالا قویسون.
جناب «ب» جاماعاتی یارا-یارا پیلله‌لردن سکی‌یه قالخیر و اللرینی باغرینا باساراق جاماعاتا باش اَییر. ایکی جاوان اوغلان، اوستو قیرمیزی مخمر پارچاسی ایلا اؤرتولموش پورترئتین ایکی طرفیندن توتاراق اونون آرخاسینجا سکی‌یه قالخیب و پورترئتی تریبون ماساسی‌نین اؤنونه، اینسانلار اوتوران سمته، گول چلنگلری‌نین اورتاسینا قویورلار. اورتا یاشلی میکروفون آرخاسیندان:
– دوستلار… زحمت چکیب گلدیینیز اوچون، هامینیزا تشکر ائدیرم. خواهیش ائدیرم، آلقیش و ال چالماقدان امتناع ائتمکله اولدوغوموز یئرین حؤرمتینی ساخلایاق و تدبیریمیزین گئدیشاتینا شرایط یاراداق. بورادان هامینیزدان تشکر ائدیب و پورترئتین اؤرتویونون گؤتورولمه‌سینی ایستردیم.
یئنی-یئتمه بیر اوغلان، اؤنجه‌دن اؤیردیلمیش بیر اوصوللا، زالا باش اَیه‌رک و متانتله اؤرتویو پورترئتین اوزریندن گؤتوروب، سکی‌دن ائنیب، جاماعاتین ایچینده گؤزدن ایتیر. آلقیش صداسی اطرافا یاییلیر. اورتایاشلی تریبون آرخاسیندان:
– خواهیش ائدیرم، اولدوغوموز یئرین هارا اولدوغونو اونوتمایین….
«… آهوو… بو منیم شکیلیم‌دیر… گؤر نه گؤزل ایشله‌نیب! بلکه مندن خبرسیز منه یوبلئی توتوبلار. منی سورپرایز ائتمک ایسته‌ییرلرمیش… آنجاق بس بورادا نییه؟ شهرده زال یوخ ایدی؟!.»
– دوستلار… بو گون بورادا اولانلارلا برابر بوتون اؤلکه یاس ایچینده‌دیر. من بو مجلیس ده اولانلار طرفیندن بوتون اؤلکه‌یه باش ساغلیغی وئره‌رک، مرحومون عائله‌سینه تسلیت دئییرم.
«… آی داد… ائله‌بیل اؤلن من ایمیشم. من اؤلموشمسه، بس نه اوچون بورادایام. ایندی گرگ من کفنده، قبیر ایچینده اولاردیم…»
تریبون آرخاسیندا اولان، اطرافا گؤز گزدیررک:
– دوستلار… بو ضایعه هامیمیزی کدرلندیریب، عمومیتله مدنی حیاتیمیزی غم و کدره سوروکله‌ییب، اونو ایتیردیکده بیر اینسان یوخ، کیملیک، دوشونجه و معارفچیلییمیزی ایتیرمیشیک. بلکه نئچه ایلده یاشاسایدی، اونون اثرلری و یازیلاری، جاوان یازار و ادیبلره یول گؤسترجیسی اولاردی، اونوتمایاق کی بو گونوموزه قدر اونون یارارلی اثرلری، ادبیات و معارفیمزده ایللرله گوندمده اولان اثرلر سیراسیندا یئر توتاجاق. دوستلار… اجازه‌نیزله مرحومون یاخین دوستو، عؤمور بویو اونون اثرلری‌نین ایلک اوخوجوسو و مرحومون ادبی اثرلرینی یاراتماغا امکان یارادان جناب فلانکسی تریبون آرخاسینا دعوت ائدیرم. تریبون آرخاسینا گلنلردن خواهیش ائدیرم واختین آزلیغینی نظره آلاراق قیسا و ییغجام شکیلده اورک سؤزلرینی پایلاشسینلار. بویورون…
ازدحامدا سکوت یاراندی. بوتون اورادا اولانلارین باخیشی سکی‌یه دیکیلدی. قالین بوغلو بیریسی کناردان سکی‌یه طرف آدیملاییب، پلله‌لری قالخاراق، بوغونو سیغاللاییب، ایره‌لی‌له‌دی. تریبون آرخاسیندا یئر توتدوقدان سونرا میکروفونا طرف اَییلرک:
– بوتون بورادا اولانلارا، مرحومون یاخین دوست و قوهوم-اقره‌بالارینا باش ساغلیغی وئریب، تسلیت دئییرم. بؤیوک بیر وارلیغی الدن وئردییمیز اوچون هامیمیز ماتم ایچینده‌ییک. مرحومون یاخین دوست و یولداشی اولدوغوم اوچون همیشه اونونلا فخر دویموشام. اونون روحونون قارشیسیندا باش اَیَرک، بوتون ملّتمیزه تسلیت دئییرم. اونون اثرلری آرتیق سرحدلردن کناردا، قونشو اؤلکه‌لرده یاییلیب و اوخوجو رغبتینی منیمسه‌ییب، ادبی مسابقه‌لرده اودول قازانمیشدیر. او همیشه ملّتی اوچون یاشاییب و یاراتدی. ایندی آرامیزدان کؤچسه‌ده، اثرلری همیشه بیزیمله اولوب و گنج ادبیاتچی‌لاریمیزین ماراق دایره‌سینده اولاجاق. او، اؤلمزدیر… دنیا واردیرسا، او دا اثرلری ایله یاشایاجاق… روحو شاد و یولو داواملی اولسون. –دئییب، تریبونو ترک ائتدی.
«آهوو… بو کی، منیم یاریلاریمی پیسله‌ییب، اونون-بونون یازیلاریندان گؤتوروب، اثر آدی ایلا جاماعاتا سیرییر. –دئییردی. نئجه اولدو بیر گئجه‌ده بو قدر فیکریندن دؤندو…» سکی‌دن دوشر-دوشمز اونا یاخینلاشیرام: « اَیه سن نه آغ گؤز آدامسان؟ دونه‌نه کیمی منی تخریب ائدیردین، منیم یازیلاریمی اوغورلوق حسابلاییردین، نه اولدو، بیردن-بیره منیم یازیلاریمی مؤهورله‌ییب، اونلاری اثر آدلاندیریرسان؟» ائله‌بیل سسمی ائشیتمیر، منی گؤرمور. سایمازیانا مندن اوزاقلاشیب، کناردا توپلاشان بیر دسته‌یه طرف گئدیر.
آرا-بیر اینسانلاردان قالخیر و تریبون آرخاسیندا، او کی وار مندن تعریفله‌ییب، خوش سؤزلر و شعرلر سؤیله‌ییرلر. حتی سازلا ماهنی اوخویاندا اولدو. سوندا ساریشین بیر خانیم تریبون آرخاسینا کئچدی. عمللی-باشلی اوز-گؤزونه یئتیشیب، تاخدیغی صنعی کیپریکلری کناردان هر کس‌ده ماراق اویادیردی. ال تلفونوندان دنیانین وفاسیزلیغی حاقدا شعرینی اوخویوب، آشاغی ائندی.
بو زامان اؤزومده بیلمه‌دن آروادیمین یانیندا دایانمیشدیم. آروادیم اوز-گؤزونو تورشوداراق، «گورباگور!.. ایندی بیلدیم گئجه‌لر صبحه‌ کیمی کیمینله تلفوندا یازیشیردین. هله آرادا گئجه‌لرده سحره یاخین گلردین. بونلارین هامیسی بو عفریته ایله باغلی ایمیش…» دوداق‌آلتی میزیلدانیردی.
اؤزومو ساخلایا بیلمیرم: « آی آرواد!.. والله-بالله… من بو قادینی تانیمیرام. سنین ده الینه یاخشی فورصت دوشدو. بهتان وورماغا، دلیل-ثبوت کیمی بو قادینی منیم گؤزومه سوخما!.. من نه بیلیم بو کیمدیر. بلکه‌ده او منی تانییر، آنجاق من اونو هئچ واخت-هئچ یئرده خاطیرلامیرام. انصافین اولسون نه‌قدر شر-بهتان وورسان دوزرم، آنجاق بونا یوخ!!! اینان کی من بونو تانیمیرام…»
****
پنجره‌دن اوتاغا آغیمسوو ایشیق دوشور. اطرافی دینشه‌دیکدن، یاتاقدا اولدوغومو آنلادیم. مطبخه گئدیب، بیر استکان سو ایچدیم. پنجره‌نی آچیب، سیگارت یاندیردیم. مطبخین پنجره‌سینده اولدوزلار سایریشیردی. دان یئری سؤکولوردو… اؤلمک ایسته‌ییردیم…
۱۴۰۱-نجی ایل آذر آیی-کرج