“حیدر بابا” نه دئمکدیر
سعید فیوضات
ایللر اؤنجه یازدیغیم “عسگرلیگیم” آدلی بیر شعریمه فیکیرلشیردیم.بو شعری بیر پوئما کیمی قوشدوغوم و اوزاتدیغیما سبب،عسگرلیگیم چاغیندا باش وئرن بیر حادیثه نی،اونودولماز اولسون دئیه ،بلگه‌لندیریب و شعر واسیطه‌سی‌ایله اوخویان و دینله‌یه‌نین ،اوره‌یینده، بیر حیس و دویغو یاراتماق ایدی.
حتی ایلک کره بو شعری آتاما اوخودوغومدا خسته‌لیک یاتاغیندا اولدوغونا باخمایاراق دیقتله منی دینله‌ییب و اؤز فیکیرلرینی سؤیله‌ییب ائله‌جه‌ده ذووق آلدیغینی بللی ائتمیشدی.
اوزون زامان بو شعر باشقا شعرلریم کیمی بللی ندنلره گؤره شعر دفتریمده یاتیب قالسادا، هردن بیر، اؤزللیکله یاز چاغیندا یادا شهریارین وفاتی ایل دؤنومونده بو شعری دفتریمده گزیب تاپیب و اوخویاردیم. هردن ده بیر دینله‌یه‌نیم اولاردی. ایندیسه اوزون زامانلاردان سونرا بو شعرین سایاغی و آلینماغا گؤره ،گرک اولان هر بیر ندنی، یئنی اؤلچولرین سیناغیندان چیخماسادا، بو شعر بیر جانلی اولای کیمی هرزامان فیکریمده یاشاییب و اؤزه‌للیکله بو سون واختلاردا ، سؤیله‌نن آنتی شهریار سؤزلرین قارشیسیندا باش قالدیریب سانکی مندن یاردیم گؤزله‌ییر، بیر داها بو حادیثه‌نین بئله دوز یازیدا(نثر) یازیلماسینی و یاییلماسینی و ان آزی دوستلارین قولاغینا یئتیشمه‌گین ایسته‌ییر. ایندیسه بو اولایی یازدیغیم پوئمادان یارارلاناراق، قیسا اولسون دئیه، ائله دوز یازیدا، یازیب و بیر داها او گؤزل خاطیره‌نی جانلاندیرماق ایسته‌ییرم:
“سیمنان شهرینین هنده‌ورینده اولان بیر یئرده عسگر‌لیگین ایلک تعلیماتینا باشلامیشدیق. اوردا کی دوستلارین یوکسک تحصیلات آلدیقلاری اوچون ائله یاشلاری‌دا چوخ ایدی. اورادا منیم ان یاخین دوستلاریمدان بیریسی مازندران بؤلگه‌سیندن اولان دوغوردان‌دا گؤزل بیر اوغلان ایدی. بیزیم چوخلو و بوللو دانیشیقلاریمیز اولوردو. ایکیمیزین ده” تاریخه” ماراقلاندغیمیز، ساعتلارجا تاریخ حاقیندا دانیشماغیمیزا سبب اولوردو و هئچ یورولمادان بو دانیشیقلار دوام ائده‌ردی. بیر گون دوستوم بیردن بیره ،حیدر بابا شعری‌نین نه اولدوغونو و نه سؤیله‌دیگینی سوردو. چوخ تعجوب ائده‌رک، بو سورغونون نه‌ده‌نین سوردوم. اودا تورک میللتی‌نین نئجه حیدر بابا شعرینه اولان هوسیندن و علاقه‌سیندن دانیشدی و دئدی منجه بوردا بیر سیّر وار. من بو سیّری بیلمک ایسته‌ییرم. منیم کیفیمده همیشه حیدربابا کیتابی اولاردی. کیتابی کیفدن چیخاردیب اوخویوب و فارسجا سؤیله‌مه‌گه باشلادیم. والله ائله پیس ده چئویرمه‌دیم، اوخودوم.. اوخودوم ….اودا قولاق آسدی، آما سانکی بیر شئیلر چاتمیر، اوزونده او گره‌ک اولان راضیلیغی گؤرمه‌دیم…
بو اولایین اوستوندن بیر خیلی زامان کئچدی. بیر گون یئنی عسگرلرین بیر اوتوبوسدا اورا گلدیکلرینی گؤردوک. بو عسگرلره، هئچ تحصیلات آلمادیقلاری اوچون صیفیر عسگری دئییردیلر. اوتوبوسلاردان یئره ائننده اونلارین تورکجه دانیشدیقلارینی گؤروب – هاردان گلدیکلرینی بیلمک ایسته‌دیم. اونلارا ساری گئتمه‌یه باشلادیم. او آندا بیر قیسا بوی اوغلانا راست گلدیم. اوندان، هاردان گلدیگینی سوردوم اما او تکجه اوزومه باخدی. هئچ بیر سؤز دئمه‌دی. تعجوب عالمینده دالدالاندیغیمدا، دوستو او تایدان گلیب سلام وئردی
دئدی:آی آغا بیزی زنجان کندلریندن گتیریبلر. بو اوغلان بیر چوباندیر. هئچ زامان دا دانیشماییب و همیشه سوسقوندور.
نه‌دن سوسقون اولدوغونو سوردوغومدا ،بیر آز منه باخیب سؤیله‌دی بو اوغلانین کؤکسونده، اوره‌یی یوخدور. اینانمیرسان؟
من ده اینانمادیغیمی سؤیله‌دیم. منی بو حالتده گؤرن اوغلان ائله او آن دوستونون یاخاسیندان یاپیشیب و دویمه لرین آچیب او اوغلانین کؤکسونو منه گؤستردی.
سانکی یومروق ووروب کوکسونو باتیرمیشدیلار. نورمالدا اوره‌یین یئرلشن یئرینده بیر یومروق قدر یئر ایچه‌ریه باتیب سانکی بیر دره یارانمیشدی.
بو احوالاتی گؤرن کیمی قولوندان یاپیشیب اونو ساغلیق ائوینه (بهداشت ائوی) آپاردیم.
ساغلیق ائوینده کی دوقتورلار اونون دورومون گؤرن کیمی دورومونون تهلوکه‌لی اولدوغونو سؤیله‌ییب و چوخ فعالیت ائتمه‌گینی ضررلی گؤردولر.
ائرته‌سی گون یئنی گلن عسگرلری یئنه اوتوبوسلارا میندیریب و اورادان باشقا یئره آپاردیلار، آما او اوغلانی گؤتورمه‌دیلر و اونون گئری قاییتماسی و دیقتله دوقتورلار طرفیندن معاینه اولماغی‌نین گرکلیگینی سؤیله دیلر. ائله اونا گؤره ده او گئجه‌نی بیزیم یاتاق خانایا بیر قوناق کیمی گؤندردیلر.
آخشام چاغی اولدو. اوتوروب و چای ایچیردیک. خسته اوغلان دا بیزه باخیردی. سانکی گؤزلری اوجسوز-بوجاقسیز قارانلیقا آچیلان بیر باجا ایدی. هؤروکلنن کؤکسونون خیسیلتیسیندان سونرا هئچ بیر سس گلمیردی. ایچینده کی دونیادان باش آچماغا هئچ بیر کئچید گؤرونمه‌ییب کؤرپوسوز بیر چایین قارشی طرفین سرگیله‌ییردی. قاشلارینین آچیلمایان دوگونوندن بئله غیر عادی بیر دورومدا اولدوغونو سئزمک اولوردو. اونو دیله گتیرمک اوچون گؤردوگوموز هر بیر ایش،بوشا گئدیب و چاره‌سیز بیر حالدا اولدوغوموزو گؤردوک. نه قده‌ر اونو دانیشدیرماغا چالیشساقدا بیر او قده‌ر سوسوردو.
بیردن ایلدیریم کیمی بیر دوشونجه بئینیمه چاخدی. آیاغا دوروب چانتاما ساری گئتدیم. ال آتیب و همیشه یول یولداشیم اولان حیدر بابا کیتابینی اله آلدیم. اؤز یئریمه قاییداندا دوستوم منه گولومسه‌دی. اوزونو منه ساری دوتوب دئدی: بو یازیق هئچ دانیشیغی باشا دوشمور، سن بو ساوادسیزا شعر اوخوماق ایسته‌ییرسن؟
نه بوش – بوش ایشلر دیر کی سن گؤرورسن؟
بئینیمده بیر توفان قوپدو. اگر شهریارین آناسی بو شعرین واسیطه‌سیله شهریارین شاعیر اولدوغونو باشا دوشوبسه و اونلاری منیمسه‌ییبسه اوندا “لالین دیلین آناسی بیلر “سؤزونو بیر داها بوردا یوخلامالییام.
خسته اوغلانین قارشیسیندا اوتوروب کیتابین قاتینی آچدیم. شهریار دانیشماغا باشلادی:
حیدر بابا ایلدیریملار شاخاندا
سئللر سولار شاققیلداییب آخاندا
قیزلار اونا صف باغلاییب باخاندا
سلام اولسون شوکتیزه ائلیزه
منیم ده بیر آدیم گلسین دیلیزه………..
هر بئشلیگی اوخودوقجا گؤز آلتی باخیردیم. خسته اوغلانین اوزونده گؤرونتولرین دییشیلمه‌سینی گؤروردوم. بیر باهار گونونده قارا بولودلارین گئری‌یه چکیلمه‌سی و گونشین گولومسه‌مه‌سی کیمی گورونتولری گؤرمه‌گه باشلادیم.
قاشلاری نین دوگونلری آچیلماغا باشلادی. بیر توفانلی اوره‌یین دالغالاری سایخینلیغا دؤنمه‌یه باشلادی و دوم – دورو بیر سویا چئوریلدی. سؤزلر آغیزدان چیخارکن قولاقلارا یئتیشیب اوره‌یه آخان بیر گور بولاغین سسی، شعرین موسیقی‌سیله، قاریشیب بیر سیمفونی یاراتماغا باشلادی
خسته اوره‌یی بیر ساغلام اوره‌یین دویغولارینی یاشاتماق ایدعاسینا باشلامیشدی. بیر یاز بولودوندان دوشن گورشادا بنزر گؤز یاشلارینی گؤردوم. سوزولوب یاناغیندان بئله کؤکسونده کی چوخورا دولوردو.
مازندرانلی دوستوم بو منظره‌یه لاپ مات قالمیشدی.
نهایت اوره‌ک داوام وئرنمه‌دی. خسته اوغلانین قوللاری اوزانیب، کیتابی الیمدن قاپیب،گئری‌یه چکیلیرکن کیتابی اوره‌یی‌نین باشینا باسدی، اوره یی‌نین آتشینه باسدی، کیپریکلری یاشلار ایچینده بوغولدو و گؤزلرینه دولان یاشلارین یئری داریسقال اولاندا گؤزونون گوشه‌سیندن کیتابین جیلدینه داملا-داملا دامجیلادی. آغزی آچیلیب دانیشاندا قولاقلاریما اینانمادیم. هئچ دانیشمایان بیر خسته، پاسلانمیش سس تئللریندن چیخان سسیله، ایلک کره اولاراق دانیشارکن، دویغولارینی ایفاده ائتدی. منه باخیب دئدی:بو کیتاب منیم اولسون
دئدیم:یاخشی بو کیتاب سنین اولسون، آما سن منه سؤیله گؤروم بو کیتابین اوخوماغینی باجاریرسانمی؟
یوخ دئدی…
دئدیم اوندا سن منه ایجازه وئر بو کیتابی سونونا قده‌ر سنه اوخویوم.
ائله اودا اوخوماغیمی ایسته‌دی.
شهریار دانیشیب قورتاراندان سونرا، خسته اوغلان اؤزو- اؤزوندن دانیشماغی اؤیرندی؛ دیله گلدی،باشینا گلن ایشلردن دئدی،کندلریندن دانیشدی،گؤز_ گؤزو گؤرمه‌ین بورانلاردان، باغلی یوللاردان……..دانیشدی و دانیشدی و سونوندا کیتابی قوجاغلایارکن شیرین- شیرین بیر یوخویا دالدی.
مازندرانلی دوستوما باخدیم، آغیزی آچیلا قالیب بیر اونا باخیردی بیر ده منه.
اوتقونوب دئدی: ایندی بیلدیم حیدربابا نه‌دیر….ایندی بیلدیم شهریار کیمدیر…
۲۲/۸/۹۱
