داها آرخایین‌لیق اوچون، اللی مئتیر!
مرتضی مجدفر
او یوخودان اویانارکن، هامی یاتمیشدی. ائله گئجه‌دن، ساعاتین زنگینی آلتی یاریما قورموشدو، آنجاق هله ساعاتین زنگی‌نین چالینماسینا ایکی ساعاتدان آرتیق قالارکن، یوخودان اویانمیشدی. پاییزگئجه‌سی‌نین سحره چاتمیش آیاز شاختاسی ایله قارانلیق، اونو چوخ اینجیدیردی، آنجاق وسیله‌لرین گؤتوروب، یولا دوشدو. وسیله‌لر دئدیکده ایسه، بیر بالاجا چکیج ایله بؤیوک تیکینتیلیکلرده ایشله‌دیلن بیر مئتیر پارچا‌سیندان عیبارت ایدیلر.
ایکی اوچ گئجه قاباقدان، نه ایش گؤره بیله‌جه‌یینی، نئچه دؤنه، اؤزو ایله آراشدیرمیشدی. دونن سحر، سون دفعه اولاراق، بیر داها قرارلارینی، اؤز فیکرینده ایضاح‌لادی و بو آغیر ایشه حاضیرلانماسینی سونا چاتدیردی. اؤزو ایله چکیج ده گتیرمه‌سئیدی، اولا بیلردی، آنجاق داها آرخایین‌لیق اوچون، چکیج آپارماسین صلاحلی بیلدی.
کیچیک ائوین‌دن اوزاقلاشدی. قادینی ایله ایکی کیچیک یاشلی اوشاغی، ائودن چیخماغینی بیلمه‌دیلر، یوخسا تعجب‌لَنردیلر. او، هر گون سحر، ساعات یئددی‌ده، ائودن چیخاردی. او ساعاتدا، بیر کیمسه‌نین یوخودان اویانماماسینا امین ایدی. قورخو بوتون ووجودونو بوروموشدو، آنجاق دوشوندویو بو ایدی:«نهایت بیر ساعاتا کیمی، ایشیمی گؤروب، قاییدیب، یئریمده یاتارام. سونرا هر گون‌کو کیمی ساعات آلتی یاریم‌دا یوخودان اویانیب، ساعات یئددی‌ده ائودن چیخارام ائشییه. بئله‌لیکله آرواد اوشاغیم، هله هاوا ایشیقلانمامیشدان هارادا اولماغیمی بیلمزلر!»
چوخ بیر آز یول گئتدیکدن سونرا، ایستی جانینا دولدو. ایره‌لی‌لشدیکجه، قورخوسو دا تؤکولوردو. ایسته‌دییی یئرین یاخینلیغینا آرتیق بیر نئچه آددیم قالمامیشدی. آددیم‌لارین گوج ایله گؤتوروردو:«نهایت بو دا بیر جور چؤره‌ک چیخارتماقدی دا. قورخوم، ایسترئسیم وار کی وار. یا گرک قورخوب گئرییه چکیلم، یوخسا بیر ایش گؤرمه‌لییم!»
نظرده توتدوغو بؤیوک بینا، اوزاقدان گؤرونوردو. ساعات تخمینن دؤرد اولموشدو. دئمک اولار کوچه‌نین اوچ، یوخسا دؤرد لامپیندان باشقا، آیری یئرین لامپی ایشیق ساچمیردی. بو اونا داها اوره‌ک‌دیره‌ک وئریردی.
دونن فیکرینی، گیزلینجه‌سینه یولداشی ایله پایلاشارکن، یولداشی دئمیشدی: «ایکی، یوخسا اوچ آی اؤنجه‌دن، کوچه‌نین آدام‌لاری پول ییغیب، قوروقچو توتموشدولار. بو قوروقچو، بؤیوک بینانین اؤنونده قوروقچولوق وئریرمیش، آنجاق خزل آیی‌نین بیرین‌دن، آیلیغین اؤده‌مک مومکون اولمادیغینا گؤره، قوروقچونون عوذرون ایسته‌میشدیلر و بؤیوک بینانین باشچی‌سی دئمیشدی: بو ایلدن بودجه‌میز یوخدو!»
دونن دوستوندان بو خبری ائشیدرکن، جیسارتی آرتمیشدی. سؤزون کسه‌سی: «بؤیوک بینانین قوروقچوسو اولماسا، آرخایین اولارام!»
ایکی، یوخسا اوچ گئجه اؤنجه‌دن، نه ایش گؤره‌جه‌یینه، ائله‌جه ده اینامی یوخ ایدی، آنجاق خبری کامیل صورتده تلویزیون‌دان ائشیدرکن، اؤزونه اوره‌ک وئریردی: «من اوغورلو اولاجاغیما امینم!»
بؤیوک بینانین اؤنونه یئتیشدی. بؤیوک بینا ایله اونون گؤزل و گئنیش حیه‌طیندن و اوندا اولان اوزون آغاج‌لاردان هئچ سس‌سمیر گلمیردی. تکجه حیه‌طده کی اوزون تبریز آغاجی‌نین یارپاقلاری بیربیرینه دَیَرکن، سس‌سیز‌لیک پوزولوردو. ایندییه کیمی، بو بینانی بو قدَه‌ر عجیب و سیرلی گؤرمه‌میشدی. حتی ایکی ایل اورادا ایشله‌دیکدن سونرا، بؤیوک بینانی ترک ائتمک مجبوریتینده قالدیغی گونلرده، اورادا، عجیبه بیر شئی نظرینه گلمه‌میشدی:«کاش کی قالا بیلئیدیم بورادا!»
اویان بویانا باخدی، پارچا مئتیرین، چانتاسین‌دان ائشییه چیخاردیب، محض بؤیوک بینانین اؤنونده، اونو غلافیندان چیخارتدی. مئتیری یئره قویوب، هئچ یاردیمچی‌سی اولمادیغینا گؤره، مئتیر، بؤیوک بینانین اؤنوندن ترپشمه‌سین دئیه، هنده‌وَردَن، نئچه داش پارچاسی گؤتوروب، مئتیرین اوستونه قویدو. سونرا مئتیرین آردینی چکیب، قابیندان چیخارتدی و مئتیر اَلینده اولارکن، یولون آردینی توتوب، کوچه‌نین سونونا کیمی گئتدی. بورادا مئتیری یئره آتیب، یئنی‌دن باشقا داش‌لاری مئتیرین بو بؤلومونه قویدو. تام آرخایین اولدوغو و سهو ائتمه‌دیینه راضی‌لاشماسی اوچون، آستا‌آستا قاچاراق، یئنی‌دن اؤزونو بؤیوک بینانین اؤنونه چاتدیردی: پارچا مئتیر، بؤیوک بینانین اصلی قاپیسی‌نین اؤنونده، ائله محض باشلانیش نقطه‌سینده گؤزه دییردی. دئمک اولار مئتیرین توشوندان، کوچه‌نین سونوناجان قاچمیشدی، مئتیر یئریندن ترپنمه‌میشدی و بو البته کی خوش بیر دوروم ایدی.
مئتیر، کوچه‌نین سونوندا ۵۷ نومره‌سین یا همان ۵۷ مئتیری گؤستریردی. بیر داها بورادان ۴۳ مئتیر یوخ، اَن آزی گرک ۴۴ مئتیر اوزاقلاشایدی. بو تام تیلویزیون یایدیغی خبر ایدی. داها آرخایین‌لیق اوچون، قازئت‌لرده ده بو خبری سینامیشدی. ایندی گرک کوچه‌نین باشیندان ۴۳ مئتیر، یوخسا ۴۴ مئتیر اوزاقلاشایدی:« بورا محض ایسته‌دیییم یئردی!»
یئنی‌دن بو ایشی تیکرار ائتدی. بو دؤنه، داها سورعتله ایشی یئرینه یئتیردی. مئتیرین باشلانیشینی بؤیوک بینا یئرلَشَن کوچه‌دن ائشییه قویدو. داشلارین بیرین اوستونه قویوب، دوردوغو یئردن، دایانمادان، ۴۴ نومره‌سینه‌جن، مئتیرین آردینی یئرده سورودو و داها آرخایین‌لیق اوچون ۵۰ نومره‌سینه قد‌هَ‌ر یا همان ۵۰ مئتیره کیمی گئتدی. پارچا مئتیر، اسکی تیکینتیلیکلرده ایشله‌دیلن مئتیرلردن ایدی و ۶۰ نومره‌سینه‌جن اؤلچوردو، آنجاق اونون اوچون ۵۰ نومره‌سینه کیمی یئتردی: ۵۰ مئتیر یا بؤیوک بینانین ۱۰۷ مئتیرلییی، محض بیر دیر‌ه‌یین قارشیسیندا یئرله‌شیردی:«بورانی اونوتماق مومکون‌سوز دور، آنجاق ریسک ائتمک ده، ائله‌جه یاخشی دئییل!»
ییغیلان پارچا مئتیری، اَل چانتاسیندا یئرلشدیردی. چکیجی چیخارتدی و بیر آز سونرا سحر چاغی، بؤیوک بینانین ۱۰۷ مئتیرلییین تاپماق چتین اولماسین دئیه، دیره‌یه ایکی، یوخسا اوچ ضربه ایله ایز سالدی. نه زامان ۱۰۷ مئتیرلیک تانیندی، بللی دیر یئددی مئتیر آرخاسی دا ۱۰۰ مئتیرلیک دیر:«بو یانی موشکولون حلّ اولونماسی!»
صوبح ساعات بئش حدودلاریندا کیچیک ائوینه قاییتدی. سس‌سیز، سمیرسیز آچاری سالیب، حیه‌طه گیردی. وسیله‌لری، بیر کونج ده گیزله‌دیب، کاپشئنین چیخاردیب، اوتاقا گیردی. قادینی اویانمیشدی، آنجاق قارانلیقدا اونون ائشیک پالتاریندا اولدوغونو دویا بیلمیردی.
قادین دئدی:«نه دن یول یئریییرسن؟»
جاوابین دا ائشیتدی:«هئچ بیر شئی، تزه چؤره‌ک آلماق ایسته‌ییرم!»
قادین دئدی:«چوخ یاخشی، اَللرین وار اولسون!»
کیشی ایسه یئنی‌دن کاپشئنین گئییب، ائودن چیخماق مجبوریتینده قالدی. آنجاق بو دؤنه قاپینی داها کیپ وگوجلو اؤرتوب، سس سالدی:«داها نه دن قورخمالییام؟!»
قاییتماغی اوزون زامان چکدی. ایلک نفر ایدی چؤره‌ک آلدی. او چؤره‌کچی‌خانانین قارشیسیندا دایانارکن، کیمسه اورادا یوخ ایدی، آنجاق کئچدیکجه آرخاسیندا بیر سیرا دوزلمیشدی. کیچیک ائوینه قاییدارکن، قادینی داها کامیل صورتده اویانمیشدی. اونلار هر بیر زامان، ایستر ایسته‌مز بو زامان صوب‌چاغی اویانمالی‌دیرلار؛ نه دن کی، بیر نئچه دقیقه سونرا، تئرن دایاناجاغینا گیرن قاطارلارین زیرنالاری بیر آن دا اونلارین دینجلمک‌لرینه آمان وئرمه‌یه‌جک:«آمان بو سس‌لردن!»
ایستی چؤره‌ک،چای، اَر آرواد دانیشیغی:
– دووغروسو بو گون نه ائتمه‌لی‌سن؟
– تانری باغیشلایان دیر، اونا دا حئساب چکمیشم!
– توتولمایاسان؟
– باجارمازلار!
– نه اولار، دیققتلی اول!
– آرخایین اول، ساده‌جه دوعا ائت.
کیشی اَل چانتاسین گؤتوردو. سحر چاغی ائوه دؤنرکن، چکیج ایله پارچا مئتیری چانتانین ایچیندن گؤتورموشدو. او، سونرا چانتانی کیچیک پاکات‌لارلا دولدوروب، یولا دوشدو. بؤیوک بینا یئرلشن کوچه‌نین یاخینلیغیندا آددیم‌لارین یاواشلاندیردی: سحر چاغی چکیج ایله ایزله‌دییی دیره‌یی آختاریردی. دیره‌یی تاپیب، ایکی، یوخسا اوچ مئتیرلیینده دایاندی. تخمینن بؤیوک بینانین ۱۱۰ مئتیرلییینده، اَل چانتاسین قولونا سالدی. زیپین آچیب، ایکی، یوخسا اوچ کیچیک دَنه پاکات‌لاردان اَلینه گؤتوردو: «محض بؤیوک بینانین ۱۱۰ مئتیرلییینده!»
کوچه اورتا مکتب اوشاق‌لاری ایله دولموشدو. اونلار هامیسی بؤیوک بینایا ساری گئدیردیلر، بؤیوک بینا ایسه، گئنیش حیه‌طی ایله اوزون آغاج‌لاری بللی اولان و شهرین گونئی بولگه‌سینده یئرله‌شن، کهنه مکتب ایمیش ائله بیل!
بیر نه دن بللی اولمایان صوبح چاغی، او قدر تئز ایشه باشلایان درزی‌نین دوکانیندا، رادیو اوجادان بیر خبر یایماقدا ایدی: «موخبیرلریمیز‌دن آلدیغیمیز معلوماتا گؤره: بو گوندن کسینلیکله مکتب‌لرین ۱۰۰ مئتیرلییینده سیگار ساتانلارین قارشیسی آلیناجاقدیر!»
بیزیم ماجراچی سیگار ساتانیمیز، صوب چاغین گنجلیک حیس‌لرین اووندورماغا سئچدییی ایکی اورتا مکتبلی اوغلان اوشاغینا، ایکی پاکات سیگار وئررکن، رادیونون خبرلرینه قولاق آسیردی. او چوخ سئوینیردی، نییه کی اونونلا اوزلشمه‌یه، هئچ بیر مانع یوخ ایدی. هم ده اوندان دئمک اولار۱۰۰ مئتیر او طرف‌لیکده، یا دا مکتبین ۲۰۰ مئتیرلییینده، بیر کیشی دایانمیشدی. او کیشی، اَلینده هئچ بیر چانتاسی اولمادان، ایکی بارماق آراسیندا گیزلَنَن چوخ کیچیک بیر پاکاتدا، بیر اورتا مکتبلی اوغلان اوشاغی ایله آلیش وئریش‌ده ایدی.
او اؤز اؤزو ایله بئله دوشونوردو: دوغروسو گؤره‌سن، مکتبین ۲۰۰ مئتیر اوزاق‌لیغیندا بیر شئی ساتیشا قویان‌لارین دا قارشیسی آلیناجاقدیر؟
